Teorie o zasięgu między narodowym i lokalnym. Analizowano podejście do tematu motywacji ekonomistów, psychologów jak i również socjologów. Określono wagę motywacji na współczesnym rynku pracy.
Słowa kluczowe: motywacja, teorie motywacji, czynniki motywacyjne, instynkt ludzki, potrzeby
Motivation
Motivation In this article, we will explore a broad spectrum of approaches to the issue of motivation. It is a field that still requires many years of research. Nevertheless, we will attempt to define this phenomenon. We will analyze texts of eminent scientists from Poland and abroad over the years. We are going to investigate the topic from perspective of economists, psychologists, as well as sociologists. We are going to determine the importance of motivation in the contemporary labor market.
Keywords: motivation, theories of motivation, motivational factors, human instinct, needs
W niniejszym artykule przedstawiono i wytłumaczono na czym polega motywacja. Postarano się przedstawić stanowiska znanych psychologów, socjologów, ekonomistów oraz antropologów. Celem artykułu jest ukazanie powagi tego zagadnienia i korzyści płynących z badań nad tym zjawiskiem. Poruszono temat ze trony teoretycznej jak i praktycznej. Istotą artykułu będzie zrozumienie na czym polega motywacja i w jakich dziedzinach życia można na nią natrafić. Posiłkując się pracami znanych naukowców, przyjrzano się, jak powinna wyglądać prawdziwa teoria motywacyjna, czym jest motywacja nieświadoma i poruszono wiele innych zagadnień z tym związanych. W kolejnych częściach artykułu analizowano szczegółowe metody badawcze, wyniki badań oraz wnioski wypływające z odkryć. Jednakże to właśnie wprowadzenie stanowi kluczową część artykułu, dlatego warto poświęcić mu odpowiednią uwagę i staranność. Przedstawiono i przeanalizowano postacie takie jak P. G. Zimbardo, M, Maslow, J. Reykowski, A. Stabryła, i wiele innych.
Obecnie na rynku zawodowym jest wiele trenerów motywacyjnych czy wiele książek, które mają na celu wyzwolenie w użytkowniku poczucia motywacji w dążeniu do celu. Trener motywacyjny wspiera klientów w budowaniu pozytywnego podejścia do życia i pracy, pomaga im rozwijać umiejętności interpersonalne i budować pewność siebie. Poprzez motywację, wsparcie emocjonalne i konstruktywną krytykę, trener motywacyjny pomaga klientom przezwyciężyć własne ograniczenia i osiągnąć sukces. Podobnie jak trener motywacyjny, książki do tego celu są narzędziami w ręku właściciela do samodoskonalenia jak i samokontroli przy osiąganiu zamierzonych celów. Ale czym tak naprawdę jest motywacja? Skąd się bierze tak silna potrzeba motywowania się do różnych działań w życiu? Motywacja ma znaczenie w każdej dziedzinie naszego życia. Od pracy nad zewnętrzną formą po pracę nad sobą wewnętrznie. William James w 1890r. określał instynkt ludzki jako by był silniejszy od zwierzęcego. Warto również pamiętać, że znaczenie w tej dziedzinie ma obszar oraz kultura w jakiej żyjemy1. Antropolodzy Ruth Benedict oraz Margaret Mead podczas swoich badań, wysunęli wnioski o zróżnicowaniu zachowań na tle różnych kultur tym samym zaprzeczając teorii jako by istniał uniwersalny charakter instynktów wrodzonych.
Wiedzę na temat motywacji czerpano przede wszystkim z badań, które prowadzą nie psychoterapeuci, ale naukowcy-psychologowie. To właśnie ich pacjenci dostarczają najwięcej danych poprzez obserwację ich zachowań. Zwrócono uwagę na omylność wyników uzyskiwanych podczas spotkań z pacjentami. Obraz jest zniekształcony, ponieważ częstymi pacjentami są osoby z różnymi zaburzeniami. „Jest oczywiste, iż stan rzeczy, zasugerowany przez stwierdzenie „Ta osoba czuje się odrzucona”, potrafimy wyjaśnić tylko wtedy, gdy dodamy o wiele więcej stwierdzeń o tym, co dzieje się z tą osobą wskutek doznawanego przez nią poczucia odrzucenia. Innymi słowy, poczucie odrzucenia samo jest stanem motywującym.”2
Motywacja może mieć różne źródła i formy. Według Abrahama Maslowa w książce “Motywacja i osobowość” w rozdziale “Wstęp do teorii motywacji”, przeczytamy o motywacji świadomej, motywacji wielorakiej czy stanach motywacyjnych. Może być wewnętrzna, gdy czerpiemy radość i satysfakcję z tego, co robimy, lub zewnętrzna, gdy działamy pod wpływem nagród, pochwał lub zewnętrznych bodźców. “W całej pracy Maslow posługuje się dwoma podstawowymi terminami oznaczającymi – generalnie rzecz biorąc wkraczanie na wyższy poziom funkcjonowania. Chodzi o pojęcia growth i development, przy czym growth odnosi każdorazowo do wzrastania (w sensie wznoszenia się na wyższy poziom np. Zdolności, umiejętności, dyspozycji), natomiast development do rozwoju w znaczeniu ogólnym (np. Rozwój osobowości, rozwój fizyczny)”3
A więc czym według Abrahama Maslow jest motywacja nieświadoma? to działanie, które zostało zainspirowane wewnętrznymi, nieświadomymi mechanizmami psychicznymi. Oznacza to, że osoba może być motywowana do działania. Może to wynikać z pragnień, potrzeb czy wzorców zachowań z głębokich warstw psychicznych, których osoba nie jest świadoma. Motywacja nieświadoma może mieć wpływ na nasze postępowanie i decyzje, nawet jeśli sami nie zdajemy sobie z tego sprawy.
Stan organizmiczny*4 czyli stan motywujący. Określa, iż motywacja jest ciągła i nie ustaje. Nadano jej cechy uniwersalności w stanach motywujących. 5
Istotnym jest, że motywacja jest procesem, który wymaga stałego dbania i pielęgnowania. Trzeba ją pielęgnować poprzez ciągłe cele, wyznaczanie nowych wyzwań, refleksję nad własnym postępem oraz wytrwałość w dążeniu do wizji siebie i swojego życia.
Inny pogląd na sprawę motywacji ma Philip Zimbardo w książce “Psychologia i życie”. Wyszczególnia on 5 podstawowych celów motywacji: (1) Powiązanie mechanizmów biologicznych z zachowaniem, (2) wyjaśnienie zmienności zachowania, (3) przypisywanie odpowiedzialności za działania, (4) wyjaśnić determinację w dążeniu no celu mimo przeciwności losu czy (5) wysuwanie wniosków na temat tego co dzieje się w naszym środku na podstawię działań podejmowanych publicznie. Nie sposób pominąć w artykule teoretyka Clarka Hulla. Odnoszą się do wewnętrznych stanów, które pojawiają się łącznie z potrzebą fizyczną. Porównując ludzi do zwierząt, gdzie dążymy do osiągnięcia równowagi tak zwanej homeostazy.
Skąd się bierze potrzeba osiągnięć? Henry Murray już w 1938r. stwierdził, że poszczególne jednostki mają różny stopień motywacji w dążeniu do zamierzonego celu. W 1953r. David McClelland przeprowadzał badania między siłą motywacji, a realnym osiąganiem sukcesów w różnych dziedzinach oraz nad zjawiskami, które wypierały w uczestnikach motywację. Odwołał się do fantazji badanych uczestników. Badani fantazjowali o potencjalnych przyczynach zaszłości z obrazków. “Jeśli chcesz dowiedzieć się co się dzieje w głowie danej osoby, nie pytaj jej, ponieważ nie zawsze będzie ona w stanie udzielić trafnej odpowiedzi. Zbadaj raczej jej fantazję i sny. Jeśli będziesz je badał przez jakiś czas, odkryjesz pewne tematy do której nieustanie powracają jej myśli. I do tematów tych można się odwołać, kiedy chcemy wyjaśnić działania tej osoby.” (McClelland, 1961, s.5)67
Jak uważał Clark Hull, “Zachowanie manifestowane na danym etapie procesu uczenia się jest zdeterminowane przez sumaryczny potencjał wywołania reakcji, który zależy od wartości iloczynu zbioru zmiennych obejmujący siłę nawyku i stan motywacji organizmu. Stan motywacji jest z kolei kształtowany przez siłę popędu, specyfikę podniet określających wartość popędu i siłę hamowania związaną z określonym rodzajem reakcji. W odniesieniu do problemu różnic indywidualnych Hull (1952r.) zakładał, że są one warunkowane przez czynniki dziedziczne.”8
Przegląd definicji motywacji
J. Reykowski: Proces psychicznej regulacji, od której zależy kierunek ludzkich czynności, oraz ilość energii, jaką człowiek jest gotów przeznaczyć na osiągnięcie danego celu. Proces ten wpływa na czynności człowieka, tak, aby doprowadziły do uzyskania określonego wyniku.
A. Stabryła: Atrybut świadomości człowieka, jako cechy, która uzasadnia aktywizację działania bądź jej zaniechanie.
S. Borkowska: Ogół motywów, które wpływają na decyzję człowieka o zachowaniu: podjęciu zachowania, jego podtrzymaniu lub kierunku.
M. Juchnowicz: Motywacja
– chęć dokładania wszelkich starań dla osiągnięcia zamierzonych celów;
– siła, która wywołuje, kierunkuje i podtrzymuje zachowania ludzi.
M. Amstrong: Motywacja zajmuje się czynnikami wpływającymi na ludzi, by zachowywali się w określony sposób9
Źródło opracowania: Zeszyty naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 2(13)/2009 T. 2, K. Michalik
W rezultacie, motywacja jest kluczowym elementem sukcesu i spełnienia w życiu. Warto więc zadbać o nią, rozwijać ją i korzystać z jej wsparcia na drodze do osiągnięcia swoich celów i marzeń. Pamiętano jednak, że motywacja to nie tylko siła, ale także umiejętność zarządzania nią i wykorzystania jej potencjału do maksimum.
Wspomniano o motywacji w zawodach jakie wykonujemy. Co wpływa na to, że jest podejmowany trud codziennej pracy w różnych zawodach? Analiza w świetle Adama Stabryły, ekonomisty Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, wyjaśni to zagadnienie. Znany między innymi z książki “Zarządzanie strategiczne”. Wyszczególnił czynniki które wpływają na naszą motywację do działania. Analizowano opis środków nacisku oraz pochwał. W tabeli poniżej opisano co motywuje z obserwacji wpływu na efektywność zarządzania zasobami ludzkimi.
Czynniki motywacyjne
Wyszczególnienie
1. Środowisko pracy
1.1 Środowisko społeczne
1.2 Lokalizacja przedsiębiorstwa i środowisko naturalne
1.3 Wyposażenie techniczne
1.4 Sytuacja ekonomiczna
2. Środki zachęty
2.1 Bodźce materialne:
– płace;
– premie;
– fizyczne warunki pracy;
– lecznictwo;
– wyjazdy zagraniczne;
– mieszkania;
– nagrody;
– inne.
2.2 Bodźce niematerialne:
– system więzi społecznych;
– system oceny efektów pracy;
– system współzawodnictwa (ranking pracowniczy i kierowniczy).
3. Środki perswazji
3.1 Oddziaływanie wychowawcze przełożonych
3.2 Informowanie
Źródło opracowania: Zeszyty naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 2(13)/2009 T. 2 A. Sabryła, 1998, s. 18810
Motywację można również analizować w świetle koncepcji przedstawionej przez Janusza Reykowskiego. Uważa on, że motywacja jest w najwyższym stadium, gdy wartość sukcesu i porażki jest równa. Istotnym zagadnieniem jest wysiłek, który inwestujemy w wykonywanie czynności, ważnym jest również ryzyko z tym związane.
Analizowano również teorie samoregulacji Alberta Bandury, która zakłada, że ludzie są motywowani do osiągania celów poprzez kontrolowanie swojego zachowania i reakcji na sytuacje. Teoria samorzutności Deci i Ryana podkreśla znaczenie autonomii i poczucia kompetencji w motywacji do działania.11
Jak zauważono po przez analizę badań psychologów, socjologów czy antropologów podczas tworzenia tej pracy. Podejście do zagadnienia motywacji w zależności przez którego uczonego został podjęty ten temat, z jakiej dziedziny oraz na jakiej podstawie prowadził badania znacząco różni się od siebie. Od C. Hulla do współczesnych psychologów czy ekonomistów. Uważam, że najistotniejszym spojrzeniem jest spojrzenie praktyczne na zagadnienie motywacji. Realne korzyści płynące z wykorzystywania nabytej wiedzy, przez dekady tak skrupulatnie tworzonych teorii. W świetle przedstawionych wyników stwierdzono, że badania przyniosły istotne wnioski dotyczące omawianego tematu.
Bibliografia
H. Gasiul – „Metody badania emocji i motywacji” Redakcja naukowa, Wydawnictwo Difin, 2018r.
C. Hull, E. Tolman, C. Jung – W poszukiwaniu psychologii kompletnej Przegląd psychologiczny, Tom 44, Wrocław, 2001r. Dostępny w Internecie: https://www.kul.pl/files/714/media/1.44.2001.art.3.pdf.
A. Maslow – “Motywacja i osobowość” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2013r.
K. Michalik – “Zeszyty naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 2(13)/2009 T. 2”. Dostępny w Internecie: C:UsersSkrywDownloadsTypologia_czynników_motywacji.pdf
B. Pawłowska – „Teorie motywacji” Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania UŁ, Łódź, 2009 r. Dostępny w Internecie: http://www.soc-org.edu.pl/PL/emp_Pawlowska/res/proces_motywacji.pdf.
A. Pocztowski – „Zarządzanie zasobami ludzkimi. Strategie – procesy – metod.” Wydawnictwo PWE, Warszawa, 2003r.
S. Pandey – Secretes of Successful Doctors, Wydawnictwo Maple Press Pvt Ltd, 2019r.
J. Reykowski – „Z zagadnień psychologii motywacji”, WSiP, Warszawa 1976r.
P. Zimbardo – “Psychologia i życie” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012r.
P. Zimbardo – „Psychologia kluczowe koncepcje – Motywacja i uczenie się”, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa, 2017r.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS