W Sejmie pojawił się projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, który ma na celu włączenie do dyskusji kwestii ewakuacji osób w sytuacjach kryzysowych, szczególnie tych z niepełnosprawnościami. Obecne przepisy nie uwzględniają wystarczająco potrzeb tych osób w czasie zagrożenia. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do MSWiA, prosząc o opracowanie szczegółowych procedur ewakuacyjnych. Właśnie nadeszła odpowiedź.
Brak szczególnych procedur ewakuacyjnych dla osób z niepełnosprawnościami
Zgodnie z artykułem 11 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, władze publiczne są zobowiązane do podjęcia wszelkich niezbędnych działań, aby zapewnić bezpieczeństwo osobom z niepełnosprawnościami w sytuacjach zagrożenia, w tym podczas konfliktów zbrojnych, sytuacji wymagających pomocy humanitarnej oraz w przypadku klęsk żywiołowych.
Potrzebę opracowania osobnych procedur ewakuacyjnych dla osób z niepełnosprawnościami zauważył Komitet ds. Praw Osób Niepełnosprawnych, który zwrócił na to uwagę już w 2018 roku, po zapoznaniu się z pierwszym raportem rządu RP na temat wdrażania Konwencji w Polsce.
Dostrzeżmy, że osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do seksualności i rodzicielstwa
W Polsce artykuł 11 Konwencji został uwzględniony w ustawie o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Zgodnie z tą ustawą, w minimalnych wymaganiach dotyczących dostępności architektonicznej, muszą zostać uwzględnione także przepisy dotyczące ewakuacji osób z niepełnosprawnościami lub innych sposobów ich ratowania. Informacje o tych kwestiach powinny być zawarte w raportach dostępności, które podmioty zobowiązane do stosowania ustawy przekazują do odpowiednich organów administracji rządowej co cztery lata.
Jednak ustawy takie jak ustawa o zarządzaniu kryzysowym oraz ustawa o ochronie przeciwpożarowej, nie uwzględniają szczególnych procedur dotyczących ewakuacji osób z niepełnosprawnościami. Choć w rozporządzeniu o ochronie przeciwpożarowej wskazano, że w domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacyjnych dla osób niepełnosprawnych, gdzie liczba łóżek przekracza 100, oraz w zakładach pracy zatrudniających ponad 100 osób z niepełnosprawnościami, należy stosować sygnalizację pożarową, nie mówi się tam o szczególnych procedurach ewakuacyjnych. W efekcie, osoby z niepełnosprawnościami często stają w obliczu nieprzygotowania służb, infrastruktury i procedur, co utrudnia ich ewakuację w sytuacjach kryzysowych.
GUS: choroba lub niepełnosprawność nadal drugą przyczyną bierności zawodowe
Skargi do RPO dotyczące ewakuacji osób z niepełnosprawnościami
Zgłoszenia do Rzecznika Praw Obywatelskich wskazują na poważne problemy z ewakuacją osób z niepełnosprawnościami w sytuacjach kryzysowych. Przykładem jest sytuacja na budowie metra, gdzie po wykryciu niewybuchu, policjanci zaplanowali ewakuację na następny dzień, ale informowali o tym mieszkańców wyłącznie przez pukanie do drzwi. Osoby z niepełnosprawnością słuchu, nawet jeśli miały system świetlny połączony z dzwonkiem, nie dowiedziały się o ewakuacji. O sprawie dowiedziały się dopiero przypadkowo.
Podobne trudności pojawiły się w czasie pandemii, kiedy uruchamiano infolinie, które nie były dostępne dla osób z problemami ze słuchem. Jak podkreśla raport Fundacji Polska bez Barier, osoby głuche nie usłyszą alarmu, a osoby z niepełnosprawnością intelektualną nie będą w stanie zrozumieć skomplikowanych instrukcji. Dodatkowo, zakaz korzystania z windy nie pomoże osobie poruszającej się na wózku, a osoba o ograniczonej mobilności, nie będzie w stanie samodzielnie dostać się do miejsca zbiórki.
Z tego powodu Rzecznik Praw Obywatelskich poparł projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, który powinien zacząć dyskusję na temat zapewnienia odpowiednich procedur ewakuacji dla osób z niepełnosprawnościami.
Czego dotyczą uwagi RPO?
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na kilka istotnych kwestii związanych z ewakuacją osób z niepełnosprawnościami. Zwrócił uwagę na:
1. Konieczność opracowania dostępnych systemów powiadamiania o zagrożeniach masowych, które będą uwzględniały potrzeby osób z niepełnosprawnościami.
2. Zwrócenie uwagi na konieczność włączenia osób z niepełnosprawnościami do systemu powiadamiania w przepisach przeciwpożarowych.
3. Wskazanie problemów związanych z korzystaniem z aplikacji „Alarm 112”, które nie zawsze są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
4. Potrzebę wdrożenia odpowiednich rozwiązań w zakresie ewakuacji obiektowej, obejmujących zmiany architektoniczne, sprzętowe i organizacyjne.
5. Wskazanie roli dotykowych i graficznych planów ewakuacji, które mogłyby pomóc osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
6. Podkreślenie roli edukacji o ewakuacji, w tym szkoleń, asysty oraz samopomocy, by osoby z niepełnosprawnościami mogły w pełni uczestniczyć w ewakuacji.
7. Zwrócenie uwagi na potrzebę opracowania specjalnych procedur ewakuacyjnych w przepisach ogólnych, które uwzględnią potrzeby osób ze szczególnymi wymaganiami, szczególnie w kontekście ewakuacji obszarowej.
Marcin Wiącek prosi ministra o uwzględnienie potrzeb osób z niepełnosprawnościami
Rzecznik Praw Obywatelskich, Marcin Wiącek, apeluje do ministra Tomasza Siemoniaka, aby zwrócił uwagę na potrzeby osób z niepełnosprawnościami w kontekście ewakuacji w sytuacjach zagrożenia.
Podkreśla, że ewakuacja powinna być dostępna dla wszystkich, niezależnie od stanu zdrowia czy sprawności, a osoby z niepełnosprawnościami oraz ich organizacje, powinny brać udział w pracach nad odpowiednimi przepisami.
Prosi o analizę tych kwestii i rozważenie wprowadzenia zmian prawnych, które uwzględnią ich potrzeby. Uwagi RPO zostały także przekazane komisji sejmowej, która pracuje nad projektem ustawy, z prośbą o uwzględnienie stanowiska RPO.
Teraz mnie widzisz? Niepełnosprawność to nie wszystko!
Maciej Berek odpowiada na pismo
Maciej Berek, minister-członek Rady Ministrów, odpowiedział na pismo z dnia 26 września 2024 roku, skierowane do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Podziękował za poruszenie ważnej kwestii ewakuacji osób z niepełnosprawnościami w sytuacjach kryzysowych. Zaznaczył, że rozwiązanie tego problemu na poziomie prawnym jest trudne, ale w pełni docenia wagę tego tematu.
Minister wyjaśnił, że prace legislacyjne muszą być inicjowane przez odpowiednich ministrów, jednak zapewnił, że podczas procesu legislacyjnego, w którym on bierze udział, zwróci szczególną uwagę na ten aspekt.
Na koniec poinformował, że przekazał pismo do Prezes Rządowego Centrum Legislacji.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS