Mechanizm podzielonej płatności w 2021 r. – co warto wiedzieć?

Mechanizm podzielonej płatności (MPP)

Obowiązujący od 1 lipca 2018 roku mechanizm podzielonej płatności (MPP) polega na podziale płatności za nabyty towar lub usługę na wartość sprzedaży netto, płatną na rachunek rozliczeniowy dostawcy oraz kwotę podatku VAT z danej faktury wpłacany na specjalny rachunek bankowy dostawcy (rachunek VAT). MPP stosuje się jedynie do transakcji dokonywanych przelewem w złotówkach na rzecz innych podatników VAT.

MPP od 1 lipca 2019 roku jest obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców w Polsce dla faktur powyżej 15 tys. zł brutto, które dotyczą tzw. towarów i usług wrażliwych określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Faktura za transakcję musi zatem spełniać trzy następujące warunki:

• należność ogółem, która wynika z faktury (tj. wartość brutto całej faktury), przekracza 15 tys. zł,
• choćby jedna pozycja na fakturze dotyczy towarów lub usług wrażliwych (określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT),
• sprzedawca i nabywca są podatnikami VAT.

Wspomniany załącznik nr 15 do ustawy o VAT dotyczy przede wszystkim:

• paliw,
• stali i wyrobów stalowych,
• złomu i odpadów,
• metali szlachetnych (np. złoto, srebro) i nieszlachetnych (np. miedź),
• folii stretch,
• tabletów, smartfonów, konsol,
• usług budowlanych,
• części i akcesoriów do pojazdów silnikowych,
• węgla i produktów węglowych,
• maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich części i akcesoriów.

MPP nie obowiązuje w przypadku:

• faktur dokumentujących sprzedaż towaru/usługi objętych obowiązkowym MPP na kwotę niższą lub równą 15 tys. zł brutto,
• faktur dokumentujących sprzedaż towarów/usług mieszanych (tj. towarów/usług objętych i nieobjętych obowiązkowym MPP) o łącznej wartości niższej lub równej 15 tys. zł brutto,
• rozliczeń w formie potrąceń, o których mowa w art. 498 KC,
• uregulowań należności wynikających z faktury, która dokumentuje transakcje w ramach wykonania umowy o partnerstwie publiczno-prawnym.

Mechanizm podzielonej płatności – zmiany w 2021 roku

Od 1 stycznia 2021 roku obowiązuje nowelizacja ustawy o VAT oraz ustawy — Prawo bankowe. Wprowadzają one kilka istotnych zmian do funkcjonujących przepisów dotyczących MPP. Przede wszystkim sprecyzowane zostały przepisy dotyczące kwoty obowiązku stosowania MPP. Budzące wątpliwości przedsiębiorców przepisy stanowiły, że przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowiła kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162), podatnicy byli obowiązani zastosować MPP. Aby wyeliminować wątpliwości dotyczące opinii, według których obowiązek stosowania MPP ma miejsce jedynie w przypadku faktur, których wartość brutto wynosi dokładnie 15000 złotych, w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT doprecyzowano, że obowiązek dotyczy faktur, w których kwota należności ogółem (wartość brutto) przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej (stosowana zasada przeliczania kwot stosowana do określania podstawy opodatkowania).

W nawiązaniu do tej zmiany ustawa doprecyzowuje również następujące kwestie:

• nabywca nie ponosi odpowiedzialności solidarnej ze sprzedawcą towarów wskazanych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT w przypadku nabycia towarów udokumentowanego fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza wielkość 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej (art. 105a ust. 3 pkt 5 ustawy o VAT),
• faktura powinna zawierać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności” wówczas, gdy kwota należności ogółem przekracza wielkość 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT).

Kolejną zmianą w stosowaniu MPP od 1 stycznia 2021 roku jest możliwość dokonywania płatności z rachunku VAT podatku z tytułu importu towarów czy też należności celnych nie tylko na rachunek urzędu skarbowego, ale także na rachunek agencji celnych. Dodatkowo, rozszerzony został katalog podmiotów mogących występować z wnioskiem o przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy o:

• podmioty niebędące podatnikiem VAT,
• podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca jej prowadzenia na terytorium kraju,
• posiadające środki na rachunku VAT.

Nowe przepisy wprowadzają również możliwość niestosowania MPP do potrąceń pozakodeksowych (do tej pory jedynie jednostronnych), czyli potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów. Do końca 2020 roku obowiązujące przepisy (art. 108a ust. 1d ustawy o VAT) wskazywały w przypadku potrącenia jednostronnego, brak stosowania przepisów zobowiązujących nabywcę do dokonania płatności z zastosowaniem MPP, w zakresie, w jakim kwoty należności były potrącane.

Szymon Kwasigroch
Systim.pl