Jakie są prawa oskarżonego w postępowaniu karnym?

Każdy oskarżony w postępowaniu karnym ma szereg różnego rodzaju uprawnień, których podstawową funkcją jest umożliwienie oskarżonemu obrony. Jakie więc przysługują mu prawa?

Obrona to najważniejsze prawo oskarżonego

Jak wyjaśnia adwokat Anna Szirch, podstawowym prawem oskarżonego – i to bez względu na to, jakie dokładnie przestępstwo zostało mu zarzucone – jest prawo do obrony. W związku z tym oskarżony na każdym etapie sprawy – a więc właściwie od postawienia mu zarzutów aż do prawomocnego zakończenia postępowania – może przywoływać wszelkie okoliczności, które świadczą na jego korzyść. Jednocześnie nie ma on obowiązku odpowiadać na żadne pytania – zwłaszcza na te, które jego samego lub jego najbliższych mogłyby narazić na odpowiedzialność karną.

Niezwykle istotnym – przede wszystkim z praktycznego punktu widzenia – uprawnieniem oskarżonego jest ustanowienie adwokata, a więc profesjonalnego prawnika, który zajmie się jego obroną. Adwokat Wrocław prawo karne zawsze dołoży wszelkich starań, aby wyrok był dla jego klienta jak najkorzystniejszy. Oczywiście nie zawsze oznacza to uniewinnienie od stawianych zarzutów – niekiedy sporym sukcesem jest uzyskanie mniejszej kary czy warunkowego, przedterminowego zwolnienia. To, co w sprawie karnej można nazwać sukcesem, zależy od wielu czynników – przede wszystkim od wagi zarzutów i dowodów zgromadzonych na ich poparcie przez policję lub prokuraturę.

Zawsze można milczeć – ale czy warto?

Każdy oskarżony przygotowujący się do swojej obrony powinien przede wszystkim opracować jej właściwą strategię. W przeciwnym razie trudno zakładać, że efektywnie skorzysta ze swoich uprawnień. Trzeba pamiętać, że prawem każdego oskarżonego jest zachowanie milczenia – nie musi on w ogóle składać żadnych wyjaśnień ani przed policją czy prokuratorem, ani przed sądem. W niektórych przypadkach może to być dobra strategia obrony, jednak zawsze należy ją dostosować do realiów danej sprawy. Dlatego przed podjęciem decyzji w tym zakresie warto skorzystać z rady doświadczonego adwokata zajmującego się prawem karnym. Działanie w pojedynkę w takich sprawach często na niewiele się zdaje.

Aktywny udział w postępowaniu

Prawa oskarżonego, koncentrujące się na możliwości podjęcia w postępowaniu efektywnej obrony, wiążą się z tym, że ma on szanse na aktywny udział w sprawie. W postępowaniu karnym nic nie może dziać się za plecami oskarżonego, a organy procesowe zawsze powinny umożliwić mu czynny udział w procesie karnym. W tym kontekście adwokat Anna Szirch wskazuje na takie prawa oskarżonego jak dostęp do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek, a w niektórych przypadkach także uzyskanie ich odpisów i kopii. Oskarżony musi być zawiadamiany o każdy terminie rozprawy. W postępowaniu przygotowawczym tego rodzaju uprawnienia mogą zostać ograniczone, jednak adwokat Anna Szirch nie ma wątpliwości, że na etapie postępowania sądowego oskarżony zawsze może zapoznać się z całością akt sprawy.