7 lutego w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku odbyło się spotkanie kończące cykl wydarzeń pn. „Razem czy osobno? Wielokulturowa koegzystencja ludności Bieszczadów i Beskidu Niskiego do II wojny światowej”, organizowanych wspólnie przez Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami, Zakład Karny w Łupkowie oraz wiele instytucji samorządowych i kulturalnych w ramach projektu naukowo-dydaktycznego „Edukacja historyczna w służbie resocjalizacji”.
„Bieszczadzcy Sprawiedliwi”
Pośród wielu wydarzeń w Zakładzie Karnym w Łupkowie, dnia 31 stycznia 2020 r. miało miejsce spotkanie pt. „Bieszczadzcy Sprawiedliwi”. Na terenie łupkowskiej jednostki wspomnienia swoje i swoich bliskich opowiedziały osoby które brały udział w aktach pomocy Żydom, lub których przodkowie ukrywali i w różnoraki sposób ratowali Żydów podczas okupacji niemieckiej: Romuald Zwonarz, syn Franciszki i Józefa Zwonarz – Sprawiedliwych wśród Narodów Świata z Leska, którzy uratowali żydowską rodzinę Wallach; Franciszek Szczepanik udzielający wraz z matką pomocy Żydom w obozie pracy przymusowej w Zasławiu; Teresa Czubska, wnuczka Anny i Mieczysława Siwaków, ratujących rodzinę żydowską Fischbein w Zmiennicy koło Brzozowa; Zofia Woźna, przewodnicząca Rady Osiedla Zasław w Gminie Zagórz, córka Anny Woźnej – pamietającej okrucieństwa zasławskiego obozu, która przybliżyła słuchaczom tragedię Żydów w obozie pracy przymusowej w Zasławiu oraz historię uratowania Ashera Szwarca przez Stanisławę, Edwarda i Paulinę Twers z Zagórza. Natomiast wspomnienia o ratowaniu Żydów w Trześniowie i Turzym Polu przedstawiła Agata Kozieradzka z OSP Nowosielce. Prelekcję dotycząca sposobów i motywów ratowania Żydów oraz kilku sylwetek „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata” dla osadzonych wygłosiła dr Joanna Potaczek – dyrektor Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami. Oprócz zaproszonych gości w wydarzeniu wziął udział Dyrektor Zakładu Karnego w Łupkowie oraz funkcjonariusze z łupkowskiej jednostki. Spotkanie to było dla skazanych bardzo ważną, żywą lekcją historii i przykładem jak należy postępować w życiu aby mieć siłę i determinację by pomóc drugiemu człowiekowi bez względu na jego odmienność religijną czy kulturową.
Ekumeniczne spotkanie wielu wyznań
Kulminacją programu, po wydarzeniach odbywających się w Krajowicach, Łupkowie, Turzym Polu, Trześniowie, Kołaczycach i Szebniach było spotkanie w piątek, 7-go lutego 2020 r. w Sanoku na terenie Muzeum Budownictwa Ludowego. Rozpoczęło się nabożeństwem ekumenicznym w intencji pokoju na świecie i pojednania narodów w XVII-wiecznym kościele pw. św. Mikołaja Cudotwórcy z Bączala Dolnego – jednego z najstarszych obiektów na terenie sanockiego skansenu. Wraz z Księdzem Piotrem Rymarowiczem – proboszczem parafii rzymskokatolickiej z Trepczy modlili się duchowni wielu wyznań: prawosławni, greckokatoliccy, polskokatoliccy oraz przedstawiciel społeczności żydowskiej i zaproszeni goście. Oprawę muzyczną barokowych organów z połowy XVII wieku zapewnił dr Adam Pałacki. Oratorium Katyńskie zagrał Marek Dziok, nauczyciel w Szkole Podstawowej nr 4 w Sanoku. Wspólne wielokulturowe kolędowanie w wykonaniu zespołu „Łem My” z Komańczy oraz „Tereściacy” z Zawadki Rymanowskiej dodało wydarzeniu niezapomnianego kolorytu. Spotkanie podsumował Jerzy Ginalski – dyrektor Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, przedstawiając historię zabytkowego kościoła z Bączala Dolnego oraz znajdujących się w nim organów.
Wielokulturowa sesja w sanockim Skansenie
Po nabożeństwie w sali konferencyjnej Muzeum Budownictwa Ludowego na terenie miasteczka galicyjskiego odbyło się szereg paneli poświęconych religii, kulturze i zwyczajom poszczególnych grup zamieszkujących niegdyś nasz region – Rusinów, Pogórzan, Dolinian, Żydów i Romów, przeplatanych występami zaproszonych zespołów oraz wystawami strojów, sprzętów i ozdób, a także degustacją regionalnych potraw przygotowanych przez panelistów i współorganizatorów. Podczas sesji można było wysłuchać wystąpień specjalistów w dziedzinie wielokulturowości oraz historii i kultury Romów, Rusinów, Łemków, Żydów: Adama Bartosza z Muzeum Okręgowego w Tarnowie, Marcina Krowiaka z Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, dr Joannę Potaczek z Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami, Jacka Koszczana z „Sztetl Dukla, Artura Góreckiego przewodnika MBL i współpracownika Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami i Agatę Kozieradzką z OSP Nowosielce i CDMRIN. Niezwykle żywy, barwny a zarazem poparty wiedzą naukową przekaz zaprezentowali podczas swoich wystąpień kolejni przewodnicy Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku: Leon Niemczyk, Anna Jurek, Urszula Gołda, Janina Karwieńcz i Helena Urbańczyk.
Oprawę słowno-muzyczną, która przeplatała wystąpienia panelistów wykonał zespół „Łem My” z Komańczy; zespół „Tereściacy” z Zawadki Rymanowskiej oraz zespoły młodzieżowe i wokaliści z Tyrawy Wołoskiej i Zespołu Szkół nr 1 z Sanoka, przed występem którego słowo wstępne poświęcone sanockim Żydom wygłosiła Joanna Albigowska. Podczas sesji zgromadzeni w Skansenie goście mogli również obejrzeć wystawy: eksponatów żydowskich przygotowanych przez Jacka i Joannę Koszczan ze „Sztetl Dukla” oraz łemkowską przygotowaną przez Mariannę Jarą z zespołu „Łem My” z Komańczy. Całość wydarzeń przeplatana była poezją Stanisława Koniecznego – przewodnika MBL w Sanoku.
Wspólna idea i łączenie w działaniu
Ideą przyświecającą organizatorom jest pragnienie przybliżenia mieszkańcom naszego regionu barwnej, multikulturowej społeczności zamieszkującej niegdyś ten teren – świata nie tak odległego, ale coraz częściej zapominanego. Poprzez podobne spotkania, w które jest zaangażowanych wiele osób z rozmaitych środowisk (Służby Więziennej, władz samorządowych, instytucji kulturalnych, młodzieży szkolnej, regionalistów, przewodników MBL oraz osadzonych w zakładach karnych) mamy nadzieję, że bogata i ciekawa historia Podkarpacia pozostanie żywa i bliska, zarówno dla jego mieszkańców, jak i licznych turystów zarówno z Polski, jak i z zagranicy.
Tekst: Artur Górecki
Zdjęcia: Edyta Wilk, Joanna Potaczek
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS