Królewskie synowe. Skończyły w zamkowych lochach

Kilka tygodni później król Francji umarł na udar mózgu w swojej rezydencji w Fontainebleau. To klątwa rycerzy, szepcze między sobą służba dworska. Mają na myśli wielki skandal, który kilka miesięcy wcześniej wstrząsnął całą dynastią Kapetyngów.

Filip IV Piękny (1268–1314) wydaje się być jednym z najbardziej wpływowych władców w ówczesnej Europie. Rozprawia się z zakonem Templariuszy, umacnia potęgę korony francuskiej, wypowiada wojny jej potencjalnym nieprzyjaciołom, a innych eliminuje za pomocą wyrafinowanej polityki ślubnej. Dla przykładu własną córkę Izabelę (1292–1358) wydał za króla Anglii Edwarda II (1284–1327). Miał jeszcze trzech synów, którym również zamierzał znaleźć małżonki z wielkich rodów. Jego wzrok padł na Burgundię. Wszak jej władcy są z Kapetyngami spokrewnieni, a dodatkowo jest to bardzo interesujące terytorium.

Najstarszy syn i spadkobierca Filipa, Ludwik (1289–1316), ma zaledwie 16 lat, kiedy z polecenia ojca żeni się z Małgorzatą Burgundzką (ok.1292–1315), córką księcia Burgundii Roberta (1248–1305).

Sześć lat później para doczeka się narodzin swojej jedynej córki Joanny (1311–1349). Małżonkowie niestety w ogóle się nie dogadują. Nie bez powodu Ludwik na dworze jest nazywany Kłótliwym. Urocza i żywa Małgorzata powoli gaśnie przy mężu. Jej małżonek zamiast spędzać czas z żoną, wolał grać w grę, która jest uważana za poprzedniczkę tenisa ziemnego.

Małżeństwa dwóch młodszych braci Ludwika były bardziej udane. Żona Filipa (1293–1322), Joanna II Burgundzka (1292–1330) była dziedziczką oraz hrabiną Artois i Burgundii. W stosunkowo krótkim czasie daje mężowi piątkę dzieci. Filip szczerze kochał żonę, chętnie ją obdarowywał i pisał do niej listy miłosne. Najmłodszy syn Filipa IV Pięknego Karol IV (ok.1294–1328) ożenił się z siostrą Joanny II Burgundzkiej, Blanką (ok. 1296–1326). O ich związku nie wiadomo wiele, ale kronikarze zgadzają się w jednym: dzięki konserwatyzmowi oraz uporowi Karola ich małżeństwo było bardzo udane. Wszystko do czasu.

W 1313 r. nad rodziną Filipa Pięknego zbierają się ciemne chmury. W tym czasie do Francji przybywa córka Filipa, Izabela, już jako królowa Anglii, wraz ze swoim małżonkiem Edwardem II. “Pięknie, wspaniale” – zachwyca się 18-letnia Izabela, kiedy z okazji jej przyjazdu bracia, Karol i Ludwik, wystawiają teatrzyk kukiełkowy. Chociaż na chwilę odwracają jej uwagę od smutnej rzeczywistości, w której musi przymykać oczy na homoseksualizm własnego męża.

W trakcie wizyty Izabeli we Francji, jeden z dworzan doniósł jej, że jej bracia są zdradzani przez żony, dlatego też rozkazała przygotować dla braci i bratowych ozdobne pugilaresy, które miały pełnić rolę corpus delicti.

Kilka miesięcy później para królewska wydała wielkie przyjęcie w Londynie. Wśród zaproszonych gości byli między innymi dwaj normandzcy rycerze, bracia Gautier (1288–1314) i Filip (1290–1314) d ́Aunay. Izabela nie wierzy własnym oczom. Raz jeszcze przygląda się rycerzom, a zwłaszcza ich mieszkom. “To nie może być prawda. Przecież to są pugilaresy, które kilka miesięcy temu podarowałam moim szwagierkom” – powtarza w duchu angielska królowa. – “Skąd oni je mają?”.

Długo nie zatrzymała sekretu dla siebie. W 1314 r. udała się do ojca poinformować go o zdradzie synowych.

Na wieść o zdradzie synowych Filipowi IV nawet nie drgnęła brew. Nie zwykł bowiem puszczać wodzy emocjom. Nawet na narzekania Izabeli na jej życie w Anglii pozostaje głuchy. To ani nie człowiek, ani bestia. To posąg – mówią o Filipie jego wrogowie. Król jest bowiem człowiekiem czynu. Natychmiast rozkazuje śledzić braci d ́Aunay. Mężczyźni nieświadomie doprowadzają szpiegów króla do dawnej paryskiej wieży strażniczej Nesle, znajdującej się tuż nad Sekwaną. “Wasza Wysokość, twoje synowe Małgorzata i Blanka dopuściły się cudzołóstwa” – meldują swojemu władcy. Cień podejrzeń pada również na jego trzecią synową, Joannę. Prawdopodobnie wiedziała o niewierności siostry i kuzynki. Nie chodzi już o zwykły flirt, ale o skandal na wielką skalę. Dynastia Kapetyngów jest zagrożona. Co jeśli bękart urodzony z tych związków domagałby się francuskiego tronu? “Muszę to zakończyć” – decyduje król.

Filip nie zamierzał niczego ukrywać. Publicznie wystąpił o oskarżenie synowych oraz rycerzy o cudzołóstwo i robił, co w jego mocy, aby wszyscy uczestnicy skandalu skończyli jak najszybciej za kratami.

Bracia d ́Aunay zostali uznani winnymi zarzuconych im czynów oraz skazani na śmierć. Zanim jednak wykonano wyrok, rycerzy w okrutny sposób torturowano. Najpierw zostali wykastrowani. Następnie odarto ich ze skóry, rozrywano na kole, a na koniec powieszeni. Inne źródła mówią o podtapianiu i ćwiartowaniu. Tak czy inaczej rycerze przeżyli okropną męczarnię.

Niewierne żony, w których żyłach płynęła błękitna krew miały więcej szczęścia niż ich kochankowie. Wszystkie trzy burgundzkie księżniczki zostały postawione przed francuskim parlamentem. Wina Małgorzaty i Blanki nie podlegała żadnej wątpliwości. Obie kobiety zostały uznane za winne i skazane na dożywotnie więzienie. Dodatkowo kobietom ścięto włosy, miał być to znak hańby, którą sprowadziły na własną rodzinę i cały ród. W przypadku Joanny sprawa była bardziej skomplikowana. Sam Filip V bronił małżonki przed parlamentem, chcąc ją uchronić przed uwięzieniem.

Joanna, jako jedyna z trzech synowych Filipa, wyszła z tego skandalu z odrobiną godności. Została uwięziona w zamku Dourdan, lecz po niecałym roku, dzięki wstawiennictwu królowej Klemencji Węgierskiej została uwolniona i przywrócona do łask. Jej siostra i kuzynka nie miały tyle szczęścia. Ludwik natychmiast po rozprawie unieważnił swoje małżeństwo, a Małgorzata została uwięziona w Château-Gaillard w Normandii.

Jej sytuacja zmienia się po śmierci Filipa Pięknego, kiedy na tron francuski wstąpił jej były mąż Ludwik Kłótliwy. Niedługo po objęciu władzy przez Ludwika, Małgorzata umiera w niejasnych okolicznościach. Niektórzy historycy są zdania, że została uduszona na rozkaz byłego męża, który pragnął ponownie się ożenić i mieć męskich potomków. Ludwik X po śmierci Małgorzaty ożenił się z Klemencją Węgierską (1293–1328).

Podobny, smutny los w Château-Gaillard czekał i Blankę Burgundzką. Jej mąż starał się o rozwód już od 1314 r., lecz dopiero, gdy w 1322 r. sam wstąpił na tron, papież Jan XXII unieważnił jego małżeństwo z niewierną żoną. Po rozwodzie nie uwolnił Blanki, lecz zaproponował jej alternatywne rozwiązanie – wstąpienie do klasztoru.

W 1322 r. złożyła śluby zakonne w opactwie w Maubuisson koło Pontoise, gdzie dożyła końca swoich dni. Karol natomiast ożenił się ponownie z Marią Luksemburską (ok.1305–1324), siostrą czeskiego króla Jana Luksemburskiego (1296–1346).

Afera z wieży Nesle z 1314 r. wstrząsnęła nie tylko zdrowiem króla Filipa IV, ale także świadomością francuskiej arystokracji. Podejrzliwie patrzyli na członków rodziny królewskiej oraz ich potomków, podejrzewając, iż pochodzą z nieprawego łoża. Dotyczyło to również córki Małgorzaty Burgundzkiej oraz Ludwika Kłótliwego, Joanny II Małej.

Chociaż Joanna posiadała prawo do tronu, uznano ją za bękarta i zgodnie z prawem salickim, które wykluczało kobiety z sukcesji, odsunięto od tronu francuskiego.

Francja miała wtedy większe problemy, takie jak wojna stuletnia. Do tronu po zmarłym władcy zgłosiło roszczenia aż trzech pretendentów: dwaj bratankowie Filipa Pięknego i jego wnuk ze strony córki Izabeli, król Anglii Edward III.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl