Kutno znane i nieznane. Uroczystość „przywrócenia Orła białego” w Kutnie i wiwaty na cześć Napoleona Bonaparte, w 16. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja.

Obchody kolejnych rocznic uchwalenia Konstytucji 3 maja, po upadku Rzeczypospolitej w 1795 roku, były zakazane przez zaborców przez cały niemal XIX wiek i początek XX wieku. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku Sejm Ustawodawczy w dniu 29 kwietnia 1919 roku uznał rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja za święto narodowe odrodzonego państwa polskiego.

Dla Polaków żyjących pod zaborami pamięć o Ustawie rządowej z dnia 3 maja 1791 roku dawała nadzieje na odzyskanie niepodległości. Pod koniec XVIII i na początku XIX wieku nadzieje te pokładano w Napoleonie Bonaparte, zwłaszcza wówczas, gdy cesarz Francuzów pokonał armię pruską w październiku 1806 roku w bitwach pod Jeną i Auerstedt i wkroczył do Berlina. Tam w listopadzie 1806 roku Józef Wybicki na prośbę cesarza napisał tekst proklamacji do narodu polskiego, wzywając do walki o wolność u boku Napoloeona.

Medal z wizerunkiem Napoleona z kolekcji Andrzeja Nieuważnego w zbiorach Muzeum Regionalnego w Kutnie

W delegacji województwa warszawskiego, która spotkała się z Napoleonem w Poznaniu, w dniu 28 listopada uczestniczył również Walenty Rzątkowski (właściciel Kutna), który w kilkanaście dni później w swoim pałacu pod Kutnem w Gierałtach, podejmował gościną i noclegiem cesarza w drodze do Warszawy.

Napoleon Bonaparte, grafika z kolekcji Andrzeja Nieuważnego w zbiorach Muzeum Regionalnego w Kutnie

Pałac W. Rzątkowskiego, w którym nocował Napoleon w grudniu 1806 roku

Wkroczenie wojsk francuskich na ziemie polskie oznaczało koniec kilkunastoletniego panowania pruskiego. Rozpoczęto tworzenie nowej administracji i ogłoszono pobór do wojska polskiego. Kutno stało się siedzibą władz powiatu orłowskiego, a podprefektem został na początku czerwca 1807 roku Ambroży Zaborowski, który mieszkał i urzędował w budynku dawnego Pałacu Saskiego, przeznaczonego przez właściciela miasta na cele publiczne (Biuro Komisji powiatowej, Sąd Podsędkowski).

Ustawa rządowa z dnia 3 maja 1791 roku

W całym kraju w dniu 3 maja 1807 roku, z okazji 16. rocznicy uchwalenia Konstytucji organizowano patriotyczne uroczystości „przywrócenia Orła białego”, a w Warszawie odbyło się dodatkowo poświecenie sztandarów z orłami dla oddziałów Wojska Polskiego. W Kutnie organizatorem uroczystości „przywrócenia Orła białego” była Komisja Powiatu Orłowskiego. Uroczystości rozpoczęły się już z samego rana, od salw z armat i moździerzy. Następnie o godzinie 10.30, przy biciu dzwonów kościoła parafialnego, rozpoczęło się okolicznościowe nabożeństwo z udziałem władz powiatowych i miejskich oraz licznie zgromadzonych mieszkańców Kutna.

Stary kościół parafialny w Kutnie

W centralnym miejscu świątyni ustawiono wizerunek Orła białego, który został przygotowany przez miejscowych rzemieślników. Władze miejskie wystawiły umundurowany i uzbrojony oddział, który ustawił się w nawie głównej kościoła (w dwóch szeregach od wejścia do ołtarza). Uroczystą Mszę solenną koncelebrował ksiądz archidiakon Jastrzębowski, a okolicznościowe kazanie wygłosił ksiądz K. Stefański (kaznodzieja Zgromadzenia Karmelitów Kłodawskich). W czasie nabożeństwa żołnierze z 1. łęczyckiego regimentu piechoty, przed kościołem żołnierze oddawali salwy z broni ręcznej, armat i moździerzy.

Stary Rynek Ratusz

Po nabożeństwie uczestnicy uroczystości odśpiewali pieśń „Te Deum Laudamus” za powodzenie Napoleona. Na koniec ks. Jastrzębowski poświęcił wizerunek Orła białego, przy „akompaniamencie” wystrzałów z broni, a potem nastąpiło uroczyste wyprowadzenie Orła z kościoła (przed ratusz miejski) przez 12 panien, w asyście wojska oraz władz powiatowych i miejskich na czele z burmistrzem Antonim Kwiatkowskim. Na rynku miejskim zebrało się kilka tysięcy mieszkańców Kutna i okolic. Rafał Świętosławski (komisarz Izby Wykonawczej Powiatu Orłowskiego, sędzia pokoju, późniejszy poseł na sejm Księstwa Warszawskiego) wygłosił mowę okolicznościową następującej treści:

„Szanowni Obywatele, kiedy Opatrzność zesłaniem Napoleona Wielkiego, po 13. letniej niewoli dozwoliła z gruzów powstać wymazanemu zbrodniczą ręką z karty geograficznej narodowi naszemu i wznieść się Orłowi Polskiemu, pod którego znakiem starożytny Polak, broniący swej własności był wsparciem sprzymierzeńcom, nieprzyjaciołom zaś, groźnym postrachem. Wprowadźmy więc szanowni obywatele wśród dziękczynienia Boga, na ten drogi zaszczyt, na widok publiczny w Powiecie naszym. Niech ten widok rozrzewniający radością serca prawych Polaków, będzie hasłem braterstwa i zgody dla wszystkich stanów i ziemi naszej mieszkańców. Niech głęboko na sercach naszych wyryje nieśmiertelną Wybawcy naszemu Napoleonowi Wielkiemu wdzięczność. Pamięć zaś trzynastoletniej niewoli, niech nam służy za naukę jak cenić ten szanowny herb nasz mamy, a nie szczędzić życia i majątków, ku całości i obronie ojczyzny. Niech powszechny okrzyk wdzięcznych serc naszych po całej ziemi Polskiej słyszeć się daje: Niech żyje Wybawca nasz Napoleon Wielki! Niech żyje Ojczyzna”.

Następnie padł rozkaz oddania salw z broni ręcznej, armat i moździerzy, po czym przystąpiono do podniesienia wizerunku Orła białego (który prawdopodobnie został umieszczony przed ratuszem). Wówczas rozległy się okrzyki: „Niech żyje Napoleon!”, „Niech żyje cesarz!”, „Niech żyje nasz Wybawiciel!”.

Po skończonych uroczystościach odbyła się okazała uczta dla mieszkańców, podczas której wznoszono toasty: za zdrowie „Najjaśniejszego Cesarza”, pomyślność zwycięskiego wojska, szczęśliwe powstanie narodu itp. Wieczorem siedziba Komisji powiatowej (dawny Pałac Saski) i całe miasto zostało iluminowane. Uroczystości zakończyły się po północy.

dr Jacek Saramonowicz

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ