Koronawirus – najważniejsze przepisy dotyczące przedsiębiorców

Koronawirus – szczególne rozwiązania związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19

Zobacz najważniejsze przepisy z ustawy o koronawirusie i sprawdź czy będą cię dotyczyć.

Od kiedy obowiązują szczególne rozwiązania

Zagrożenie związane z wirusem COVID-19 spowodowało opracowanie szeregu rozwiązań, które mają pomóc ograniczyć jego rozprzestrzenianie. Ujęto je przede wszystkim w Ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Ustawa zdefiniowała specjalne kompetencje Premiera, wojewodów i Głównego Inspektoratu Sanitarnego oraz wskazała środki na sfinansowanie szczególnych działań, których może wymagać epidemia korownawirusa w Polsce. Znalazły się w niej m.in. zapisy dotyczące pracy zdalnej, przypadków zamknięcia żłobków, przedszkoli i szkół, zamówień publicznych czy działalności hotelarskiej i turystycznej.

Zmiany w zakresie pracy zdalnej, dodatkowego zasiłku opiekuńczego, zwolnienia od stosowania Prawa Zamówień Publicznych, Prawa Budowlanego oraz możliwości wydawania przedsiębiorcom poleceń przez władze publiczne obowiązują od dnia wejścia w życie ustawy, czyli od 8 marca 2020 r., przez kolejne 180 dni.

Polecenia wydawane przedsiębiorcom przez władze publiczne

Premier

Premier, na wniosek wojewody, po poinformowaniu Ministra Rozwoju, może wydawać – w drodze decyzji administracyjnej – polecenia przedsiębiorcom.

Takie polecenia nie wymagają uzasadnienia i mają podlegać natychmiastowemu wykonaniu – z chwilą doręczenia lub ogłoszenia. Mogą być wydawane także ustnie, telefonicznie i za pomocą środków komunikacji elektronicznej (np. e-mailem). Z przedsiębiorcą, który otrzyma takie polecenie, umowę podpisze właściwy wojewoda, a za jego realizację zapłaci budżet państwa.

Przygotowanie do realizacji zadań wskazanych w umowie (np. prace planistyczne) będą finansowane ze środków własnych przedsiębiorcy.

Jeżeli przedsiębiorca odmówi zawarcia umowy, polecenie wydane w drodze decyzji administracyjnej będzie podlegało natychmiastowemu wykonaniu.

Główny Inspektorat Sanitarny

Główny Inspektor Sanitarny lub działający z jego upoważnienia państwowego wojewódzki inspektor sanitarny może wydawać decyzje, zalecenia i wytyczne osobom prawnym, osobom fizycznym i jednostkom organizacyjnym nieposiadających osobowości prawnej. Dotyczy to w szczególności podmiotów, które wykonują działalność leczniczą i pracodawców.

W decyzji GIS może nakazać podjęcie określonych działań, które będą zapobiegać rozprzestrzenianiu się wirusa czy nałożyć obowiązek przeprowadzenia kontroli. Z kolei zalecenia i wytyczne określą sposób realizacji tych działań.

Decyzje Głównego Inspektora Sanitarnego podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia i nie wymagają uzasadnienia. W nagłych przypadkach mogą być wydawane ustnie, a następnie – niezwłocznie – potwierdzane na piśmie.

Jeżeli przedsiębiorca będzie chciał odwołać się od decyzji GIS, będzie musiał wnieść odwołanie do Ministra Zdrowia w terminie 2 dni roboczych od dnia doręczenia decyzji lub potwierdzenia na piśmie decyzji wydanej ustnie. Odwołanie zostanie rozpatrzone w terminie 5 dni roboczych od dnia doręczenia.

Zmiany dla pracodawców i pracowników

Pracodawca będzie mógł polecić pracownikowi zatrudnionemu na etacie, żeby wykonywał – przez określony czas – pracę zdalnie (np. z domu).

Jeżeli z powodu COVID-19 zamknięte zostanie żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkoła ubezpieczony pracownik, zwolniony od wykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem do lat 8, zyskuje prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Taki zasiłek

• przysługuje nie dłużej niż za 14 dni,
• nie wlicza się go do 60 dni zasiłku opiekuńczego, który przysługuje pracownikowi w roku kalendarzowym.

Polecamy: Kodeks pracy 2020. Praktyczny komentarz z przykładami

Zwolnienie z prawa zamówień publicznych i prawa budowlanego

Jeżeli pojawi się prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się koronawirusa lub jeżeli będzie tego wymagała ochrona zdrowia publicznego, instytucje objęte ustawą Praw zamówień publicznych będą mogły zamawiać towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 z pominięciem tych przepisów.

Projektowanie, budowa, przebudowa, utrzymanie i rozbiórka obiektów budowlanych, w tym zmiana sposobu użytkowania, jeżeli ma związek z przeciwdziałaniem COVID-19, może zostać zwolniona z przepisów ustaw:

• prawo budowlane,
• o planowania i zagospodarowaniu przestrzennym,
• o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Działalność turystyczna, hotelarska i przewozowa

Jeżeli w związku z zagrożeniem epidemią koronawirusa (COVID-19):

• podróżny odstąpi od umowy (nie musi płacić  za odstąpienie oraz zachowuje możliwość żądania zwrotu poniesionych wpłat, jednak bez dodatkowego odszkodowania
  lub zadośćuczynienia) lub
• organizator turystyki rozwiąże umowę o udział w imprezie turystycznej i dokona przy tym pełnego zwrotu wpłat dokonanych przez podróżnego z tytułu imprezy turystycznej, ale bez dodatkowego odszkodowania lub zadośćuczynienia,

– to przedsiębiorcy turystycznemu przysługiwać będzie zwrot wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny.

Z wnioskiem o zwrot wpłaty przedsiębiorca turystyczny musi wystąpić w terminie 60 dni od dnia odstąpienia od umowy lub rozwiązania umowy. We wniosku trzeba wykazać kwotę, która ma podlegać zwrotowi oraz dołączyć:

• dokumenty potwierdzające odstąpienie od umowy lub jej rozwiązanie
• oświadczenie organizatora turystyki dotyczące daty, w których to odstąpienie lub rozwiązanie stało się skuteczne
• korektę deklaracji wstępnej złożonej do Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego wraz z wykazem umów, z których wynikają składki podlegające zwrotowi.

W obiektach świadczących usługi hotelarskie, które nie zostały zgłoszone do ewidencji prowadzonych przez Marszałków Województw oraz wójtów, burmistrzów, prezydentów miast – w przypadku pól biwakowych, wymagania sanitarne uznaje się za nie spełnione. Oznacza to, że w takich obiektach nie mogą być świadczone usługi hotelarskie.

Podmioty, które zarządzają lotniskiem, dworcem kolejowym, przewoźnicy lotniczy, kolejowi lub drogowi, nie będą ponosili odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z działaniami władz publicznych mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19, a w szczególności za brak możliwości przewozu.

Działalność farmaceutyczna i sprzedaż produktów leczniczych

Minister Zdrowia może w obwieszczeniu wprowadzić maksymalne ceny produktów leczniczych, wyrobów medycznych oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego.

Główny Inspektor Sanitarny lub działający z jego upoważnienia państwowego wojewódzki inspektor sanitarny może nałożyć:

• na hurtownie farmaceutyczne – obowiązek dystrybucji produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych,
• na producentów, dystrybutorów lub importerów – obowiązek dystrybucji  środków ochrony osobistej.

Minister Zdrowia może ogłosić wykaz produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, które mogą być sprzedawane przez hurtownię farmaceutyczną wyłącznie do aptek, punktów aptecznych, do innych hurtowni farmaceutycznych oraz zakładów leczniczych lub podmiotów leczniczych działających na terytorium Polski.

Producenci lub importerzy wyrobów wpisanych do takiego wykazu będą mogli sprzedawać je wyłącznie do hurtowni farmaceutycznych. Jeśli nie zastosują się tego obowiązku, grozi im kara w wysokości od 10 000 zł do 5 000 000 zł.

Minister Zdrowia może nałożyć w rozporządzeniu obowiązek monitorowania i zgłaszania do Zintegrowanego Systemu Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, które są obrocie. W przypadku nałożenia takiego obowiązku, podmioty, które dotychczas nie były podłączone do zintegrowanego systemu, muszą się w ciągu 24 godzin do niego podłączyć i rozpocząć przekazywanie informacji.

Minister Zdrowia będzie mógł ograniczyć ilość produktu leczniczego, wyrobu medycznego lub środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego na jednego pacjenta w sytuacji:

• zagrożenia braku dostępności na terytorium Polski produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego,
• stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego.

W przypadku nagłego zagrożenia zdrowia pacjenta w związku z COVID-19, farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu będzie mógł wystawić receptę farmaceutyczną.

Obowiązki spółek prowadzących działalność leczniczą

Premier, na wniosek Ministra Zdrowia, może nałożyć na podmiot leczniczy będący:

• spółką kapitałową, w której jedynym albo większościowym udziałowcem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa lub
• samodzielnym publicznym albo niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej lub
• państwową jednostką budżetową

– obowiązek wykonania określonego zadania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.

W szczególności może to przekazania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz aparatury
i sprzętu medycznego, żeby zapewnić udzielenie świadczeń zdrowotnych w innym podmiocie leczniczym.

W przypadku nałożenia takiego obowiązku władze publiczne zapewniają środki na pokrycie wydatków związanych z jego wykonaniem. W przypadku poniesienia przez podmiot leczniczy szkody przy wykonywaniu nałożonego zadania Minister Zdrowia jest obowiązany do jej naprawienia.

Obowiązki przedsiębiorców w zakresie obronności państwa

Przepisy określają zasady organizowania zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą na terytorium Polski, w tym przez przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym. Dotychczas dotyczyły głównie sytuacji stanu zagrożenia bezpieczeństwa państwa (w rozumieniu militarnym), czasu wojny oraz realizowania zadań obronnych. W związku z zagrożeniem koronawirusem ich zakres rozszerzono o sytuacje zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego.

Katalog przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym został rozszerzony o przedsiębiorców wytwarzających i dystrybuujących produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, środki ochronne i wyroby medyczne oraz udzielających świadczeń zdrowotnych.

Dotychczas katalog obejmował przedsiębiorców działających w obszarach takich jak eksploatacja lotnisk i portów morskich; kolportaż; nadawanie programów radiowych
i telewizyjnych; produkcja, transport i magazynowanie produktów naftowych; produkcja, remonty lub modernizacja uzbrojenia i sprzętu wojskowego; transport; usługi pocztowe; usługi telekomunikacyjne; wytwarzanie, dystrybucja i przesyłania: gazu ziemnego, paliw płynnych oraz energii elektrycznej).

Szczegółowy wykaz przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym określa Rada Ministrów w formie rozporządzenia.

Program mobilizacji gospodarki ustalany przez Radę Ministrów został rozszerzony o zadania jakie mogą być nałożone na przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym, w zakresie wytwarzania i dystrybucji produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, środków ochronnych i wyrobów medycznych oraz udzielania świadczeń zdrowotnych w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego. Decyzję o uruchomieniu programu podejmuje Premier, w drodze rozporządzenia. Pogram może zostać uruchomiony w całości lub selektywnie (np. wyłącznie w zakresie wytwarzania i dystrybucji produktów leczniczych). Do programu stosuje się przepisy o ochronie informacji niejawnych.

Źródło: biznes.gov.pl