Koniec „bajońskich” zysków budżetu. Uszczelnianie VAT nie sfinansuje nawet 500 plus

Właśnie dlatego część ekonomistów zastanawiała się, czy czasem Krajowa Administracja Skarbowa nie dokonywała pod koniec 2019 r. operacji związanych z przesuwaniem w czasie zwrotów, po to by poprawić wynik VAT.

Co widzi opinia publiczna

Posiadając dziś dane GUS/Eurostat oraz ogólnie dostępne dane Ministerstwa Finansów o kasowych dochodach z VAT można już obliczyć, że korekta była jednak zerowa.

Źródło: obliczenia dr. Sławomira Dudka na podstawie danych MF i Eurostatu

Czy to oznacza, że wyników nie „poprawiano”? Nie, tylko uczyniono to w inny sposób. Korekta związana z przesuwaniem zwrotów wystąpiła, ale w poprzednim roku – w kwocie aż ok. 5 mld zł. To poprawiło bazę dla dynamiki VAT w 2019 r.

W rezultacie dochody z tytułu VAT według ujęcia europejskiego, które są bazą do wyliczenia luki VAT, wzrosły o 5,8 proc. r/r w 2019 r. Czyli dużo szybciej niż wskazywałyby na to dane kasowe VAT (3,4 proc. r/r). A to właśnie te ostatnie prezentowane są dla opinii publicznej w corocznych ustawach budżetowych czy też publikacjach MF nt. wykonania budżetu (wykres 2). Wynika stąd też inny wniosek – że VAT kasowy w 2018 r. był po prostu zawyżony.

To pokazuje, jak ważna jest niezależna instytucja, tj. Eurostat, który wyłapuje w statystykach krajowych różnego rodzaju operacje księgowe zniekształcające statystyki budżetowe. Metodologia ESA2010 jest na to odporna i dlatego to ona jest wykorzystywana do oceny stanu finansów publicznych – a nie krajowe statystyki budżetu państwa. Wykres 1 pokazuje, że od 2016 r. czynnik „operacji na zwrotach” był bardzo duży i istotnie zakłócał prawdziwy obraz dynamiki VAT.

Dochody VAT (r/r)

Źródło: obliczenia dr. Sławomira Dudka na podstawie danych MF i Eurostat

Obecnie znamy też strukturę nominalnego PKB w 2019 r. O ile łączny PKB wzrósł aż o 7,2 proc., to jednak poszczególne składowe, istotne z punktu widzenia bazy makroekonomicznej podatku VAT, zwiększyły się w dużo mniejszym tempie. Najważniejszą bazą makroekonomiczną podatku VAT jest finalna konsumpcja gospodarstw domowych (ok. 70 proc. teoretycznego VAT), która w 2019 r. wzrosła nominalnie o 5,8 proc. r/r. Istotnym elementem są też inwestycje oraz wydatki bieżące sektora publicznego na zakup dóbr i usług (ok. 14 proc.). W 2019 r. inwestycje sektora finansów publicznych niestety zmniejszyły się o ok. 2 proc., a wydatki bieżące wzrosły o ok. 5,3 proc. r/r.

Ministerstwo Finansów 1 czerwca w „Sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2019” opublikowało własne szacunki luki VAT w 2018 r. i 2019 r. Dotychczas MF publikował te szacunki już 1 maja wraz z Wieloletnim Planem Finansów Państwa (WPFP) i Aktualizacją Programu Konwergencji (APK). Jednak tym razem tych szacunków w APK nie przedstawiono.

Czytaj też: Covidyzacja finansów publicznych. O tym, jak rząd zapomniał o setkach miliardów

Bazując na danych MF można oszacować, że potencjalne wpływy z VAT (VTTL – VAT Total Tax Liability) w 2019 r. zwiększyły się o ok. 5,7 proc. r/r. W rezultacie wartość luki VAT w 2019 r. można oszacować na ok. 25 mld zł (wykres 3), wobec szacowanych ok. 24 mld zł w 2018 r. Czyli nominalna luka VAT nawet wzrosła. Musimy mieć jednak na uwadze, że wraz ze wzrostem bazy makroekonomicznej rosną też nominalne wpływ z VAT, stąd luka VAT w ujęciu procentowym zmalała z 12,08 do 12,03 proc.VTTL (wykres 4).

Luka VAT (mld zł)

Źródło: obliczenia dr. Sławomira Dudka na podstawie danych MF, GUS, Eurostatu

Luka VAT, efekty „uszczelniania”

Źródło: obliczenia dr. Sławomira Dudka na podstawie danych MF. Luka VAT (VATGAP): 2013-2017 Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2019-2022, 2018-2019 Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2 … czytaj dalej

Zgłoś naruszenie/Błąd