Kiedy CFO zostaje CEO. Dyrektor finansowy w dobie cyfrowej rzeczywistości

Zobacz także: Menedżerski gen, gospodarskie oko

Trend awansowania CFO do ról CEO ma swój początek w dużych spółkach i spółkach giełdowych, w tym zwłaszcza tych, które korzystają ze złożonych struktur finansowania zewnętrznego. Firmy te jako pierwsze zdecydowały się najwyższe stanowiska zarządcze przekazywać dyrektorom z doświadczeniem finansowym. Osoby te najlepiej znały specyfikę organizacji – były świadome jej sytuacji materialnej, a przy tym posiadały szeroko rozwinięte kompetencje finansowe, co pozwalało im trafnie interpretować dane i otaczającą rzeczywistość. Były też wiarygodne dla partnerów biznesowych i rad nadzorczych.

Dziś skala rozwoju zjawiska budzi zaskoczenie – w ostatnich trzech latach dziesiątki organizacji zdecydowały się wskazać na stanowisko CEO lub GM osoby realizujące swoją dotychczasową karierę jako dyrektorzy finansowi. Wiele wskazuje na to, że w przyszłości trend dalej będzie się utrzymywał, zwłaszcza biorąc pod uwagę to, jak rozszerza się rola dyrektorów w organizacjach.

Genezę ewolucji roli CFO możemy upatrywać również w nieustanej transformacji firm, wynikającej m.in. z rozwoju nowych technologii i cyfryzacji, które niemalże z dnia na dzień zmieniają rzeczywistość, przedsiębiorstwa i modele pracy.

91 proc. respondentów, którzy wzięli udział w badaniu firmy konsultingowej McKinsey przyznało, że ich organizacje tylko w latach 2015-2018 przeszły co najmniej jedną transformację. W głównej mierze odpowiadali za nie dyrektorzy finansowi. CFO, jako jedni z najważniejszych liderów w firmie, musieli przewidzieć nadchodzące zmiany i wdrożyć odpowiednie działania, aby odpowiednio przygotować firmę na przyszłość.

CFO w cyfrowej rzeczywistości

W ciągu ostatniej dekady świat biznesu przesunął się w kierunku modelu, w którym liderzy zajmujący się finansami przejmują bardziej aktywną, strategiczną rolę w organizacji. Według McKinseya udział dyrektorów finansowych, odpowiedzialnych za działania związane z zarządzaniem przedsiębiorstwem, wzrósł prawie dwukrotnie w ciągu dwóch lat – z poziomu 24 proc. w 2016 r. do 42 proc. w 2018 r. Co więcej, w tym samym czasie niemal podwoił się odsetek CFO odpowiedzialnych za digitalizację w firmie – w 2018 r. już 28 proc. z nich odpowiadało za działania związane z cyfryzacją, natomiast na barkach 16 proc. spoczywała kwestia cyberbezpieczeństwa.

Dyrektorzy finansowi pełnią coraz więcej funkcji w organizacji. Nie jest to jednak zaskakujące, ponieważ odpowiadają za rentowność firmy, zwiększanie jej produktywności i wydajności, co oznacza konieczność strategicznego nadzoru nad jej rozwojem. Szacujemy, że już ok. 70 proc. CFO posiada znacznie szerszy zakres obowiązków, wykraczający poza obszar finansów i rachunkowości.

Coraz większy odsetek dyrektorów finansowych przejmuje zadania związane m.in. z zarządzaniem operacjami i ryzykiem, zapewnieniem bezpieczeństwa, w tym również cyberbezpieczeństwa, inwestycjami – także dotyczącymi technologii czy infrastruktury teleinformatycznej, która umożliwi firmie funkcjonowanie i zyskanie przewagi konkurencyjnej.

Doświadczenia ostatnich miesięcy pokazały, że transformacja cyfrowa staje się koniecznością. Technologie z dnia na dzień zmieniają nawyki konsumentów, przeobrażają miejsca pracy i modele prowadzenia biznesu, a przed liderami stawiają nowe i coraz bardziej wymagające zadania. Już trzy lata temu Forrester przewidywał, że co piąty CFO narazi swoją firmę na ryzyko, jeśli nie podejmie działań w zakresie cyfryzacji. Tymczasem w tym samym badaniu ponad 60 proc. menedżerów na całym świecie przyznało, że ich firma nie nadąża za cyfrową rewolucją. Zgodnie z danymi Commvault w 2018 r. 40 proc. liderów firm nie miało opracowanej strategii digitalizacji organizacji.

Ostatni czas – w tym pandemia koronawirusa – był dla liderów egzaminem z zarządzania kryzysowego i sprawdzianem dla infrastruktury teleinformatycznej w firmie. Wiele organizacji już wie, że nie jest przygotowanych do przejścia na wirtualny model pracy i sprzedaży. Odkładanie w czasie konieczności wprowadzenia technologicznych zmian sprawiło, że w niektórych firmach zabrakło zarówno narzędzi i systemów, jak również osób o odpowiednich kompetencjach cyfrowych, które mogłyby sprawnie utrzymać ciągłość funkcjonowania biznesu w nowej, wirtualnej rzeczywistości.

Przewagę rynkową zyskały natomiast firmy, na czele których stali świadomi liderzy, którzy wcześniej zdążyli przewidzieć zagrożenia i skutecznie przygotować organizacje do nadzwyczajnej sytuacji. W wielu przypadkach odpowiedzialność za to zadanie spoczęła na barkach CFO.

Zobacz także: Nowa normalność. Narodziny Homo separatus

Kompetencje silnego dyrektora finansowego

Rolą CFO staje się strategiczne zarządzanie firmą w średniej i długoterminowej perspektywie. To oznacza konieczność trafnego przewidywania przyszłości – umiejętność prognozowania zmian i kryzysów oraz stałe dopasowywanie organizacji do dynamicznie zmieniającego się środowiska biznesowego.

Funkcje, które przejmują CFO, wymagają od osób na tym stanowisku nie tylko doskonałej znajomości finansów i specyfiki działalności firmy. Aby poradzić sobie z nowymi zadaniami, dyrektorzy finansowi powinni przede wszystkim dobrze rozumieć otoczenie biznesowe, być zaznajomieni z trendami branżowymi i nowymi technologiami.

Istotne znaczenie ma również wiedza na temat danych, jakimi dysponuje firma, umiejętność właściwego zarządzania nimi oraz ich skuteczna analiza i interpretacja. Już w 2017 r. w badaniu Commvault 50 proc. respondentów przyznało, że kluczem do sukcesu organizacji jest lepsze zbieranie informacji i zarządzanie nimi oraz korzystanie z nowych narzędzi do analiz predykcyjnych.

Poza umiejętnościami technicznymi takimi jak: zdolności analityczne, znajomość narzędzi do zarządzania danymi czy wiedza na temat zarządzania strategicznego oraz kryzysowego, CFO powinien wyróżniać się również wysoko rozwiniętymi kompetencjami miękkimi. Takie cechy pozwolą mu lepiej odnaleźć się w roli zaufanego partnera biznesowego i cenionego eksperta, który potrafi przekazywać ciekawe historie i przekonywać do swoich racji.

Istotną cechą jest komunikatywność, ułatwiająca CFO nawiązywanie kontaktów i utrzymywanie długofalowych relacji oraz nawiązanie skutecznej współpracy z interesariuszami i zarządem oraz z pracownikami firmy. Dyrektor finansowy pełni także funkcję stratega HR-owego. W związku z tym powinien znać realia współczesnego rynku pracy – wiedzieć, jak wykorzystać dostępną pulę talentów i jakie kompetencje rozwijać w zespole, aby osiągnąć przewagę konkurencyjną.

Rola CFO dynamicznie ewoluuje, dlatego dyrektorzy finansowi powinni stale inwestować w swój rozwój zawodowy i osobisty, co pozwoli im lepiej nadążać za nowymi wyzwaniami. W dzisiejszym świecie dynamicznych przemian odnoszący sukcesy CFO muszą mieć otwarty umysł, gotowość i chęć do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji. Taka postawa pozwoli lepiej sterować organizacją, a także z powodzeniem poprowadzi CFO na kolejne szczeble kariery.

Zobacz także: E-przywódcy poszukiwani. Jak być liderem w czasie pandemii

Paweł Wierzbicki – partner, Page Executive

Zgłoś naruszenie/Błąd