Legitymacja osoby niepełnosprawnej – jak uzyskać? Co daje ten dokument?

● Legitymacja osoby niepełnosprawnej to dokument potwierdzający posiadanie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
● Legitymacja osoby niepełnosprawnej wydawana jest na wniosek.
● Legitymacja upoważnia do korzystania z ulg i zniżek, m.in. w środkach transportu publicznego.

Legitymacja osoby niepełnosprawnej jest dokumentem, który potwierdza posiadanie przez jej właściciela niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

Nie musi zawierać ona szczegółów dotyczących rodzaju niepełnosprawności – umieszczenie w legitymacji informacji o posiadanym stopniu niepełnosprawności oraz symbolu przyczyny niepełnosprawności ma miejsce na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Zamieszczenie tych informacji może być jednak istotne przy korzystaniu z uprawnień przysługujących na mocy legitymacji.

Podstawą do korzystania z ulg i uprawnień, które przysługują osobie z niepełnosprawnością, jest orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności. Orzeczenia o niepełnosprawności dotyczą osób poniżej 16. roku życia, zaś o stopniu niepełnosprawności – osób powyżej 16. roku życia.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydawane jest jeżeli osoba, która ukończyła 16. rok życia, jednocześnie:

● ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną,
● przewidywany okres trwania upośledzenia przekracza 12 miesięcy,
● wymaga zapewnienia całkowitej opieki w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

Organem uprawnionym do orzekania o niepełnosprawności a także wydawania legitymacji są właściwe miejscowo powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. Jako druga instancja funkcjonują natomiast zespoły wojewódzkie. Orzeczenie wydaje co najmniej dwuosobowy zespół specjalistów, z czego jeden, przewodniczący składu, to lekarz.

Zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności wydają orzeczenia o:

● niepełnosprawności,
● stopniu niepełnosprawności,
● wskazaniach do ulg i uprawnień.

Legitymacja potwierdzająca orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wydawana jest na wniosek osoby z niepełnosprawnością. Osoba wnioskująca o wydanie legitymacji zobowiązana jest przedstawić do wglądu prawomocne orzeczenie o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności.

Jeżeli dana osoba posiada więcej niż jedno orzeczenie o niepełnosprawności, o stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień, wówczas legitymacja zostaje wystawiona na podstawie ostatniego prawomocnego orzeczenia. Do wniosku dołącza się także zdjęcie z aktualnym wizerunkiem osoby, której wniosek dotyczy.

ZOBACZ TEŻ: Asystent osoby niepełnosprawnej – kim jest i jakie ma uprawnienia?

Legitymacja osoby niepełnosprawnej wydawana jest na okres ważności orzeczenia o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności, lub o wskazaniach do ulg i uprawnień. Przy czym okres ważności legitymacji nie może być dłuższy niż:

● 5 lat – w przypadku legitymacji, która potwierdza posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności,
● 10 lat – w przypadku legitymacji, która potwierdza stopień niepełnosprawności osoby przed ukończeniem 60. roku życia. 

Okres ważności legitymacji nie zawsze będzie się pokrywał z okresem ważności orzeczenia niepełnosprawności. 

Legitymacje osoby niepełnosprawnej, które wydane zostały przed 1 sierpnia 2017 roku, czyli przed dniem nowelizacji przepisów, zachowują swoją ważność bez względu na to, na jaki okres zostały wydane. Nie ma także obowiązku wymiany legitymacji wydanych na stałe. 

Obecny system orzecznictwa o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności obowiązuje od 1998 roku. Wcześniej nadawane były tzw. grupy inwalidzkie – pierwsza, druga i trzecia. Aktualnym odpowiednikiem grup inwalidzkich jest stopień niepełnosprawności:

● znaczny stopień niepełnosprawności to dawna I grupa inwalidzka,
● umiarkowany stopień niepełnosprawności to dawna II grupa inwalidzka,
● lekki stopień niepełnosprawności to dawna III grupa inwalidzka.

ZOBACZ TEŻ: Więcej informacji na temat poszczególnych stopni niepełnosprawności oraz wniosków o uzyskanie orzeczenia

Osoby legitymujące się dokumentem poświadczającym ich niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności mają prawo korzystania z ulg i zniżek w opłatach za usługi oferowane na podstawie prawa miejscowego. Przede wszystkim dotyczy to usług podmiotów publicznych. Legitymacja osoby niepełnosprawnej w szczególności uprawnia do:

● ulgowych przejazdów środkami zbiorowego transportu publicznego,
● dodatku lub zasiłku pielęgnacyjnego,
● obniżenia lub zwolnienia z abonamentu radiowego i telewizyjnego,
● ulg podatkowych,
● karty parkingowej,
● skróconego czasu pracy, dodatkowego urlopu, przerwy w pracy,
● wstępu do muzeów,
● pierwszeństwa w kolejkach.

ZOBACZ TEŻ: Zasiłek pielęgnacyjny – kwota, wniosek, komu przysługuje