Każdą obserwację astronomiczną musi poprzedzić odpowiednie przygotowanie: wpierw skompletowanie swojego sprzętu, a kiedy już dotrzemy na miejsce obserwacji, to samo rozstawienie również pochłania trochę czasu. Ale jak się do tego zabrać? W tym artykule postaramy się przybliżyć tajniki przygotowań amatorskiego sprzętu do obserwacji wizualnych tak aby dało się nim rozpocząć swoje obserwacje. Na końcu znajdzie się swoista lista rzeczy, które warto wziąć ze sobą na obserwacje. Zakładamy, że czytelnik jest już po lekturze poprzednich artykułów z serii, stąd nie będzie wyjaśnień niektórych pojęć. Jeżeli natrafimy na coś niezrozumiałego, polecamy zajrzeć do poprzednich artykułów z serii „Poradnik Obserwacji”.
Jaki mam sprzęt?
Od tego jaki posiadamy sprzęt (teleskop, lornetkę itp.), będzie zależało, w jaki sposób będziemy musieli przygotować go do obserwacji. Największe różnice będą wynikały z:
- Różnych typów teleskopów (refraktory, reflektory).
- Różnych typów montaży astronomicznych (paralaktyczny, azymutalny).
- Akcesoriów, które mamy razem z teleskopem (np. GoTo).
Teleskopy
Przygotowanie refraktora
W przypadku teleskopu soczewkowego sytuacja jest zdecydowanie najprostsza. Refraktor z racji posiadania soczewek ma je przymocowane prawie zawsze na stałe, dzięki temu optyka nie wymaga żadnego przygotowania przed obserwacją. Jedyne, o co warto zadbać to przetarcie soczewek teleskopu, okularów i szukacza od kurzu.
Przygotowanie reflektora
Kiedy przyjdzie nam przygotowywać teleskop zwierciadlany, zadanie jest nieco trudniejsze. Takie teleskopy mają zwierciadła przymocowane na śrubach, które pod wpływem drgań i temperatury zmieniają swoje kształty i położenia. Przez to reflektory trzeba kolimować. Jest to proces wyrównywania optycznego teleskopu tak, aby obraz przez niego dawany był jak najostrzejszy i najlepszy. Taką kolimację powinno przeprowadzać się po każdym przypadku narażenia sprzętu na drgania lub zmiany temperatury, czyli na przykład idealnie byłoby wyrównać teleskop po przewiezieniu na pole. Proces ten może być bardzo skomplikowany i czasochłonny, natomiast dla najpopularniejszej konstrukcji teleskopów zwierciadlanych (konstrukcji Newtona) jest on relatywnie prosty i szybki. Dla tej konstrukcji proces kolimacji dobrze został opisany w artykule index HAMAL.
Poza wyrównywaniem reszta przygotowania powinna przebiegać podobnie do refraktora, czyli wystarczy przetrzeć niezbędne elementy optyczne i jesteśmy gotowi.
Montaże
Poniższe instrukcje należy wykonywać przed samą obserwacją już w jej miejscu. Aby mieć pewność, że nie napotka się niespodzianek w momencie obserwacji. Zachęcamy do rozstawienia „na próbę” swojego sprzętu w dzień w domu. Dzięki temu unikniemy wielu nieporozumień później.
Azymutalny
W przypadku tego typu montażu wystarczy postawić go na ziemi, a następnie wypoziomować. Można to zrobić korzystając z poziomicy wbudowanej do montażu azymutalnego (jeżeli nasz montaż taką posiada), poprzez przytwierdzenie poziomicy lub telefonu (większość z nowoczesnych smartfonów posiada taką funkcję) w miejsce teleskopu. Tak wypoziomowany montaż jest już gotów do postawienia na nim teleskopu i rozpoczęcia obserwacji.
Paralaktyczny
Kiedy korzystamy z tego typu montażu jest trochę trudniej, ale wciąż z powodzeniem można dojść do wprawy i uczynić jego ustawianie przyjemnym. Zacznijmy od podstaw. Aby umożliwić temu montażowi śledzenie nieba w osi rektascensji, musimy poprawnie ustawić płaszczyznę równika niebieskiego względem płaszczyzny osi teleskopu. Brzmi to skomplikowanie, lecz nie trzeba tego rozumieć. Procedura ta w języku angielskim popularnie nazywana jest „Polar Alignment ”. Jak ją wykonać?
Początkowo należy wypoziomować montaż względem ziemi i tutaj podobnie jak w przypadku montażu azymutalnego kluczowe jest skorzystanie poziomicy: wbudowanej lub zewnętrznej. Następnie musimy sprawdzić, w którą stronę skierowana jest lunetka w naszym montażu (nie chodzi o teleskop, tylko specjalną lunetkę biegunową, którą wbudowaną ma praktycznie każdy montaż paralaktyczny), a następnie skierować tą stronę na biegun północny. Następnie za pomocą pokręteł (prawo, lewo, góra, dół) możemy ustawić naszą lunetkę tak, aby skierowana była możliwie blisko gwiazdy polarnej. Następnie możemy spojrzeć przez lunetkę i ustawić ją tak jak jest wskazane na instrukcji montażu. Kiedy to zrobimy nasz, montaż zostanie wyrównany i nic nie stoi na przeszkodzie, aby postawić na nim teleskop i rozpocząć obserwacje.
Schematycznie ukazany proces wyrównywania montażu względem gwiazdy polarnej, tzw. „Polar Alignment”.
Akcesoria
Jeżeli nasz montaż wyposażony w system GOTO (azymutalny lub paralaktyczny) wtedy poza krokami unikalnymi dla obu typów montaży musimy dodatkowo przeprowadzić kalibrację GOTO. Wykonuje się to stosunkowo łatwo, a przez cały proces przeprowadza pilot. W skrócie polega to na wybraniu na pilocie gwiazdy, a następnie za pomocą strzałek ustawienie teleskopu tak, aby idealnie na nią spoglądał. Po tym kroku montaż będzie automatycznie kierował się w kierunku wybranych na pilocie obiektów.
Kolimacja szukacza
Prawie każdy teleskop, a na pewno każdy, który wskazaliśmy m w poprzednim artykule, posiada dołączony do niego szukacz. Jest to najprościej mówiąc, mniejsza lunetka, która pozwala nam szybciej znajdować obiekty na niebie, gdyż ukazuje nam jego szerszy kawałek. Niestety, aby faktycznie wskazywał nam to, co widzi teleskop, musimy go z nim wyrównać. Jak to zrobić? Należy wybrać sobie jakiś łatwy i duży obiekt. Powiedzmy pobliski słup telefoniczny. Następnie kierujemy na niego teleskop „na oko”, i staramy się, aby obraz słupa pojawił nam się w okularze teleskopu. Kiedy go zobaczymy musimy spojrzeć przez szukacz i za pomocą śrub dołączonych z zewnątrz jego obudowy ustawić celownik prosto na tym samym słupie. W ten sposób to, co widzi szukacz, będzie widział teleskop.
Krok po kroku
Najważniejsze kroki w przygotowaniu poszczególnych typów sprzętu mamy już za sobą. Pora w takim razie omówić w „całości” procedurę ustawiania naszego teleskopu zaczynając od przyjazdu na miejsce obserwacji.
- Pierwszym krokiem będzie postawienie montażu na względnie płaskim kawałku gruntu, a następnie wypoziomowanie go tak jak już wcześniej opisywaliśmy. Jeżeli nasz montaż jest paralaktyczny dobrze jest najpierw ustawić go mniej więcej na północ, dzięki czemu nie będziemy musieli go później wielokrotnie przestawiać i poziomować.
- (Tylko dla montaży paralaktycznych) Teraz należy przeprowadzić „Polar alignment”.
- Następnie na naszym montażu trzeba postawić teleskop i odpowiednio go przymocować.
- Kolejnym krokiem jest kolimacja szukacza tak, aby pokazywał to samo co teleskop.
- (tylko dla sprzętu z GOTO) Teraz przeprowadzamy kalibrację GOTO.
Po wykonaniu tych kroków możemy rozpocząć obserwacje wizualne. Czystego nieba!
Korekta – Zofia Lamęcka
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS