Jacek Karnowski, prezydent Sopotu
Rzeźby wrażliwe na klimat
W organizacji konkursu Baltic Horizons miastu partneruje największa lokalna firma – Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeń Ergo Hestia, które od lat jest aktywne na polu mecenatu kultury i sztuki. W przypadku nowej inicjatywy kluczowy jest „zadany” artystom temat: zmiany klimatyczne i związana z nimi konieczność ochrony Bałtyku. – Z tematem zagrożeń klimatycznych boryka się każde nowoczesne miasto, zwłaszcza położone w basenie Morza Bałtyckiego – tłumaczy Magdalena Kąkolewska, prezeska Fundacji Artystyczna Podróż Hestii.
Jak dodaje, nie bez znaczenia był też organizowany przez Ergo Hestię przez blisko 20 lat konkurs, w ramach którego firma fundowała międzynarodowe rezydencje studentom ostatnich roczników polskich uczelni artystycznych. – Dzięki niemu mogliśmy obserwować reakcje młodych ludzi na najważniejsze współczesne problemy. Wątek klimatu i ekologii pojawiał się w ich pracach bardzo często, a – jak wiadomo – artyści widzą więcej, pewne zjawiska dostrzegają wcześniej niż inni – mówi. – Doszliśmy więc do wniosku, że sztuka może być osią, wokół której będziemy prowadzić rozmowę na ważne społecznie tematy.
W tym kontekście nie powinno też dziwić, że konkurs realizowany jest w partnerstwie z innymi krajami nadbałtyckimi: Litwą, Łotwą i Finlandią. Inicjatorzy liczą, że w następnych edycjach do projektu dołączą kolejne państwa regionu.
Z miejskiej strony w organizację włącza się Państwowa Galeria Sztuki. Od kwietnia na jej czele stoi Eulalia Domanowska, była dyrektorka Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, które do ekspozycji dzieł sztuki wykorzystuje m.in. park krajobrazowy z malowniczymi stawami i starymi drzewami. Konkurs traktuje zresztą pojęcie rzeźby dość szeroko, odwołując się do stworzonego przez amerykańską historyczkę i badaczkę sztuki Rosalind Krauss terminu „poszerzonego pola rzeźby”. Dlatego mogą w nim startować projekty rzeźb i obiektów rzeźbiarskich, ale także świetlnych i dźwiękowych instalacji. W jury konkursu, poza przedstawicielami organizatorów, zasiądą: miejski konserwator zabytków miasta Sopotu Aleksandra Narczewska, rzeźbiarze Paweł Althamer i Xawery Wolski oraz krytyk sztuki i kurator Paweł Sosnowski.
95 tys. euro dla zwycięzcy
Ogłoszony na początku września konkurs jest dwuetapowy. W pierwszym z nich kapituła wskaże 12 nominowanych artystów z czterech krajów regionu Morza Bałtyckiego. Po trzech z nich mogą wybrać następujące instytucje kultury: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Finlandii, Łotewskie Narodowe Muzeum Sztuki, Contemporary Art Centre z Wilna oraz Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku. Nominowani artyści (ich nazwiska poznamy 29 września) w październiku zostaną zaproszeni do Sopotu na wizytę studyjną, dzięki której będą mogli poznać miasto i jego historię. Rezydencja pozwoli im też przygotować projekt dopasowany do konkretnej przestrzeni. Lokalizację wskaże miasto, ale uczestnicy konkursu mogą proponować zmiany dotyczące bezpośredniego otoczenia rzeźby.
Gdzie mają stanąć przyszłe obiekty? – O dokładnej lokalizacji będą decydowali konserwator zabytków i eksperci – odpowiada Karnowski. – Oczywiście są miejsca, które naturalnie się narzucają, takie jak nasze nadmorskie parki, Północny i Południowy, czy park Hestii. Docelowo chciałbym, żeby rzeźby mogły się pojawiać w przestrzeni całego miasta.
W drugim etapie, z nadesłanych przez nominowanych prac (termin składania projektów mija 30 stycznia 2023 r.), powstanie wystawa, którą PGS zaprezentuje w kwietniu. Wtedy też poznamy nazwisko laureata, który otrzyma nagrodę główną – 95 tys. euro. Kwota zawiera zarówno honorarium dla artysty, jak i środki konieczne do realizacji zwycięskiej propozycji. Przewidziano też nagrodę dla instytucji, która nominowała laureata: 5 tys. euro. Pierwsza rzeźba wyłoniona w ramach konkursu Baltic Horizons ma stanąć w Sopocie do końca 2023 r. Regulamin zakłada, że obiekt powinien być eksploatowany co najmniej przez 50 lat. – Domyślnie chcielibyśmy organizować konkurs co roku, co nie oznacza jednak, że co roku pojawi się w Sopocie nowa rzeźba: proces realizacji niektórych z nich może być dłuższy – zastrzega Magdalena Kąkolewska z Fundacji Artystyczna Podróż Hestii.
Kontrowersje mile widziane
W lipcu 2021 r. na rondzie niedaleko sopockiej siedziby Ergo Hestii odsłonięto rzeźbę „Echo” Xawerego Wolskiego. Głosy mieszkańców były podzielone: nie brakowało takich (zwłaszcza w internecie), którzy krytykowali estetykę obiektu i sensowność jego eksponowania, a nawet zwracali uwagę na problemy, jakie może on generować dla odbywającego się w tym miejscu ruchu drogowego. Ani miasta, ani firmy nie zniechęca to jednak do dalszych działań związanych z rzeźbą plenerową. – Sztuka w przestrzeni publicznej bywa trudna w odbiorze. Jesteśmy wychowani w pomnikomanii, a w ramach tego konkursu będą powstawały prace nowoczesne, stanowiące wynik poszukiwań – zarówno artystycznych, jak i tych dotyczących wspólnotowości – zauważa Kąkolewska. – Dlatego tak ważna jest edukacja: uświadamianie, że rzeźby to nie tylko pomniki, i przygotowanie do odbioru innej sztuki – wprowadzanie kontekstu, który pozwoli docenić jej walory edukacyjne i estetyczne. Taka rozmowa o mieście i jego kulturze może być wielką wartością. Mam nadzieję, że będzie się ona odbywać w atmosferze społecznej przychylności.
Prezydent Karnowski podsumowuje: – Dobrze, gdy sztuka wzbudza silne emocje i daje do myślenia, a nawet wywołuje kontrowersje. W dzisiejszym dyskursie publicznym powinno być więcej przestrzeni na rozmowy o kulturze, sztuce, ochronie klimatu. Liczę na pobudzenie artystyczne, na ciekawe dyskusje, a nawet spory. Oczywiście do odbioru sztuki trzeba ludzi przygotować, ale myślę, że sopocianie na taką dyskusję o sztuce są gotowi.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS