“Posiadał coś nieuchwytnego i niespotykanego u wielu aktorów, w gruncie każdy wypowiadany przez niego tekst był poetycką metaforą – tam była pauza, był jego świetny głos. Był aktorem-poetą” – podkreślił, wspominając przyjaciela, aktor Stanisław Brudny.
Byłem zafascynowany grą Leszka Herdegena, gdy wraz z moją klasą maturalną byliśmy na „spektaklach warszawskich” Artysty, głównie w „Teatrze Powszechnym”. Później zacząłem czytać Jego wiersze, felietony, opublikowane zapiski i wydane książki. Leszek Herdegen pozostanie dla mnie na zawsze „Człowiekiem Renesansu” – szczególnie mi bliskim, bo miał w swoim życiorysie kierowanie działem literackim w „Życiu Literackim”, tak jak i ja m. in. w „TK”, “TiM”.
Słusznie minione niesłuszne czasy ‘produkowały’ wybitnych w kulturze i sztuce, niepowtarzalnych, nie do podrobienia, ‘gigantów’. Dzięki nim także jesteśmy tu i teraz w Wolnej Polsce i o tym należy pamiętać. Jest bowiem niezaprzeczalna ciągłość w kulturze. (Patrz: Dorobek Intelektualny budzący i budujący Świadomość Wolnego Narodu, którego wyznacznikami są: Moralność – Kultura – Wolność.) Wybitne produkcje powstawały ‘pomimo komuny’, by w imię Klasycznych Wartości edukować Społeczeństwo w Kulturze, Sztuce, zapoznawać z Etyką. Nie tylko wybitne Kreacje Hamleta skłaniały nas do głębszych refleksji z gatunku: “Bić (się) czy nie bić” o Wolną Polskę, “Być, ale jak”…, “Być, ale z kim”…
Nie bez powodu Jan Kott nazwał Leszka Herdegena “Hamletem po XX Zjeździe” (1956), zaś Sławomir Mrożek zauważył, że “reprezentuje racje przenikliwego, zdrowego i właśnie dlatego buntującego się rozsądku”.
KRADŁ SHOW W KAŻDEJ PRODUKCJI, W KTÓREJ SIĘ POJAWIAŁ
Do największej popularności aktora przyczyniły się role filmowe, przede wszystkim te zagrane w “Faraonie” (1965) i “Potopie” (1974). Pojawiał się też w serialach, takich jak “Polskie drogi” (1976-1977) czy “Życie na gorąco” (1978). Warto przypomnieć, że grany przez aktora porucznik von Vormann w “Stawce większej niż życie” wypowiedział słynne hasło: “Najlepsze kasztany są na placu Pigalle”, które potem weszło do potocznego języka Polaków. ;))
Leszek Herdegen – (1929 – 1980), aktor, kierownik literacki teatru. Był synem Mieczysława Herdegena, ekonomisty, i Marii z Munnichów. Pierwszą jego żoną była aktorka Halina Zaczek (ślub 4 VI 1952, rozwód w 1961); przez ponad dwadzieścia lat był związany z aktorką i wybitnym reżyserem Lidią Zamkow.
Dzieciństwo do 1939 spędził w Toruniu, wojnę m.in. w Krakowie. Od 1943 pracował fizycznie. W 1944 brał udział w Powstaniu Warszawskim. Od 1945 kontynuował naukę w krakowskim Gimnazjum i Liceum im. Sienkiewicza. W 1946 debiutował jako literat w piśmie “Młoda Rzeczpospolita”, publikował też wiersze i artykuły w innych periodykach. W roku szkolnym 1948/49 występował w teatrze międzyszkolnym (grał tytułową rolę w “Konradzie Wallenrodzie”) i w zespole amatorskim przy Woj. Komisji Związków Zawodowych. Maturę zdał w 1950 jako ekstern w Gimnazjum im. Nowodworskiego, ale już w 1949 rozpoczął studia w krakowskiej PWSA.
Początek lat 50., Kraków. Wyższa Szkoła Aktorska mieści się w starej kamienicy przy ulicy Szpitalnej, w opalanym piecami mieszkaniu, przekazanym przez scenografa i reżysera Karola Frycza. Wszyscy studenci się znają. Na drugim roku studiują m.in. Leszek Herdegen, Kalina Jędrusik, Bogumił Kobiela i Zbigniew Cybulski. Na pierwszy właśnie dostali się Bogusz Bilewski i Witold Pyrkosz. ..
@ Już jako student publikował w prasie liczne artykuły i felietony, od 1951 był członkiem ZLP. W lecie 1952 pracował jako kierownik literacki w krakowskim Teatrze Młodego Widza; od lutego 1953 kierował Działem Literatury Współczesnej w nowo powstałym Wydawnictwie Literackim.
Od wczesnej młodości był znany i bardzo lubiany w krakowskim środowisku artystycznym. Inteligentny i pracowity, obdarzony dynamiczną osobowością, wdziękiem osobistym i zwracającym uwagę wyglądem – smukła (wręcz chuda) sylwetka blondyna w typie nordyckim, a przede wszystkim znakomitym, pamiętnym głosem: mocnym, niskim, głębokim, “spiżowym” barytonem.
Po uzyskaniu dyplomu aktorskiego został zaangażowany od lipca 1953, wraz z grupą absolwentów krakowskiej PWSA pod kierownictwem Lidii Zamkow, do Teatru Wybrzeże w Gdańsku; debiutował rolą studenta Łukina (“Barbarzyńcy”, 16. XII. 1953), następnie grał z powodzeniem Aleksego (“Tragedia optymistyczna”); równocześnie był wspólnie z K. Puzyną kierownikiem literackim.
W lipcu 1954 wrócił do Krakowa, gdzie do grudnia 1955 prowadził dział krytyki literackiej w redakcji “Życia Literackiego”, a od listopada 1955 do końca 1957 był kierownikiem literackim Starego Teatru. W sezonie 1955/56 występował jako konferansjer w Teatrze Satyryków. Od lutego 1956 do końca sezonu 1963/64 grał w Starym Teatrze; w tych latach zdecydował się ostatecznie na zawód aktora a nie pisarza, choć publikował nadal. Wydał zbiór felietonów i recenzji “Zadania domowe” (Kraków 1956) i “Wiersze” (Kraków 1970).
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS