Od ostatniej, którą opublikował, czyli „Bezdechu”, minęło osiem lat. Pisarz uważa jednak, że właśnie ta teraz wydana jest najważniejsza od czasu „Rien ne va plus” z 1991 r., uhonorowanej wówczas prestiżową Nagrodą Kościelskich. Odbył wtedy podróż przez dwa wieki polskiej historii, oglądanej oczami 300-letniego rozpustnego włoskiego starca – od czasów Stanisława Augusta aż po XX wiek.
„Dybuk mniemany” to wielowątkowa, wciągająca rozmowa autora (także narratora powieści) z sędziwym, acz niezwykle żywotnym Danielem Czarewiczem („teraz mam już dwieście lat, a wyglądam, jak wyglądam”). „Daniel to żywy owad zamknięty w świecie, którego już trochę mniej” – notuje Bart, a także: „podziwianie zakrętasów ludzkiej pamięci od dawna jest moim zajęciem”.
Owych zakrętasów w biografii Czarewicza jest wiele. Sam zgłasza się do pisarza w nadziei, że zainteresuje go swoimi losami: „opowiem swoją historię, a pan zrobi z nią, co uważa” – oświadcza Czarewicz. I pisarz mu ulega.
W ciągu półtora roku toczącej się akcji powieści (pierwszy kontakt w ostatni dzień wiosny 2019 r.) odbywają mnóstwo spotkań, telefonicznych rozmów, piszą maile. Czarewicz pojawia się nawet w ślad za Andrzejem Bartem i jego żoną Beatą w Paryżu, by uczcić razem z nim tamtejszą premierę „Fabryki muchołapek”.
Fikcja miesza się z rzeczywistością, skąd wziętych jest wiele postaci: począwszy od Abrahama Gancwajcha, Kierownika Urzędu do Walki z Lichwą i Spekulacją w getcie warszawskim i kolaboranta pod okupacją niemiecką, poprzez Marka Wittbrota, pallotyna, działacza polonijnego we Francji, i Agnieszkę Kurant, nowojorską artystkę, aż po Stellę Czajkowską de domo Grynszpan – przyjaciółkę ze Sztokholmu. I tylko Daniel Czarewicz jest postacią – chyba jedyną – której nie da się zidentyfikować po przywoływanych w powieści faktach z życiorysu.
Czytaj więcej
Łodzią po literaturze
Nie tylko Reymont i jego „Ziemia obiecana”. O Łodzi pisały także dziesiątki poetów, prozaików i współczesnych pisarzy, których inspiruje dawne przemysłowe miasto.
Wszystko wskazuje, że jest sumą fragmentów biografii – być może prawdziwych, ale pewności mieć nie można. Bart przedstawia Daniela jako wnuka przedwojennego żydowskiego producenta filmowego, przywołującego wspomnienia precyzyjnie i w dodatku z sowizdrzalskim wdziękiem. Kolejne odsłony jego wojennych losów nie są pogrążone w koszmarze wojny i powadze Holokaustu, ale pokazują tragikomiczny, a nieraz absurdalny wymiar zdarzeń, w których „człowiek strzela, a Pan Bóg kule nosi”. Z właściwą sobie ironią demonstruje, że w obliczu sytuacji ekstremalnych i ostatecznych kategoryczne deklaracje „zawsze” i „nigdy” weryfikowane są raz po raz. Uświadamiają człowiekowi, kim jest naprawdę.
Bart po raz kolejny w swojej twórczości proponuje historię z dystansem, pokazując, że prawdziwie przejrzeć się można tylko w czasie przeszłym. Uważni dostrzegają niezmienność natury ludzkiej, te same rozterki i problemy, które los stawia przed kolejnymi pokoleniami. Czy wyciągają wnioski z przeszłości? To już inna sprawa.
„Dybuk mniemany” jest też rodzajem dzienniko-pamiętnika Barta, który do tej pory niezbyt chętnie dzielił się z czytelnikami wiedzą o sobie. W nowej książce znacznie bardziej dopuszcza do swojej prywatności. Ujawnia najważniejszych w życiu: „przewodników miałem trzech: Bubi, Arnolda Mostowicza i ojca”. Dodaje do nich jeszcze Marka Rudnickiego, grafika i ilustratora, a przede wszystkim przyjaciela, o … czytaj dalej
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS