Na Synodzie Biskupów dyskutowano nt. roli biskupa Rzymu w dialogu ekumenicznym

Prawosławny metropolita pizydyjski Hiob postrzega Synod jako czas wzajemnego uczenia się, ale przede wszystkim jako czas słuchania. „Wszyscy musimy się uczyć, jak czynić Kościół bardziej synodalnym i zastanowić się nad praktyką prymatu, nad znaczeniem tego charyzmatu, który oznacza bycie pirrewszym ze wszystkich” – powiedział hierarcha. Podkreślił następnie więź miedzy prymatem a synodalnością: „Jeśli mówi się, że prawosławni są mistrzami synodalnosci, a katolicy mistrzami prymatu, wówczas rozdziela się prymat od synodalności, podczas gdy powinny iść ramię w ramię”.

Jaka zatem ma być forma prymatu? Spotkanie w czwartkowy wieczór miało tę zaletę, że uwypukliło pewną formę zbieżności wokół Następcy św. Piotra. Biskup pomocniczy maronickiej eparchii Dżubby w Libanie – Paul Rouhana przywołał unię z Rzymem 22 wschodnich Kościołów katolickich na świecie i „trudność w porozumieniu się Kościoła wschodniego z eklezjologią posttrydencką, w której biskup Rzymu sprawuje powszechną jurysdykcję nad łacinnikami i wiernymi wschodnimi”.  Wyraził przy tym nadzieję Kościołów wschodnich, że uda im się „przywrócić autonomię w ramach wspólnoty katolickiej”. Zaznaczył, że pewne etapy należy omawiać stopniowo i dodał, iż przykład katolickich Kościołów wschodnich mógłby być istotny dla dialogu z prawosławnymi.

Według o. Destivelle’a „niewątpliwie trzeba będzie rozróżnić funkcje papieża, który jest jednocześnie biskupem Rzymu, głową Kościoła łacińskiego, a zatem prymasem Kościoła zachodniego, ale jest również w slużbie wspólnoty Kościołów”. To właśnie jest jedna z sugestii zaprezentowanego dokumentu o biskupie Rzymu: zastanowić się nad takim rozróżnieniem, aby jego postać pozostawała rzeczywiście w służbie komunii Kościołów, ale też „aby odgrywał on odmienną rolę w łonie Kościoła katolickiego i w służbie komunii Kościołów ogólnie”.

Zdaniem dyrektora „Oecumenicum” prymat jest w służbie komunii „i oba te człony są nierozerwalne”, nie są to dwie zasady konkurujące ze sobą, ale „wzajemnie współtworzące się”, a zarazem „obie pozostają w służbie komunii między prymatem a synodalnoscią”. Celem tego zbioru dokumentów „jest właśnie umieszczenie synodalności w szerszym kontekście, doprowadzenie do szerokiego zrozumienia synodalności jako wyrażenia trzech wielkich wymiarów Kościoła: jednego, wszystkich i niektórych: prymat jest tylko jeden, kolegialność dotyczy niektórych a wymiar wspólnotowy jest  wszystkich” – tłumaczył koordynator tekstów. Wskazał, że jeśli synodalność będzie tak rozumiana, „wówczas koniecznie integruje ona w sobie prymat, a także kolegialność, jak również wymiar wspólnotowy, a to pozwala zrozumieć synodalność jako dynamikę, a nie tylko jako zasadę, którą należy równoważyć prymatem”.

Sposób, w jaki prezentowali się ostatni, jak na razie, papieże, odegrał kluczową rolę w postępie dialogu ekumenicznego. Anne Cathy Graber podjęła prośbę Jana Pawła II o przebaczenie z „Ut unum sint”: „Za to, za co jesteśmy odpowiedzialni, wraz z moim Poprzednikiem Pawłem VI, błagam o przebaczenie”. Zdaniem pastorki-mennonitki dzięki temu sformułowaniu stało się możliwe wiele rzeczy, na przykład znaczące zbliżenie między katolikami a luteranami.

Na zakończenie dominikanin wskazał, iż „papież jako biskup Rzymu jest zatem powołany do tej szczególnej służby jedności, która, jak wierzymy, my katolicy, jest częścią istoty jego posługi”. I w tej perspektywie można by sobie nawet wyobrazić nową formę sprawowania posługi prymatu biskupa Rzymu przed osiągnieciem pełnej jedności. Unzaje to prawosławny metropolita Hiob a o. Destivelle uważa, że “już tym żyjemy”.