“Tydzień z…” to nowy cykl na Sport.pl, w którym codziennie, przez siedem dni publikujemy artykuły dotykające wspólnego tematu. Od 6 do 12 kwietnia piszemy o największych oszustwach w historii sportu.
Tak naprawdę sprawa wyszła na jaw już nieco wcześniej. Jak zwykle w takich przypadkach o wpadce zdecydował przypadek. Hiszpańscy koszykarze dotarli do finału drużyn z niepełnosprawnością umysłową. Turnieju rozgrywanego w ramach Paraolimpiady pod nazwą Basketball-ID (Intelectual Disabillity). W finale pokonali Rosjan, a zdobyte w ten sposób złoto sprawiło, że wskoczyli na trzecie miejsce w klasyfikacji medalowej. Wyżej były jedynie USA i Wielka Brytania. Dla Hiszpanii to było duże osiągnięcie, więc zdjęcie koszykarzy z ceremonii medalowej pojawiło się w gazecie Marca, a czytelnicy dość szybko zorientowali się, że znają niektórych z koszykarzy. I nie przypominają sobie, by kiedykolwiek mieli dysfunkcje mentalne. Nie chodziło o pojedyncze przypadki. Z 12-osobowej kadry tylko dwóch zawodników miało odpowiednie kwalifikacje.
Sześć pompek i ciśnienie
Carlos Rigaborda twierdzi, że od dwóch lat wiedział o pomyśle stworzenia drużyny oszustów. Nie wiadomo dokładnie jak to się stało, ale otrzymał zaproszenie do testów. Sportowo nie miał problemów z kwalifikacją. Chodziło jeszcze o stwierdzenie niepełnosprawności umysłowej poprzez rozwiązanie odpowiednich testów. Wynik powyżej 75 IQ dyskwalifikował z drużyny. Teoretycznie, bo praktycznie żadnych testów nie było. Jedyne co musiał zrobić to sześć pompek, po których zmierzono mu ciśnienie. Usłyszał ok i był gotowy do gry. Na pięciomiesięcznym zgrupowaniu pojawiło się 12 koszykarzy – 10 z amatorskich klubów i 2 autentycznie dysfunkcyjnych. Jak inni przeszli testy? Jedni, podobnie jak Rigaborda, w ogóle ich nie rozwiązywali, inni dostali już wypełnione ankiety.
“Zwolnijcie, bo się zorientują”
Niepełnosprawni umysłowo, długo walczyli o możliwość startu na Paraolimpiadzie. Ich roszczenia uznano dopiero w 1996 roku w Atlancie i włączono do programu Paraolimpiady. Cztery lata później w Sydney Hiszpanie rozpoczęli turniej z przytupem. Już do przerwy prowadzili z Portugalią 30 punktami. To właśnie wtedy trener poinstruował ich, że mają trochę spuścić z tonu, bo zaraz ktoś się zorientuje, że nie są niepełnosprawni. Ostatecznie pokonali Portugalczyków 15 punktami, ale później rozkręcili się na dobre i Brazylię zwyciężyli 56 punktami, Japonię 67, Polskę 30, a w finale Rosję – 24. To właśnie po tym meczu Marca opublikowała zdjęcie, które wzbudziło niepokój.
Sztuczne brody i okulary przeciwsłoneczne
Hiszpański Komitet Paraolimpijski postanowił iść w zaparte. Nakazano powracającym z Australii koszykarzom założyć czapki, okulary przeciwsłoneczne i sztuczne brody, tak by nikt ich nie poznał w tłumie, na lotnisku. Wszystko to opisał oczywiście Rigaborda, dziennikarz ekonomicznej gazety Capitol z Madrytu. Tłumaczył też, że oszuści z drużyny pojechali skuszeni wizją darmowej wycieczki do Australii, przeżycia przygody i ewentualnego podziału wygranej. Według Rigabordy podobne oszustwo dotyczyło też innych sportowców hiszpańskich: w pływaniu, tenisie stołowym i lekkiej atletyce. W sumie 15 osób.
Za wszystkim stał wiceprezes Hiszpańskiego Komitetu Paraolimpijskiego, Fernando Martin Vicente, były radny Madrytu i członek Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego, a także ojciec niepełnosprawnego syna. To właśnie rodzinne doświadczenia pchnęły go do założenia w 1975 r. Ande, Krajowego Związku Sportów Specjalnych, na który pozyskiwał spore dotacje od państwa. Głośniej zrobiło się o nim w latach 90., kiedy kilka hiszpańskich gazet pisało o niejasnych rozliczeniach i majątku Vicente składającego się między innymi z jachtu, ośmiu samochodów w tym Porsche, pięciudomów i kilku sporej wielkości gruntów. Łączono to z inną organizacją FEDDI, czyli Hiszpańską Federacją Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, na którą spore dotacje łożyły na przykład Telefonica, czy BBVA. Ostatecznie nic mu wtedy nie udowodniono.
13 lat śledztwa, konkurencja wróćiła po 12 latach
Po Paraolimpiadzie w Sydney (2000 rok) rozpoczęło się śledztwo w sprawie oszustwa Hiszpanów. Sprawa ciągnęła się aż 13 lat. W międzyczasie Komitet Paraolimpijski wycofał z programu kolejnych imprez konkurencje dla osób niepełnosprawnych intelektualnie. Wróciły dopiero w 2012 roku w Londynie. Fernando Martin Vicente został uznany za winnego oszustwa i ukarany grzywną w wysokości 5400 euro. Miał też oddać ponad 140 tys. euro pozyskanych od sponsorów. Wziął odpowiedzialność za całą sytuacją i podał się do dymisji. “Jeśli ktoś chce oszukiwać, niełatwo to wykryć. Łatwo udawać, że jest się mniej rozwiniętym intelektualnie. Trudniej jest w drugą stronę” powiedział na koniec. Śledztwem objęto też podejrzanych sportowców. Wszyscy zostali uniewinnieni.
Autor korzystał z artykułów NY Times, The Guardian, BBC oraz Marca.
Pobierz aplikację Sport.pl LIVE na Androida i na iOS-a
Sport.pl Live .
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS