„Trąby, które grały do walki bratobójczej w Warszawie, nie mogą grać w kościele Bożym”.
ks. Michał Woźniak
19 maja 1926 roku do Kutna dotarła informacja o powrocie do miasta dwóch batalionów 37pp biorących udział w walkach w Warszawie.
Konrad Łukasiński komendant Związku Strzeleckiego w Kutnie (późniejszy kandydat na burmistrza Kutna z ramienia Komunistycznej Partii Polski, za co został odwołany z funkcji Komendanta Obwodu) zarządził zbiórkę ok. 100 członków Związku Strzeleckiego na Starym Rynku. Współnie z orkiestrą Ochotniczej Straży Ogniowej członkowie związku udali się na dworzec kolejowy, aby powitać 37 pp. W uroczystości brały udział także delegacje związków zawodowych oraz kilkuset mieszkańców i rodziny żołnierzy.
Defilada związku strzeleckiego w Kutnie
20 maja 1926 roku nad ranem udekorowany pociąg z żołnierzami 37 pp (przy dźwiękach „Marszu I Brygady”) wjechał na dworzec kolejowy w Kutnie (według raportu W. Bortnowskiego pułk wyjechał z Warszawy 20 maja o godzinie 0.15, a do Kutna dotarł o godzinie 6.00 rano).
Pierwszy z pociągu wysiadł dowódca płk W. Bortnowski i po odebraniu raportu (przy dźwiękach hymnu narodowego) otrzymał wiązankę kwiatów. Feliks Andrysiewicz (z Polskiej Partii Socjalistycznej) w imieniu związków zawodowych wygłosił powitalne przemówienie, a następnie pociąg odjechał na rampę, gdzie nastąpił rozładunek. W. Bortnowski po latach wspominał: „Powróciłem z moim pułkiem transportem kolejowym do Kutna. Z dworca poprowadziłem pułk do koszar. Na czele kolumny maszerowała orkiestra pułkowa, grając buńczucznego marsza. Ulice Kutna były zapełnione publicznością wznoszącą okrzyki na cześć wojska i szczególnie pułku. Naprzeciwko kolumny pułku ukazała się pokaźna grupa, sądząc z ich ubioru biedoty kutnowskiej, prowadzona przez mężczyznę okazałego wzrostu to typie urody cygańskiej. Gdy doszedł do mnie, jadącego na czele kolumny pułku, zatrzymał się, a za nim stanęła cała grupa, podniósł obie ręce w górę i zakrzyknął wielkim głosem: Niech żyje pułkownik Bortnowski! Niech żyje! Okrzyk ten był wielokrotnie powtórzony przez grupę robotniczą i przez całą publiczność stojącą wzdłuż ulicy. Jechałem przez całe Kutno do koszar, zarzucany gałęziami bzu – wytrzymałem to bombardowanie ze stoickim spokojem… i nawet z miłymi uśmiechami, choć miałem całą twarz podrapaną do krwi”.
Orkiestra 37 pp.
Nie wszyscy jednak podchodzili z takim entuzjazmem do wydarzeń majowych. Mieczysław Fijałkowski (późniejszy prezes Związku Ludowo Narodowego w Kutnie i przywódca powiatowy Obozu Wielkiej Polski w „Tygodniku Kutnowskim” potępił zamach majowy, określając go jako działania antydemokratycze, oraz że nad krajem „zawisła tragiczna indywidualność marsz. J. Piłsudskiego człowieka przyzwyczajonego do bomb i zamachów”. Krytyczne stanowisko zajęła również redakcja „Głosu Kutnowskiego”, a 23 maja ZLN wspólnie z Chadecją zorganizował zebranie w Kutnie, podczas którego poseł Witold Staniszkis poddał krytyce działania J. Piłsudskiego. W obawie przed dalszą destabilizacją kraju wzywał jednak do spokoju. Był nawet w stanie pogodzić się z prawdopodobnym wyborem marsz. J. Piłsudskiego na prezydenta.
Część mieszkańców Kutna swój dystans wobec poczynań pułku okazywała na ulicach. W. Bortnowski wspominał, że różni oficerowie meldowali o tym, jak dotychczasowi znajomi nie odpowiadali na ukłony i odwracali głowy na ulicach. Dowódca pułku polecił nawet wysłać świadków honorowych z żądaniem satysfakcji za obrazę.
Defilada 37 pp w Kutnie. Z lewej burmistrz Kutna S. Gruszczyński (1926 – 1934)
Z dystansem udziału 37 pp w walkach w Warszawie odnosił się również proboszcz parafii kutnowskiej ks. Michał Woźniak. Jak wspominał W. Bortnowski, w pierwszą niedzielę po powrocie 37 pp z Warszawy, jak zazwyczaj, pułk pomaszerował na nabożeństwo do kościoła parafialnego w Kutnie. „Orkiestra pułkowa – a była ona bardzo dobra i duża – jak zwykle – miała wejść na chóry kościelne i stamtąd przygrywać w czasie mszy św.”. Ksiądz proboszcz Michał Woźniak w Kutnie miał wyjść przed kościół i powiedzieć oficerowi prowadzącemu pułk, że: „trąby, które grały do walki bratobójczej w Warszawie, nie mogą grać w kościele Bożym”. Oficer skomenderował: „W tył zwrot!” i pułk pomaszerował do koszar i o całym incydencie zameldował dowódcy pułku.
Defilada 37 pp w Kutnie (lata 30.te XX w.)
W. Bortnowski wówczas „zapiął szablę, naczepił ordery, wziął białe rękawiczki i pojechał z adiutantem pułku do księdza proboszcza” i miał powiedzieć kutnowskiemu proboszczowi: „Ksiądz proboszcz nie wywoła mojej wojny z Bogiem, znajdziemy dla pułku inny kościół w pobliskiej parafii (Łąkoszyn)”. Na koniec zacytował słowa J. Piłsudskiego z rozkazu o zakończeniu działań w Warszawie: „biliście się jak bracia, a teraz pogódźcie się jak bracia”.
Ksiądz Michał Woźniak
To miało przekonać ks. M. Woźniaka i gdy pułkownik wrócił do koszar, to czekał na niego: „list od księdza proboszcza, że wszystko jest wyjaśnione i że pułk z orkiestrą na chórze jest nadal mile widziany”. Relacje pomiędzy pułkiem a kutnowskim proboszczem były jednak nadal chłodne, co w rezultacie doprowadziło do zmiany kościoła garnizonowego z Kutna na parafię w Łąkoszynie.
Kościół w Łąkoszynie (ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Kutnie)
Niejako w nagrodę za udział w przewrocie majowym (dla oficerów i podoficerów 37 pp) władze wojskowe wybudowały w Kutnie dwa komfortowe wielorodzinne domu mieszkalne.
dr Jacek Saramonowicz
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS