Konferencje Episkopatu w Kościele rzymsko-katolickim są instytucjami zrzeszającymi biskupów z danego terytorium, zazwyczaj z jednego kraju. Mają one na celu koordynację prac biskupów, określanie przepisów liturgicznych z dostosowaniem do miejscowych warunków, wyznaczanie ponaddiecezjalnych kierunków pracy duszpasterskiej i współpracę w rozwiązywaniu wspólnych problemów. Konferencja Episkopatu nie jest władzą zwierzchnią wobec biskupów i kierowanych przez nich diecezji jak również wobec przełożonych zakonnych.
Sama koncepcja bliskiej współpracy biskupów z danego kraju lub terytorium wyrasta z synodalnej zasady zarządzania Kościołem, istniejącej już od czasów apostolskich. Pod warunkiem oczywiście łączności i współdecydowania z następcą św. Piotra (cum Petro et sub Petro). Synody Prowincjalne odbywały się w Polsce już od wczesnego średniowiecza, a tzw. synody legackie (pod przewodnictwem legata papieskiego) rozpoczęły się od XIII w. i stanowiły źródło prawa partykularnego o charakterze papieskim.
Krajowe konferencje biskupie zaczęły powstawać w XIX wieku, a za pierwszą uważa się spotkanie biskupów belgijskich z 1830 r., później corocznie kontynuowane. W ślad za belgijską konferencje biskupie powstały w drugiej połowie XIX w. w Niemczech, w Austrii, na Węgrzech, we Włoszech, Irlandii i Szwajcarii. Na ziemiach polskich nie było to możliwe, z racji przynależności dawnych polskich diecezji do odmiennych organizmów państwowych.
Powstanie polskiej Konferencji Episkopatu
Na tym tle historia episkopatu Polski wygląda bardzo oryginalnie. Okazuje się bowiem, że zaczął się on zbierać na bardziej lub mniej regularnych posiedzeniach co najmniej pół wieku wcześniej niż wspomniana konferencja biskupów Belgii. W istocie można mówić o istnieniu swego rodzaju pre-konferencji biskupiej u schyłku I Rzeczypospolitej, gdyż co najmniej w 1789 (a jest bardzo prawdopodobne, że było to jeszcze wcześniej) biskupi polscy spotkali się, w ramach tzw. collegia episcoporum, dla omówienia najpilniejszych bieżących spraw duszpasterskich i organizacyjnych.
Niebawem nadeszły czasy rozbiorów, które nie sprzyjały utrzymywaniu stałych kontaktów między biskupami, mieszkającymi w różnych państwach zaborczych. Lokalnie, np. w Księstwie Warszawskim (1807-15) czy pod zaborem austriackim spotkania takie co jakiś czas się jednak odbywały. Nie były one regularne ani tym bardziej nie miały charakteru instytucjonalnego. W zaborze pruskim hierarchowie polscy w drugiej połowie XIX w. uczestniczyli nieraz w obradach tamtejszego episkopatu.
Po raz pierwszy biskupi z podzielonych jeszcze ziem polskich spotkali się na wspólnym posiedzeniu 11 marca 1917 w Warszawie z okazji stulecia istnienia miejscowej archidiecezji (powstała w 1818). Zebraniu 4 arcybiskupów, 8 biskupów i 2 administratorów apostolskich przewodniczył abp Aleksander Kakowski (1862-1938).
W odrodzonej Polsce pierwsze posiedzenie episkopatu odbyło się też w Warszawie 10-12 grudnia 1918 pod przewodnictwem ówczesnego wizytatora apostolskiego (późniejszego nuncjusza, a następnie papieża Piusa XI) prał. Achille Rattiego, z udziałem 5 arcybiskupów i 20 biskupów z całego kraju (bez Wielkopolski, gdzie przygotowywano się do wybuchu Powstania). To spotkanie uznawane jest za początek stałego istnienia i pracy Konferencji Episkopatu Polski.
Nie było jasne, kto ma przewodniczyć tym zebraniom, gdyż istniał spór kompetencyjny pomiędzy metropolitą gnieźnieńskim Prymasem Polski Edmundem Dalborem, a metropolitą warszawskim Aleksandrem Kakowskim jako Prymasem Królestwa Polskiego, nadanego metropolitom warszawskim w czasie zaborów. Ostatecznie spór ten Stolica Apostolska rozstrzygnęła na korzyść Gniezna. Od II połowy lat 20-tych było jasne, że przewodnictwo w polskim Episkopacie należy do metropolitów gnieźnieńskich. Na zebraniu episkopatu w Warszawie w we wrześniu 1922 r. utworzono stałe „Biuro Episkopatu”, które później rozwinie się w Sekretariat Episkopatu, choć w roli sekretarza konferencji biskupich występował już wcześniej bp Henryk Przeździecki.
Polska Konferencja Episkopatu w tym czasie nie miała żadnych prerogatyw w sensie stanowienia prawa. Do Soboru Watykańskiego II konferencje biskupie posiadały charakter prywatny, a uchwały na nich przyjęte nie funkcjonowały jako kościelne prawo partykularne. Każdy jednak biskup diecezjalny mocą własnego autorytetu mógł je wprowadzić na terenie własnej diecezji. Polska konferencja Episkopatu w okresie międzywojennym odegrała olbrzymią rolę w zakresie scalania ziem polskich w jeden kościelny i państwowy organizm.
Kwestia systematycznych zebrań episkopatu została potwierdzona decyzją Pierwszego Polskiego Synodu Plenarnego z 1936 r. Zdecydowano, że biskupi wszystkich obrządków (łacińskiego, greckokatolickiego i ormiańskiego) będą zbierać się wspólnie na coroczne zwyczajne zebrania plenarne, a w razie pilnej potrzeby będą mogły odbywać się zebrania nadzwyczajne. 26 września 1938 r. został przyjęty nowy regulamin zebrań plenarnych polskich biskupów.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS