Jak co roku, w wigilijny wieczór będziemy dzielić się opłatkiem. Dawniej z opłatka wykonywano także „światy”. Co to takiego?
Małgorzata Podlewska-Bem z Muzeum Ziemi Chełmskiej wyjaśnia, że dawniej z opłatka wykonywano ozdoby bożonarodzeniowe tj. misterne wycinanki, krzyżyki, słońca, gwiazdki, kolebeczki dla dzieciątka Jezus, a także przestrzenne kule zwane „światami” lub „wilijkami”.
– Umieszczano je w mieszkaniu nie tylko w celu dekoracyjnym, ale przede wszystkim po to, aby opłatek – chleb boży i święty, zsyłał na dom pokój i różnorodne dobrodziejstwa – mówi M. Podlewska-Bem. – Opłatkowe wycinanki i światy wieszano u powały (sufit, strop – przyp. red.), nad stołem wigilijnym, w pobliżu ołtarzyka domowego. Były też ozdobą „podłaźniczek”, czyli małych czubków choinek wieszanych u sufitu. Opłatkowe ozdoby w sposób plastyczny wyrażały wiarę w obecność nowo narodzonego Pana i jego władzę. Ozdoby z opłatka prawdopodobnie najpierw pojawiły się na dworach szlacheckich, jak same opłatki i obyczaj ich dzielenia. Prawdopodobnie już w XIX wieku opłatkowe ozdoby występowały na wsi, w domach chłopskich. Dziś są rzadkością, niezwykłym zjawiskiem w polskiej plastyce obrzędowej.
Jedną z najpopularniejszych w kraju twórczyń ludowych zajmujących się tą dziedziną jest Małgorzata Pepłowska, której prace posiada w swoich zbiorach Dział Etnografii chełmskiego muzeum. W naszym regionie też mamy twórczynię ludową, która wykonuje „światy”. To Małgorzata Bandosz z Woli Żulińskiej (powiat krasnostawski). Za swoje „światy” zdobyła ona trzecie miejsce w tegorocznym „Przeglądzie Twórczości Ludowej” w Krasnymstawie w kategorii plastyka zdobnicza.
– Najwięcej tradycji bożonarodzeniowych wynosi się z domu rodzinnego i tak też jest w moim przypadku – mówi M. Bandosz, sołtys Woli Żulińskiej i prezes tamtejszego Koła Gospodyń Wiejskich. – W naszym domu wykonywaliśmy ozdoby z opłatka i ja tę tradycję kultywuję. Tradycyjne i najbardziej popularne „światy” są kuliste, a nazwa ich wzięła się stąd, że nawiązują do narodzin świata.
W domu rodzinnym wykonywaliśmy nie tylko ozdoby z opłatka, ale także z orzechów czy jabłek, które potem wieszało się na choinkę. Takie własnoręcznie wykonane dekoracje są najpiękniejsze, bo od serca. Obecnie w rodzinnym gronie kultywujemy te tradycje. Moim pomocnikiem jest między innymi wnuczek. (opr. mo, fot. G. Zabłocki)
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS