Komora hiperbaryczna, mówiąc w dużym uogólnieniu, stosowana jest w medycynie do terapii tlenowej, gdzie pacjenci oddychają czystym tlenem przy podwyższonym ciśnieniu. Jak to działa w praktyce? Kiedy i w jakich chorobach przewlekłych stosuje się tego rodzaju terapię oraz czy jest na NFZ? Odpowiedzi na te pytanie uzyskaliśmy w Warszawskim Instytucie Medycznym przy ul. Szaserów.
Na zaproszenie WIM-PIB mieliśmy okazję wejść do komory hiperbarycznej i dowiedzieć się, jak wygląda sesja. Z wyglądu komora hiperbaryczna przypomina łódź podwodną lub wnętrze samolotu. Przebywanie w komorze przypomina samolot także z tego względu, że zarówno przy kompresji, jak i dekompresji zatykały się nam uszy – podobnie jak w przypadku startu i lądowania samolotu, jednak eksperci z WIM-PIB zdradzili nam na to sposoby, które mogą się przydać podczas wakacyjnych lotów! Podzieliliśmy się nimi na końcu tekstu.
Wideorelacje oraz wypowiedzi ekspertów zamieściliśmy również w naszych mediach społecznościowych.
Na czym polega tlenoterapia hiperbaryczna?
Hyperbaric Oxygen Therapy, czyli HBOT, to metoda leczenia, polegająca na poddawaniu pacjenta na działanie mieszanin gazowych zawierających wysokie stężenia tlenu w warunkach zwiększonego ciśnienia. Wytwarzane jest ono wewnątrz specjalnie skonstruowanych, stalowych pomieszczeń, nazywanych komorami hiperbarycznymi, połączonych z systemami podtrzymania nadciśnienia, które, tak jak wspominaliśmy, swoim wyglądem przypominają wnętrze samolotu lub łodzi podwodnej.
Skuteczność terapii w komorze hiperbarycznej opiera się na leczeniu pacjentów w warunkach podwyższonego ciśnienia, podobnego do tego panującego w głębinach morskich. Dzięki zastosowaniu odpowiednich mieszanin gazów oddechowych wewnątrz komory hiperbarycznej możliwe jest osiągnięcie ciśnień parcjalnych tlenu znacznie wyższych niż w normalnych warunkach atmosferycznych. Korzyści płynące z takiej terapii obejmują lepszą penetrację cząsteczek tlenu do uszkodzonych lub chorobowo zmienionych tkanek (np. w trudno gojących się ranach, angiopatii cukrzycowej), zwiększoną skuteczność antybiotykoterapii oraz wsparcie odpowiedzi immunologicznej pacjenta. W trakcie leczenia pacjent przechodzi serię sesji w komorze hiperbarycznej, których liczba zależy od przyczyny skierowania na leczenie.
Jestem dopiero po ósmej sesji, teraz będzie dziewiąta. Będziemy się właśnie sprężać i od samego początku jestem bardzo pozytywnie nastawiona. Zostałam tutaj skierowana w ramach leczenia martwicy kości z dużymi dolegliwościami bólowymi w stawie. Już po tym tygodniu czuję, że ten ból się zmniejszył i też fizycznie jest o wiele lepiej. Jednak ten tlen jest takim fajnym boosterem – mówi pacjentka Oddziału Klinicznego Medycyny Hiperbarycznej WIM-PIB.
Komora hiperbaryczna w Wojskowym Instytucie Medycznym przy ul. Szaserów pracuje zarówno w trybie leczniczym, jak i w trybie ratowniczym, codziennie 24 godziny na dobę. Na czym polega system ratowniczy?
Polega na tym, że komora hiperbaryczna jest wykorzystywana do leczenie pacjentów powypadkowych, czyli tych, którzy doznali zatrucia tlenkiem węgla, np. w wyniku pożaru, czy zatrucia gazem z piecyka gazowego. Zdarzają się także sprężenia ratunkowe z wypadków nurkowych. Dotyczy to najczęściej nurków, którzy np. nie zrobili prawidłowej dekompresji. W takim przypadku stosuje się tabele lecznice nurkowe, a sesje trwają od 2 h 10 minut nawet do 8 h – mówi operator Łukasz Pietras, Oddział Kliniczny Medycyny Hiperbarycznej, WIM-PIB.
Ostre wskazania do terapii w komorze hiperbarycznej
W jakich konkretnych wskazaniach ostrych, w trybie ratowniczym wykorzystywana jest komora hiperbaryczna? To zatory gazowe, wypadki nurkowe, choroba dekompresyjna nurków i pilotów, zatrucia tlenkiem węgla, martwicze zakażenia tkanek miękkich (beztlenowe oraz mieszane), ostre niedokrwienie tkanek miękkich, uraz mięśniowo-szkieletowy (z zagrażającym zespołem kompartmentalnym, uraz zmiażdżeniowy), oparzenia termiczne (oparzenia II stopnia >10 % u dzieci i III stopnia >20 % u dorosłych), nagła głuchota, czy uraz akustyczny.
Komora hiperbaryczna w stopie cukrzycowej?
Jednym ze wskazań przewlekłych, w których wykorzystuje się komorę hiperbaryczną do leczenia jest właśnie stopa cukrzycowa.
W przypadku stopy cukrzycowej terapia w komorze hiperbarycznej, dzięki tlenowi rozpuszczonemu w osoczu, poprawia ukrwienie tkanek, co wspomaga gojenie. Zazwyczaj potrzebnych jest 30 sesji, co stanowi podstawę leczenia – mówił lek. Adam Pastusiak, specjalista anestezjologii i intensywnej terapii, WIM-PIB.
Stopa cukrzycowa. Wciąż wzrasta liczba amputacji kończyn w Polsce
W jakich przewlekłych chorobach wykorzystuje się leczenie w komorze hiperbarycznej?
Do wskazań przewlekłych, zgodnie z wytycznymi NFZ należy: popromienne uszkodzenia tkanek i narządów, trudno gojące się rany: wspomniane już zespoły stopy cukrzycowej, zakażenia i martwica kikuta po amputacji, zapalenia skóry i tkanki podskórnej, rozlane złośliwe zapalenie ucha zewnętrznego, owrzodzenia odleżynowe, owrzodzenia troficzne kończyn dolnych, a także zapalenia i martwica kości, przeszczep skóry zagrożony martwicą, zakażenia rany pourazowej, zapalenie mostka, zapalenie pooperacyjne śródpiersia, niestabilność mostka, ropnie: wewnątrzczaszkowe, ropień płuca, ropień opłucnej, ropień wątroby oraz promienica.
Jakie są przeciwwskazania do korzystania z komory hiperbarycznej?
Przeciwwskazaniem jest niewydolność serca zaawansowana. Oddychanie pod podwyższonym ciśnieniem powoduje wysiłek oddechowy dla pacjenta, zwłaszcza starszego, z niewydolnością krążenia jest to obciążenie i wtedy musimy wypośrodkować, co będzie lepszym rozwiązaniem, czy ratowanie stopy cukrzycowej, czy pogorszenia ogólnego stanu zdrowia pacjenta – mówił lek. Adam Pastusiak, specjalista anestezjologii i intensywnej terapii, WIM-PIB.
Pacjenci mogą skorzystać z terapii w komorze hiperbarycznej na NFZ. Jak informuje WIM-PIB pacjenci zgłaszający się do Oddziału Klinicznego Medycyny Hiperbarycznej z powodu schorzeń przewlekłych powinni posiadać skierowanie do ośrodka terapii hiperbarycznej, dokumentację medyczną oraz wyniki badań EKG, RTG.
Jak przebiega sesja w komorze hiperbarycznej?
Sesja w komorze hiperbarycznej zaczyna się od kompresji, czyli sprężenia, polegającego na wypełnieniu komory powietrzem, podawanym pod ciśnieniem, zwykle do 2,5 razy większym niż atmosferyczne. Sprężeniu towarzyszy hałas oraz istotny wzrost temperatury wewnątrz komory. W trakcie sprężania wszystkie osoby znajdujące się wewnątrz muszą wyrównywać ciśnienie, stosując się do zaleceń personelu.
Po kompresji pacjenci spędzają określony czas w warunkach zwiększonego ciśnienia, w trakcie którego oddychają 100% tlenem, dostarczanym przez indywidualny układ oddechowy. Oddychanie tlenem trwa godzinę wraz z dwiema kilku minutowymi przerwami, podczas których pacjenci oddychają powietrzem, bez układów oddechowych.
Ostatnim etapem kończącym sesję jest dekompresja, czyli rozprężenie polegające na stopniowym zmniejszaniu ciśnienia w komorze do wartości ciśnienia atmosferycznego. Dekompresji towarzyszy hałas oraz istotne obniżenie temperatury powietrza wewnątrz komory.
Zatkane uszy – co robić?
Podczas kompresji i dekompresji w komorze hiperbarycznej pacjent może doświadczać zmiany ciśnień, a przez to zatykania uszu. Co robić w takiej sytuacji, aby wyrównać ciśnienie i “odetkać uszy”?
Można zastosować metodę Valsalvy, która polega na zatkaniu nosa palcami, zamknięciu ust i delikatnym wydmuchiwaniu powietrza, próbując “ wydmuchać nos”. Ta technika pomaga wyrównać ciśnienie w uszach. Drugą metodą jest metoda Toynbee’ego, która polega na połykaniu przy zamkniętym nosie. Można też zrobić to pijąc wodę lub symulując przełykanie wody.
Warto wiedzieć, że regularne przełykanie śliny, co kilka sekund także może pomóc w utrzymaniu równowagi ciśnienia.
Ze względów bezpieczeństwa, podczas każdej sesji w komorze obecny jest członek personelu medycznego, zwany „atendentem medycznym”.
Bezpieczeństwo ponad wszystko – czego nie wolno zabrać do komory hiperbarycznej?
Należy mieć świadomość, że bezpieczeństwo w komorze hiperbarycznej wymaga ścisłego przestrzegania zasad i procedur podobnych do tych stosowanych w lotnictwie cywilnym.Przygotowanie sesji hiperbarycznej obejmuje standardową kontrolę instalacji, planowanie profilu sprężenia, oszacowanie dostępnych zasobów gazowych oraz obliczenie przewidywanej dekompresji. Od momentu zwiększenia ciśnienia wewnątrz komory, wszystkie osoby w niej przebywające są odizolowane od warunków zewnętrznych.
Ze względu na wysokie ciśnienie i podwyższoną zawartość tlenu wewnątrz komory hiperbarycznej, istnieje zwiększone ryzyko niekontrolowanego zapłonu. Aby zminimalizować to ryzyko, surowo zabrania się wnoszenia do komory przedmiotów mogących wywołać iskrę lub ogień (takich jak telefony komórkowe, zapalniczki, zegarki czy ubrania z materiałów sztucznych). Ze względu na specyficzne warunki terapii tlenem hiperbarycznym, bezpieczeństwo jest priorytetem. Każdy pacjent musi zapoznać się z obowiązującymi zasadami i bezwzględnie ich przestrzegać podczas leczenia.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS