Nasze Miasto: Częstochowa. Pielgrzymka na Jasną Górę trafiła na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego

Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego to sposób na ochronę i promocję polskich tradycji, przekazów ustnych, zwyczajów, obrzędów czy wiedzy związanej z rzemiosłem. Decyzję o wpisie podejmuje minister kultury i dziedzictwa narodowego na wniosek grup, wspólnot i organizacji pozarządowych, czyli Depozytariuszy danego elementu dziedzictwa, na podstawie rekomendacji Rady do spraw niematerialnego dziedzictwa kulturowego. 5 kolejnych wpisów dokonano w kwietniu, a wśród nich znalazła się pielgrzymka, która co roku zmierza do Częstochowy.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bartłomiej Sienkiewicz zadecydował o wpisaniu na listę: wspomnianą Warszawską Pielgrzymkę Pieszą na Jasną Górę, pokłonów feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską, zabawkarstwa drewnianego ośrodka Łączna – Ostojów, tradycji wykonywania palm wielkanocnych Kurpiów Puszczy Zielonej i oklejanki kurpiowskiej z Puszczy Białej. Z kolei do Krajowego rejestru dobrych praktyk w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego został wpisany konkurs „Palma Kurpiowska” w Łysych. Wicie palm jest jednym z symboli kultury kurpiowskiej, zaś sam trwający już ponad 50 lat zwyczaj organizowania konkursu uznawany jest za jedno z najważniejszych wydarzeń społeczno-kulturalnych w regionie. Co roku w Niedzielę Palmową do Łysych przyjeżdżają liczne rzesze turystów, aby podziwiać piękne puszczańskie palmy, sięgające nawet do 5m wysokości.

Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego tworzona od 2013 roku, od 15 kwietnia 2024 roku liczy już 93 pozycje.

Pielgrzymka warszawska to od początku dzieło ludzi świeckich, skupionych wokół Bractwa Pięciorańskiego i to tak naprawdę oni, aż do okresu po II wojnie światowej, byli odpowiedzialni nie tylko za jej stronę organizacyjną, ale także religijną. Pierwszym księdzem, który towarzyszył pielgrzymce przez cały czas na trasie, był w 1945 roku ks. Stefan Batory.

Tradycja pieszego pielgrzymowania z Warszawy na Jasną Górę ma swoje korzenie w XVIII wieku, konkretnie w roku 1711. Wówczas Bractwo Pięciu Ran Chrystusa z warszawskiego kościoła paulinów postanowiło zorganizować wędrówkę, aby wyrazić wdzięczność Matce Bożej za ocalenie Warszawy przed epidemią dżumy w latach 1708-1711. Wówczas wyruszyło około 20 mężczyzn, ofiarując srebrne wota jako podziękowanie. Pielgrzymowanie kontynuowano w trudnych czasach stopniowej utraty niepodległości Rzeczypospolitej w XVIII wieku. W okresie zaborów pielgrzymka stała się symbolem wierności i wdzięczności wobec Matki Bożej Częstochowskiej.

Począwszy od 1950 roku, Warszawska Pielgrzymka Piesza wyruszała z odbudowanego kościoła Ducha Świętego, tradycyjnego miejsca wymarszu. W latach 60-tych pomimo zakazu zgromadzeń religijnych, pielgrzymka odbywała się dzięki staraniom organizatorów i wsparciu paulinów.

Każda pielgrzymka idzie na Jasną Górę z wybranym hasłem, do którego opracowywany jest program rozpisany na 9 dni. W tym roku pielgrzymi z Warszawy wyruszą 6 sierpnia pod hasłem “Uświęć ich w prawdzie”.