Nasz prawnik wyjaśnia. Umowa dożywocia

-Od 30 lat mieszkam we własnościowym M-3 – mówi czytelniczka. Jestem osobą samotną, schorowaną. Jedyną osobą, która się o mnie troszczy, jest moja synowa. Chciałabym jej jakoś pomóc, bowiem nie ułożyło się jej małżeństwo. Zastanawiam się, jak przekazać jej swoje mieszkanie tak, aby wykluczyć mojego syna z kręgu przyszłych spadkobierców i odebrać mu prawo do lokalu. Nie wiem co będzie korzystniejsze, zapis w testamencie, czy też darowizna, z możliwością dalszego mojego zamieszkiwania w przekazanym M-3?
-Zdarzają się sytuacje, że jako przyszli spadkodawcy chcemy przekazać swój majątek (np. nieruchomość) jeszcze za życia – wyjaśnia mgr Przemysław Plaskota (KANCELARIA PRAWNA, ul. Krucza 2, I piętro, 150 m od Urzędu Skarbowego, tel. 41 247 25 00) – lecz nie swoim dzieciom, tylko np. synowej. Najprostszą formą rozwiązania sprawy wydaje się testament, w którym przepisujemy nier uchomość synowej, pomijając dzieci. Jednakże samo pominięcie lub nawet wskazanie „wydziedziczam” nie powoduje, że uprawniony nie będzie mógł ubiegać się o zachowek. W rozumieniu art. 1008 Kodeksu cywilnego, wydziedziczyć, a więc właśnie pozbawić prawa do zachowku można jedynie, jeśli uprawniony: wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci, czy też uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Jeżeli jednak nie możemy zarzucić dziecku, że zachowywało się w sposób wskazany powyżej, to testament nie chroni nas przed koniecznością zapłaty zachowku.
Rozwiązaniem pozwalającym przenieść własność nieruchomości na np. synową, bez obciążania jej obowiązkiem zapłaty zachowku w przyszłości, jest zawarcie umowy dożywocia. W umowie tej, w zamian za własność mieszkania nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy, który nadal będzie mieszkał w nieruchomości dożywotnie utrzymanie. W jego zakres może wchodzić m.in. wyżywienie, ubrania, opłaty za media, lekarstwa, opieka w chorobie oraz zorganizowanie pogrzebu. Minusami umowy dożywocia jest konieczność zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (2 proc. wartości nieruchomości), który obciąża nabywcę.