Marzec to miesiąc kobiet. Dlatego warto wspomnieć o działaczkach i projektantkach, które miały ogromny wkład w rozwój polskiego wzornictwa przemysłowego. Przedstawiamy wspaniałą, wybraną piątkę kobiet polskiego designu lat 50. i 60. XX wieku.
Wanda Telakowska – Joanna d’Arc polskiego wzornictwa
Wanda Telakowska to założycielka, profesor i dyrektor ds. artystycznych (do 1968 roku) Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, który 1 października 1950 roku został przekształcony z Biura Nadzoru Estetyki Produkcji. Powstał przy ul. Świętojerskiej 3/5 w Warszawie. Wanda Telakowska z pomocą IWP chciała tworzyć piękne wzory dla wszystkich. Takie, które również pozostaną wartością kulturową. Zadaniem Instytutu Wzornictwa Przemysłowego było też prowadzenie prac naukowo-badawczych, które wpływały na podniesienie poziomu estetyki produkcji. Opracowywano też wytyczne dla gospodarki planowej w zakresie wzornictwa przemysłowego.
Wanda Telakowska ukończyła studia malarstwa i grafiki w Szkole Sztuk Pięknych. Dwukrotnie zdobyła też złoty medal, w 1935 roku na konkursie we Florencji oraz w 1937 – na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu.
Zofia Szydłowska – królowa polskiej sztuki ludowej
W 1949 roku Zofia Szydłowska założyła Centralę Przemysłu Ludowego i Artystycznego – Cepelię i została jej pierwszą prezeską (do aresztowania w 1952 roku. Po dwóch latach została oczyszczona z zarzutów działania na szkodę państwa i wróciła do Cepelii jako zastępca prezesa). Wcześniej Zofia Szydłowska pełniła też funkcję dyrektora Państwowej Fabryki Sukna w Rakszawie i dyrektora technicznego Centrali Przemysłu Artystycznego. Najbardziej jednak zależało jej na polskiej sztuce ludowej. Uważała, że może pięknie dekorować mieszkania Polaków, a sprzedaż rękodzieła ludowego poprawić sytuację gospodarczą na wsi. W tym samym roku stworzyła Wydział Sztuki Ludowej, a funkcję kierowniczą powierzyła Janinie Orynżynie – propagatorce rzemiosła i sztuki ludowej, autorce książek, m.in. “Przemysł Ludowy w Polsce” (1937) i “Swojszczyzna w odbudowie”, którą pisała w czasach okupacji. Miała swój udział w powołaniu Wydziału Artystycznej Twórczości Ludowej w 1958 roku.
W 1950 r. Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego zrzeszała 18 hurtowni, 60 sklepów i 59 punktów skupu gotowych wyrobów. Cepelia miała też sklep w Brukseli i Nowym Jorku. Istniała do 1990 roku. Dzięki Zofii Szydłowskiej rękodzieło ludowe ponownie stało się modne, a dziedzictwo Cepelii zajęło ważne miejsce w historii polskiego wzornictwa przemysłowego.
Od chwili powstania Cepelii podstawowe znaczenie w jej działalności miały sztuka i rękodzieło […] Celem związku Cepelia jest tworzenie nowych i kultywowanie tradycyjnych wartości kultury materialnej, organizowanie i rozwijanie rękodzieła ludowego i artystycznego, sztuki ludowej i przemysłu artystycznego
– wyjaśnił w publikacji “Ginące piękno. Artystyczne rękodzieło ludowe w Polsce” (Warszawa 1987, s. 31) wieloletni prezes Zarządu Cepelii, Tadeusz Więckowski.
Danuta Duszniak – pionierka stylu New Look w ceramice
Danuta Dusznik ukończyła studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Była projektantką Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, w Zakładzie Ceramiki i Szkła, a także Instytutu Szkła i Ceramiki w Warszawie. Pełniła też funkcję kierownika artystycznego Spółdzielni Rękodzieła Artystycznego „Kanon”. Stworzyła około sześćdziesięciu wzorów ceramiki użytkowej, które wielokrotnie były częścią krajowych i zagranicznych wystaw. Do jej najpopularniejszych prac należą: dzbanek Kolumb z 1956, serwisy Prometeusz i Koko z 1959, wazony Rock and Roll (1957), Kostka, Flora. Projekty Danuty Duszniak zapisały się w historii polskiego wzornictwa. Została uznana za pionierkę stylu New Look w ceramice.
Teresa Kruszewska – mistrzyni form ze sklejki
Polska architektka wnętrz i projektantka mebli, która uczyła się od jednego z największych wizjonerów wzornictwa lat 50. i 60. XX wieku – prof. Jana Kurzątkowskiego. Od 1956 pracowała jako wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Przez kilkadziesiąt lat swojej pracy zawodowej związana była m.in. ze Spółdzielnią Artystów „Ład”, Fabryką Mebli Giętych w Radomsku, Centralą Przemysłu Ludowego i Artystycznego “Cepelia” i Pracownią Projektowania Mebli na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Warszawie. Stworzyła kilkadziesiąt świetnych projektów, a wiele z nich prezentowała za granicą. Jak jej krzesło Muszelka pojechało na wystawę do Paryża, to już nie wróciło. Francuzi wszystko wykupili. Na początku lat 70. Teresa Kruszewska stworzyła też Stokrotkę i Tulipana.
Krzesło ‘Muszelka’ z 1956 roku, które produkowała w dwóch wersjach kolorystycznych Spółdzielnia Artystów ŁAD. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie (MNW)
Krzesło jest najtrudniejsze do zaprojektowania. Fotel to łatwizna, bo ma dodatkowe łączenie, konstrukcję oparcia. Profesor Kurzątkowski ciągle zadawał nam krzesła. I dla mnie w końcu stały się kluczowe w pracy
– opowiadała w wywiadzie dla “Wysokich Obcasów” Teresa Kruszewska.
Dziś meble Teresy Kruszewskiej można obejrzeć w Muzeum Narodowym w Warszawie i Poznaniu, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Rhode Island School of Design w Stanach Zjednoczonych czy w Vitra Design Museum.
Alicja Wyszogrodzka – stworzyła piękne tkaniny PRL-u
Piękne drukowane tkaniny dekoracyjne, odzieżowe, gobeliny, dywany tworzyła Alicja Wyszogrodzka. Wiele jej wzorów przypominało grafikę. Charakteryzowały je mocne, czarne linie i kompozycje kostkowe. Czasem pojawiały się też motywy roślinne i zwierzęce. “Panny” i “picassowskie” głowy kobiet to jedne z jej najpopularniejszych wzorów tkanin. Od 1958 do 2013 wystawiała swoje prace w kraju za granicą, m.in. w Paryżu, Sofii, Berlinie, Budapeszcie, Busto Arsizio. W 2011 roku Muzeum Narodowe w Warszawie zaprezentowało jej najpopularniejsze dzieła na wystawie “Chcemy być nowocześni”.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS