NIK postuluje zmiany w przepisach. Działamy zgodnie z prawem

W dniu 17 listopada 2022 r., w siedzibie Delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Kielcach, odbyła się konferencja prasowa, podczas które zaprezentowano wyniki kontroli: „Prowadzenie postępowań mandatowych i stosowanie pouczeń przez funkcjonariuszy straży miejskich oraz egzekwowanie grzywien nałożonych przez nich w drodze mandatu karnego”. Kontrola nie dotyczyła Ostrowca Świętokrzyskiego.

W briefingu udział wzięli: Grzegorz Walendzik – Dyrektor Delegatury NIK w Kielcach, Krzysztof Wilkosz – wicedyrektor Delegatury NIK w Kielcach, Michał Jędrzejczyk – Radca Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Marzena Baradziej – główny specjalista kontroli państwowej oraz Łukasz Pawelski – p.o. rzecznik prasowy NIK.

–Z ustaleń kontrolerów NIK wynika, że nie tylko rodzaj wykroczenia i okoliczności, w jakich zostało popełnione decydują o tym, czy straż miejska wystawi nam mandat, czy też skończy się na pouczeniu –mówi p.o. rzecznik prasowy Najwyższej Izby Kontroli, Łukasz Pawelski. Kontrola przeprowadzona przez NIK pokazała, że w badanym okresie (2019 -2021) decyzja w tej sprawie zależała przede wszystkim od indywidualnego podejścia funkcjonariusza do konkretnego wykroczenia i od miasta, w którym do niego doszło. Ta uznaniowość wynika z tego, że w obowiązujących przepisach nie sprecyzowano zasad stosowania tzw. środków oddziaływania wychowawczego (np. pouczenia, zwrócenia uwagi, ostrzeżenia). Powodem uznaniowości może być również brak organu nadrzędnego nad strażami miejskimi, który wprowadziłby jednolite procedury. Zachowanie funkcjonariuszy w czasie interwencji regulują obecnie procedury wewnętrzne przyjęte w danej jednostce. Problem w tym, że nie wszędzie obowiązują – wprowadziła je zaledwie 1/3 skontrolowanych straży.

– W przypadku straży miejskiej przepisy nie konkretyzują okoliczności, w których można odstąpić od mandatu, kiedy można zamienić mandatowanie na pouczenie. Karanie za przekroczenia prawa powinno być jasno określone, jednoznaczne i konsekwentne do końca. W przeciwnym wypadku osobami regulującymi kwestie kar są osoby do tego nieuprawnione, na przykład lokalni włodarze – mówił podczas wystąpienia Grzegorz Walendzik.

Skoro za czyn o tej samej kwalifikacji prawnej, np. za spożywanie alkoholu w miejscu publicznym, funkcjonariusz może nałożyć grzywnę lub udzielić pouczenia, niezbędne jest, by właściwie opisał i samo wykroczenie oraz powody swojej decyzji. Tymczasem nieprawidłowe dokumentowanie okoliczności popełniania wykroczeń NIK wykryła we wszystkich 12 skontrolowanych jednostkach. W przypadku interwencji zakończonych pouczeniem problem ten dotyczył od 50% do 100% badanych spraw.

– Kontrola zakończyła się bardzo ważnymi wynikami, przedstawiliśmy szereg postulatów, mających na celu usprawnienie działania straży miejskiej – mówił podczas briefingu Michał Jędrzejczyk.

Andrzej Kaniewski, komendant Straży Miejskiej w Ostrowcu Świętokrzyskim, po zapoznaniu się z materiałem NIK-u, podkreślił, że kontrola nie objęła ostrowieckiej Straży Miejskiej.

-Nasi funkcjonariusze nie działają w próżni prawnej, lecz stosują ściśle obowiązujące ich przepisy Kodeksu wykroczeń -mówi. Nakładanie mandatów, pouczanie, zwracanie uwagi, ostrzeganie – wszystkie te sankcje dodatkowe wynikają wprost z przepisów i według obowiązujących zapisów są przez nas stosowane. Naczelną zasadą ostrowieckich funkcjonariuszy jest dobro obywatela, którego te sankcje dotyczą. Przypomnę, że te same przepisy stosuje nie tylko Straż Miejska, ale także Policja, Straż Pożarna, sanepid. Jeśli prawo zostanie zmienione, np. poprzez doprecyzowanie niektórych jego zapisów, to my będziemy je stosowali.