Niebo w trzecim tygodniu maja 2021 roku

Trzecia dekada maja w tym roku to nie jest dobry czas na obserwacje słabiej świecących obiektów, gdyż 19 dnia miesiąca Księżyc przejdzie przez I kwadrę i podąży ku pełni. A szczególnie w pierwszej części tygodnia Srebrny Glob wzniesie się wysoko nad widnokrąg, ponieważ właśnie odwiedza najbardziej na północ wysuniętą część swojej orbity. Dodatkowo w najbliższych miesiącach nachylenie orbity Księżyca do ekliptyki ułoży się tak, że w momencie przechodzenia przez jej najbardziej na północ, lub na południe wysunięte fragmenty jednocześnie Księżyc zajmie pozycję maksymalnie na zewnątrz płaszczyzny orbity Ziemi. Jak wiadomo orbita Księżyca jest nachylona do ekliptyki pod kątem ponad 5° i tyle właśnie nad ekliptyką wędruje obecnie Księżyc. W środku tygodnia naturalny satelita Ziemi odwiedzi słabnącą planetoidę Westę. Przez całą noc widoczna jest gwiazda nowa V1405 Cas, choć najlepiej obserwować ją pod koniec nocy astronomicznej. Przed świtem natomiast można obserwować szeroką parę planet Saturn – Jowisz.

Zaraz po zachodzie Słońca wciąż dobrze widoczna jest planeta Merkury, która w poniedziałek 17 maja osiągnęła maksymalną elongację wschodnią, oddalając się od Słońca na 22°. To oznacza, że w kolejnych dniach planeta zacznie zbliżać się do widnokręgu, by przed końcem maja zginąć w zorzy wieczornej. Zanim to nastąpi Merkurego czeka bardzo bliskie spotkanie z powoli wznoszącą się coraz wyżej planetą Wenus. Niestety blask planety cały czas słabnie i każdego kolejnego wieczora przebija się ona przez zorzę wieczorną później. Na początku tygodnia o zmierzchu planeta zajmuje pozycję na wysokości 8°, by do końca tygodnia obniżyć ją o 2°. W tym samym czasie jasność Merkurego zmniejszy się od +0,5 do +1,3 magnitudo, a jego tarcza zwiększy średnicę od 8 do prawie 10″. Merkury zbliża się do linii, łączącej gwiazdy El Nath i ζ Tauri, czyli gwiazdy stanowiące odpowiednio północny i południowy róg Byka. Planeta zawróci tuż za nią, przecinając ją w połowie jej długości.

Pierwsza planeta od Słońca porusza się coraz wolniej, za to druga nabiera prędkości. Dlatego od poniedziałku do niedzieli Wenus zmniejszy dystans do Merkurego od ponad 8° na początku tygodnia do niewiele ponad 5° pod jego koniec. Wenus powoli zwiększa także wysokość nad widnokręgiem i godzinę po zachodzie Słońca zajmuje pozycję na wysokości około 2°. Planeta wciąż nie jest atrakcyjnym celem dla posiadaczy teleskopów, ponieważ do bardzo niskiego położenia na nieboskłonie dochodzi bardzo mała tarcza (średnica 10″) i duża faza — ponad 96%. Nieduża jest także jasność planety, wynosząca -3,9 magnitudo.

Systematycznie pogarsza się widoczność planety Mars, która dąży do spotkania ze Słońcem na początku października. W najbliższych tygodniach na warunki obserwacyjne Marsa wpływ zacznie mieć pogarszające się nachylenie ekliptyki do widnokręgu. Wskutek tego już w lipcu Czerwona Planeta zginie w zorzy wieczornej, mimo nadal całkiem sporego oddalenia od Słońca. Na razie można obserwować wędrówkę Marsa przez gwiazdozbiór Bliźniąt. Do końca tygodnia planeta zbliży się na 1,5 stopnia do gwiazdy 3. wielkości Wasat, oznaczanej na mapach nieba grecką literą δ. Jasność samej planety wynosi +1,7 wielkości gwiazdowej, przy średnicy tarczy 4″.

Księżyc zaczął tydzień od fazy 30% wędrując przez centralną część gwiazdozbioru Raka, jakieś 11° od Polluksa, najjaśniejszej gwiazdy Bliźniąt. 4,5 stopnia od Księżyca w przeciwnym kierunku znajdzie się znana i widoczna na ciemnym niebie gołym okiem gromada otwarta gwiazd M44. Niestety bliskość Księżyca spowoduje, że jej najsłabsze gwiazdy przestaną być widoczne.

W środę 19 maja Srebrny Glob dotrze do gwiazdozbioru Lwa zwiększając fazę do 50% (I kwadra przypada dokładnie o godzinie 21:13 naszego czasu). Tego dnia Księżyc zakryje jaśniejszą od 3,5 magnitudo gwiazdę η Leonis. Niestety w Polsce zjawisko zajdzie w trakcie dnia. Bardzo dobre warunki widoczności zakrycia wystąpią w północno-wschodniej Afryce oraz południowo-zachodniej Azji. U nas w momencie zachodu Słońca Księżyc znajdzie się na wysokości 50° i zdąży się już oddalić od η Leonis na 0,5 stopnia. Godzinę później, gdy gwiazda zacznie przebijać się przez zorzę wieczorną, dystans ten zwiększy się do 1°. 4° pod Księżycem znajdzie się Regulus, najjaśniejsza gwiazda Lwa.

Dobę później Srebrny Glob faza Księżyca zwiększy się do ponad 60%, a jego tarcza przesunie się prawie 15° na południowy wschód i wieczorem zajmie pozycję 13° na wschód od Regulusa. Jednocześnie 5° nad nią znajdzie się Westa, czwarta w kolejności odkrycia planetoida na naszym niebie. Planetoida wędruje na południowy wschód i do końca tygodnia ponownie zmniejszy dystans do gwiazdy Chertan (θ Leonis) do 3°. Jasność Westy osłabła do +7,5 magnitudo i przy jasnym już Księżycu może być ona niewidoczna.

Ostatnie dni tygodnia Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Panny. W piątek 21 maja naturalny satelita dotrze do zachodniej części Panny, zwiększając fazę do 72%. 10° nad nim znajdzie się Denebola, druga co do jasności gwiazda Lwa. W sobotę 22 maja tarcza Księżyca zwiększy fazę o kolejne 10% i przejdzie przez centralny obszar Panny, mijając w małej odległości Porrimę, jedną z jaśniejszych gwiazd konstelacji. Natomiast ostatniej nocy tygodnia Srebrny Glob pokaże tarczę oświetloną w 90%. Wieczorem 5° od niej znajdzie się Spica, najjaśniejsza gwiazda Panny.

Gwiazda nowa V1405 Cas jest widoczna całą noc, lecz najlepiej nad ranem, gdy wznosi się najwyżej. Rejon nieba, gdzie znajduje się V1405 Cas dołuje tuż przed zachodem Słońca na wysokości około 23° i po zapadnięciu ciemności zaczyna się wznosić. O godzinie 2 w nocy, niebo zaczyna się rozjaśniać. Wtedy gwiazda wznosi się na wysokość przekraczającą 40°. Niestety według obserwatorów gwiazda jak gwałtownie pojaśniała kilka dni temu, tak samo gwałtownie osłabła do jasności +7,5 magnitudo. Oznacza to, że przy wzrastającym tle nieba ze względu na bliski pełni Księżyc gwiazda może ginąć w powodowanej przezeń łunę. Kolejny tydzień również nie sprzyja obserwacjom tej gwiazdy. Trzeba niestety czekać na czerwiec.

Planeta Saturn pojawia się na nieboskłonie około godziny 1:30 i do świtu wznosi się na wysokość 15°. W niedzielę 23 maja Saturn zmieni kierunek ruchu na wsteczny, a zatem w najbliższych dniach planeta prawie nie przesuwa się względem gwiazd tła. Saturn zawróci 37′ od gwiazdy 4. wielkości θ Cap. Saturn pojaśniał do +0,6 magnitudo, a jego tarcza ma średnicę 17″. W środę 20 maja najjaśniejszy księżyc Saturna Tytan w środę 20 maja osiągnie maksymalną elongację wschodnią, oddalajc się wtedy od swojej planety macierzystej na odległość 170″.

Planeta Jowisz wschodzi pół godziny po Saturnie i rano osiąga podobną wysokość 13°. Jowisz nadal porusza się ruchem prostym i w środku tygodnia przejdzie niewiele ponad 0,5 stopnia od gwiazdy 5. wielkości 38 Aquarii. Jasność Jowisza urosła do -2,3 wielkości gwiazdowej, a tarcza planety ma średnicę 40″.

W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

• 18 maja, godz. 2:36 – Ganimedes chowa się w cień Jowisza 58″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 19 maja, godz. 2:05 – o wschodzie Jowisza Europa na tarczy planety (w II ćwiartce),
• 19 maja, godz. 2:40 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 20 maja, godz. 3:02 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 20 maja, godz. 4:28 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 21 maja, godz. 4:06 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia).

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ