Do nawłoci (Solidago) należy ok. 150 gatunków dzikich kwiatów zaliczanych do rodziny astrowatych. Większość z nich jest typowa dla Ameryki Północnej, ale część rośnie dziko również w Europie. Generalnie świat ogrodników dzieli się na tych, którzy uwielbiają spontaniczne żółte kwiecie, i na tych, którzy uważają nawłoć za uporczywy chwast, którego bardzo trudno jest się pozbyć. Prawda leży, jak zwykle, po środku.
- Nawłocie – wymagania glebowe
- Sadzenie i uprawa nawłoci
- Podlewanie i nawożenie nawłoci
- Rozmnażanie nawłoci
- Ochrona nawłoci
- Nawłocie w ogrodzie
- Podsumowanie
Łacińska nazwa Solidago pochodzi od czasownika oznaczającego łączenie, scalanie i odnosi się do wielowiekowej tradycji wykorzystania nawłoci do celów leczniczych. Pradawni Germanie leczyli nią rany zadane w bitwach, zaś rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej wykorzystywali odwary z żółtego kwiecia do uzdrawiania bolącego gardła i radzenia sobie z chronicznym zmęczeniem. Nawet w czasach królowej Elżbiety I w Wielkiej Brytanii proszek pochodzący z kwiatów nawłoci cieszył się dużą popularnością i stosowną ceną, ze względu na potencjał medyczny oraz rzekome przynoszenie szczęścia.
Nawłocie to dość wysokie byliny sięgające najczęściej 80 – 120 cm wysokości, chociaż istnieją w tym zakresie różnice między poszczególnymi gatunkami. Na szczycie sztywnych, gładkich łodyg rozwijają się intensywnie żółte kwiatostany, najczęściej o wiechowatej postaci. W Polsce najbardziej typowa jest nawłoć pospolita (Solidago virgaurea), choć w środowisku naturalnym znajdziemy już zadomowione antropofity, dowleczone z Ameryki Północnej (m.in. nawłoć kanadyjska). Bardzo dobrze przystosowują się one do nowych ekosystemów, stanowiąc zagrożenie dla rdzennej roślinności. Dla ogrodników mają jednak zasadniczą wartość jako ozdoba krajobrazu – kwitną bowiem nawet przez 2-3 miesiące, od początku lata do jesieni.
Nawłocie – wymagania glebowe
Jak się łatwo domyśleć, nawłocie nie są przesadnie wymagające, jeśli chodzi o warunki glebowe. Owszem, preferują podłoże dobrze przepuszczalne, o kwaśnym lub neutralnym odczynie, ale poradzą sobie również na gorszych glebach, w tym gliniastych czy suchych. Im bardziej żyzna ziemia, tym bardziej imponujący będzie ich wzrost.
Planując ich rozmieszczenie w ogrodzie, najlepiej jest wybierać stanowiska słoneczne, ewentualnie półcieniste, gdzie intensywnie żółta barwa jest najlepiej widoczna. W zupełnym cieniu rośliny będą kwitnąć bardzo słabo.
Sadzenie i uprawa nawłoci
Nawłocie najlepiej jest wysiewać jesienią na przekopany i odchwaszczony zagon – daje to najlepsze wyniki, choć możliwy jest również wysiew wiosną, po ostatnich przymrozkach lub wewnątrz, na ok. 6-8 tygodni przed ostatnimi mrozami. Nasiona wciskamy w glebę, ale nie przysypujemy ich – potrzebują słońca, aby zaczęły kiełkować. Tak przygotowany zagon utrzymujemy w wilgoci przez kolejne tygodnie. Należy liczyć się z faktem, że wysiane jesienią nawłocie wykiełkują dopiero na wiosnę.
Młode roślinki warto rozsadzić zachowując odstępy od 20 do 80 cm między poszczególnymi nawłociami, w zależności od ich gatunku i spodziewanej wielkości. Dalej, wystarczy już tylko cieszyć się wzrostem i wypatrywać pojawienia się soczyście żółtych kwiatów. Przekwitłe kwiatostany warto usuwać tak ze względów estetycznych, jak również, aby zapobiec spontanicznemu rozsiewowi do zagonu.
Podlewanie i nawożenie nawłoci
Jako „chwasty” nawłocie faktycznie nie wymagają troski – rozrastają się czy sobie tego życzymy, czy nie. Aby rośliny się przyjęły, warto dbać jednak o podlewanie w pierwszych miesiącach od wykiełkowania do rozkwitu, ale później dość dobrze radzą sobie bez ludzkiej ingerencji. Naturalnie, w okresach suszy i największych upałów, jak większość roślin, będą wdzięczne za okresowe podlanie.
Nawożenie jest zupełnie zbyteczne. Jedynie w przypadku skrajnego niepowodzenia uprawy, można na zagon wiosną podsypać nieco organicznego kompostu.
Rozmnażanie nawłoci
Nawłocie rozmnażają się samoistnie i to dość intensywnie, chociaż owa inwazyjność zależy od gatunku – dzikie kwiaty przeniesione do ogródka będą rozrastać się o wiele agresywniej niż kupione, szlachetniejsze odmiany. Owa samoistna propagacja odbywa się zarówno poprzez spontaniczny wysiew nasion do gleby, jak i podziemny rozrost kłączy. Obie metody można wykorzystać, chcąc poszerzyć zasięg nawłoci w ogrodzie.
W przypadku nasion otrząsamy więc dojrzały, wyschnięty kwiatostan nad kartką papieru, usuwając jak najwięcej pozostałości kwiatów, a następnie na jesieni wysiewamy nasiona na wybranym miejscu. Rozmnażanie przez podział kępy jest wręcz wskazane co kilka lat, aby odmłodzić rośliny, a dokonujemy go w dość prosty sposób – wykopując nawłoć z całym systemem korzeniowym i dzieląc szpadlem na 3-4 kawałki, które następnie przenosimy w różne lokalizacje.
Ochrona nawłoci
Nawłocie naturalnie rosnące w Polsce nie boją się zimy i nie wymagają żadnej formy ochrony przed mrozami. Późną jesienią jednak warto ściąć ich łodygi nad samą ziemią, aby uporządkować zagon i zapobiec szerzeniu się chorób gnilnych.
Jeśli chodzi o choroby, to nawłocie czasem dotyka mączniak prawdziwy oraz rdza, które można zwalczać zarówno poprzez oprysk fungicydami, jak i usuwanie chorych pędów / roślin. Na liściach pojawiają się również mszyce oraz różne gatunki żuczków, które można zwalczać standardowymi środkami ochrony. Niektórzy sugerują wręcz sadzenie nawłoci w sąsiedztwie grządek warzywnych, aby odciągać insekty z dala od jadalnych płodów.
Nawłocie w ogrodzie
Nawłoć jest rośliną o zaskakującym wachlarzu potencjalnego wykorzystania. Jak już wcześniej wspomniano, uważana jest za surowiec zielarski, współcześnie polecany jako środek moczopędny i leczący kamienie nerkowe. W liściach znajdują się również naturalne pokłady gumy, z która eksperymentował już sam Thomas Edison. W efekcie, zainteresował się nimi Henry Ford i wykorzystał ową gumę do produkcji opon w modelu Ford T!
W ogrodach nawłocie pełnią jednak przede wszystkim funkcję ozdobną, doskonale wypełniając wolne przestrzenie na szerokich, wielogatunkowych zagonach. Przyciągają one sporo motyli, pszczół i trzmieli, będąc jednocześnie gatunkiem dobrze stabilizującym glebę. Można obsadzać nimi zbocza oraz brzegi oczek wodnych. Projektanci zieleni ogrodowej polecają łączyć nawłocie z astrami, boltoniami, rudbekiami, rozchodnikami oraz trawami ozdobnymi. Doskonale sprawdzają się również w roli kwiatów ciętych.
Podsumowanie
Nawłocie to najlepszy przyjaciel rustykalnych ogrodów, mających w zamierzeniu sprawiać wrażenie naturalnych, a nawet dzikich. Są bardzo praktyczne i łatwe w uprawie, ale dużo zależy od tego, skąd je pozyskamy. Przeszczepione z środowiska naturalnego faktycznie będą zachowywać się jak chwast – nękając ogrodników, którzy lubią mieć na zagonach porządek i organizację. Z drugiej strony, kultywary dostępne w sklepach ogrodniczych są często jeszcze atrakcyjniejsze w wyglądzie i dają się znacznie łatwiej okiełznać – mowa na przykład o nawłoci pomarszczonej „Fireworks”, nawłoci sinej czy nawłoci ogrodowej (Solidago x hybryda) w odmianach „Goldking” lub „Laurin”.
Bibliografia
- Encyclopaedia Britannica; “Goldenrod”; data dostępu: 2019-06-14
- Donald Stokes, Lillian Stokes, A Guide to Enjoying Wildflowers; “Goldenrod”; data dostępu: 2019-06-14
- Brisbane City Council; “Golden rod”; data dostępu: 2019-06-14
- Gardenia ; “Solidago ‘Goldenmosa”; data dostępu: 2019-06-14
- David Beaulieu; “Goldenrod Plant Profile”; data dostępu: 2019-06-14
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS