W Sokołach (Podlaskie) odsłonięty został w czwartek pomnik ofiar tzw. operacji polskiej NKWD, podczas której – w latach 1937-38 – zamordowano ponad 100 tys. Polaków w Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich. Uroczystości towarzyszyło spotkanie naukowe poświęcone wydarzeniom sprzed 85 lat.
Pomnik, który według pomysłodawców jest pierwszym takim w Polsce, tworzą pamiątkowe tablice o wysokości kilku metrów, na których spoczywa krzyż.
„Zginęli za to, że byli Polakami. Pamięci ofiar zbrodni sowieckich 1937-1938””
— to jedna z inskrypcji na tablicach.
W wydarzeniu wziął udział minister Adam Andruszkiewicz – sekretarz stanu w Kancelarii Premiera, który zainicjował budowę pomnika w Sokołach.
Minister Andruszkiewicz (również Poseł z województwa podlaskiego) podkreślił, że powstały pomnik to symbol przywracania pamięci o zbrodniczej napaści i mordu na Polakach.
„Przed dwoma laty otrzymaliśmy bardzo jasny sygnał od Pana Premiera Mateusza Morawieckiego, że Rząd Rzeczypospolitej Polskiej powinien w należyty sposób przywrócić pamięć ofiarom antypolskiej operacji NKWD w latach 1937-1938, która została zrealizowana na dawnych Kresach Rzeczypospolitej”
— mówił minister Adam Andruszkiewicz, sekretarz stanu w Kancelarii Premiera, Poseł na Sejm RP.
Bardzo dziękuję Panu Premierowi Mateuszowi Morawieckiemu oraz Panu Ministrowi Adamowi Andruszkiewiczowi za pamięć o naszej Gminie Sokoły i za to, że ten ważny pomnik stanął w naszym Regionie. To dla nas bardzo ważne, aby czcić tych, którzy zginęli za to, że byli Polakami. Jako społeczność Gminy Sokoły pamiętamy i będziemy pamiętali
— zaznaczył Józef Zajkowski, wójt gminy Sokoły.
Podczas odsłonięcia pomnika, Wojciech Labuda – pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. ochrony miejsc pamięci, odczytał list od szefa rządu, w którym podkreślał jak ważna jest pamięć i godne upamiętnienie ofiar tej zbrodniczej napaści.
Jak powiedział PAP wójt Józef Zajkowski, pomysł pomnika powstał dwa lata temu, a przychylna mu była rada gminy.
„My mamy ofiary, które zostały wywiezione na Sybir. W ostatnim czasie, w ramach repatriacji ściągnęliśmy rodzinę z Kazachstanu, której dziadkowie byli wywiezieni właśnie w ramach akcji NKWD”
— mówił.
„Jesteśmy zobowiązani wobec historii, aby o takich faktach historycznych pamiętać” – dodał. „My jesteśmy tymi, którzy uczą historii i dlatego podjęliśmy się tego, by pomnik powstał”
— dodał.
Pomysł Fundacji Piękno Życia wsparła finansowo Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Uchwała gminy w sprawie powstania pomnika została podjęta w 2021 roku.
„Operacja antypolska NKWD należy do najtragiczniejszych kart w historii naszego narodu. (…) Pomnik ten ma upamiętnić wszystkie ofiary NKWD. To hołd w kierunku ludzi, którzy poświęcili życie służbie naszej Ojczyźnie. Wszyscy oni zasługują na miejsce w pamięci przyszłych pokoleń, dlatego Rada Gminy Sokoły wyraża zgodę na wzniesienie pomnika Ofiar Operacji Antypolskiej NKWD”
— napisano w uzasadnieniu tej uchwały.
Na mocy rozkazu nr 00485 z 11 sierpnia 1937 r., wydanego przez ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRS Nikołaja Jeżowa, pod rzekomym zarzutem przynależności do Polskiej Organizacji Wojskowej, prowadzącej rzekomo działalność szpiegowsko-wywrotową na rzecz Polski, represjonowano nie mniej niż 139 tys. 835 osób, z czego zamordowano – najczęściej strzałem w tył głowy – nie mniej niż 111 tys. 091.
Zbrodnia była całkowicie przemilczana w okresie PRL. Również na emigracji wiedza o masowej eksterminacji Polaków była niewielka. Dopiero w 1991 r. w Polsce ukazała się pierwsza synteza dziejów Polaków w imperium sowieckim pióra Nikołaja Iwanowa „Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921-1939”.
Pod koniec lat 90. ubiegłego wieku wyniki badań nad zbrodnią na Polakach opublikował „Memoriał”. Kolejnym przełomem w badaniach nad operacją polską było nawiązanie bliskiej współpracy między Instytutem Pamięci Narodowej a archiwistami z Ukrainy, gdzie zachowała się ogromna dokumentacja mordu.
W 2010 r. ukazała się wspólna publikacja IPN i Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy „Polska i Ukraina w latach trzydziestych-czterdziestych XX wieku. Tom 8. Wielki terror. Operacja polska 1937-1938”. Od 2018 r. IPN prezentuje wystawę planszową „Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937–1938”. Do tej pory oglądali ją widzowie w kilkudziesięciu miejscach w Polsce, Ukrainie, USA i Australii.
W 2009 r. Sejm RP przyjął uchwałę upamiętniającą ofiary zbrodni dokonanych w latach 1937–1939 na Polakach w ZSRS. „Sejm RP oddaje cześć pamięci 150 tys. Polaków zamordowanych przez NKWD w latach 1937–1939 w ramach tzw. operacji polskiej w czasie Wielkiego Terroru. Sejm wyraża wdzięczność działaczom rosyjskiego stowarzyszenia +Memoriał+ oraz tym historykom rosyjskim i ukraińskim, którzy podtrzymują pamięć o ludobójstwie dokonanym na naszych niewinnych rodakach”.(PAP)
gim, PAP, inf. własna
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS