Wysunięte przez Hitlera żądania wobec Czechosłowacji skłoniły sanacyjne władze Polski do ponownej rewindykacji Zaolzia. 21 września 1938 roku rząd polski wysłał do władz Czechosłowacji w tej kwestii odpowiednią notę. Jednocześnie rozpoczęto formowanie Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk” pod dowództwem gen. Władysława Bortnowskiego, która w razie potrzeby miała zająć Zaolzie. 22 września marszałek Rydz-Śmigły wydał rozkaz rozpoczęcia polskiej akcji dywersyjnej na Zaolziu.
Rozkaz marszałka Rydza- Śmigłego, fot. ze zbiorów MiPBP
W drugiej połowie września 1938 roku Polskę przetoczyły liczne manifestacje antyczeskie, podczas których zgromadzeni domagali się połączenia Śląska Zaolziańskiego z Macierzą. W ciągu kilku dni do biur Ochotniczego Korpusu Zaolziańskiego w całym kraju zgłosiło się ponad 80 tys. ochotników do walki.
Burmistrz E. Filipowicz (pierwszy z lewej) i płk. Sas – Hoszowski podczas uroczystości wojskowych, fot. ze zbiorów MRK.
Wielka antyczeska manifestacja odbyła się w Kutnie przed ratuszem miejskim w dniu 22 września: „Na placu Piłsudskiego obok sztandarów Związków Zawodowych stanęły sztandary ZZZ i związków klasowych. Ramię przy ramieniu w zwartych szeregach zalegli plac inteligenci i rzemieślnicy, młodzież akademicka, delegacje chłopskie. Nie brakło nikogo. Rzucone przez OZN hasło zjednoczenia narodu dla wspólnej pracy znalazło jakże szeroki i krzepiący odzew. Zgromadzeni domagali się przyłączenia Zaolzia do Macierzy. Podczas wiecu w imieniu mieszkańców miasta przemawiał Tadeusz Borzęcki oraz dr Józef Kaliszek. Wznoszono okrzyki na cześć: „naszych Braci za Olzą, Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, Pana Prezydenta i Naczelnego Wodza”. Wiec zakończono odśpiewaniem „Roty” i hymnu narodowego.
Burmistrz Eugeniusz Filipowicz, fot, ze zbiorów MRK.
Atmosferę mocarstwowości Polski podsycała redakcja sanacyjnego tygodnika „Hasło”, wydawanego wówczas w Kutnie, pisząc w jednym z artykułów: „…wystarczy nam bowiem, własne przeświadczenie o słuszności naszych żądań – i wystarczy świadomość, że nasza siła zbrojna potrafi zapewnić pełne wykonania tego, co słuszne… Polska, położona miedzy potężnym blokami państw totalnych musi być wielka, silna i potężna, by dorównać innym w marszu i by ich prześcignąć w zwycięskiej walce o wielkość”. Nawoływano do jedności Narodu, twierdząc, że: „jesteśmy gotowi 200 tysiącom rodaków utorować drogę do Polski. Gdy inaczej być nie będzie mogło, utorować – siłą. A za ta siłą stoi naród. Cały, skupiony i z ufnością i spokojem spoglądać w najbliższą przyszłość”.
Fotografie ze strony tytułowej jednej z polskich gazet z października 1938 roku, fot. domena publiczna.
Żywe zainteresowanie mieszkańców Kutna wywoływały doniesienia prasowe, opisujące polskie powstanie na Śląsku Cieszyńskim: „W nocy z 23 na 24 września… powstańcy polscy zaatakowali posterunki policji i wojska czeskiego oraz gmachy rządowe. Uzbrojone w pistolety i granaty oddziały toczyły walki z regularnym wojskiem…”. W rzeczywistości dokonano ponad 30 aktów sabotażu i stoczono kilka potyczek.
Polskie czołgi na ulicach Cieszyna w październiku 1938 r., fot. domena publiczna.
Po wkroczeniu wojsk polskich na Śląsk Zaolziański odbyły się w Kutnie kolejne dwie manifestacje. Pierwsza, w sobotę 1 października, o godzinie 20.00 na Placu Piłsudskiego. Manifestacja rozpoczęła się od odegrania przez orkiestrę 37 PP „Pierwszej Brygady”, a następnie burmistrz Eugeniusz Filipowicz wygłosił podniosłe przemówienie na cześć marsz. E. Rydza – Śmigłego i ministra Józefa Becka. Na koniec orkiestra odegrała hymn państwowy oraz pieśni żołnierskie i ludowe.
Powianie gen. W. Bortnowskiego w Boguminie, fot. domena publiczna.
Druga manifestacja odbyła się w niedzielę 2 października o godzinie 13.00. Ponownie przemawiał T. Borzęcki, który podkreślił: „godne stanowisko Rządu i Armii, którzy gdy inne mocarstwa kazały nam czekać – sprawę Zaolzia załatwili w sposób godny Polaków”. Mówca wzniósł okrzyk na cześć braci za Olzą, Pana Prezydenta, Naczelnego Wodza i Armii oraz ministra Becka, a orkiestra odegrała „Pierwszą Brygadę” i hymn narodowy. Następnie prelegent odczytał treść depesz hołdowniczych do władz. Kulminacyjnym punktem uroczystości było wysłuchanie przez megafony przemówienia marszałka Rydza – Śmigłego i transmisja radiowa z Cieszyna z momentu wkraczania Wojska Polskiego.
Powitanie ministra Becka i gen W. Bortnowskiego w Cieszynie, fot. domena publiczna
Podsumowując wydarzenia na Zaolziu, kutnowska prasa pisała: „Polska nie uciekając się do pomocy żadnych konferencji, nie licząc na niczyje pośrednictwo – zdecydowała sama – o przyłączeniu Śląska, wyrównując krzywdę dziejową – budząc podziw całego świata swoja stanowczością”
Strona tytułowa tygodnika Hasło z pażdziernika 1938 roku, (fot. ze zbiorów MiPBP)
W niedzielę 9 października w Kutnie (jak i w całej archidiecezji warszawskiej) odbyły się modły dziękczynne. Po sumie kapłani, za pomyślność Rzeczypospolitej i jej Prezydenta, śpiewali „Te Deum laudamus”, a na zakończenie pieśń „Boże coś Polskę”.
dr Jacek Saramonowicz
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS