IPN zidentyfikował nazwiska kolejnych 30 ofiar totalitaryzmów

W Belwederze w Warszawie zorganizowano uroczystość wręczenia not identyfikacyjnych rodzinom ofiar, które zginęły w wyniku działań niemieckiego i komunistycznego terroru oraz czystek etnicznych.

Wśród nowo zidentyfikowanych znajdują się m.in. ofiary operacji “Lawina” – żołnierze Zgrupowania NSZ kpt. Henryka Flamego “Bartka”, ofiary zbrodni UPA w Jaworniku Ruskim, działacze podziemia antykomunistycznego zamordowani w Rzeszowie, Katowicach, Wrocławiu i Lublinie. Po kilkuletniej przerwie doprowadzono także do identyfikacji kolejnych ofiar, których szczątki zostały odnalezione w ramach działań zespołu prof. Krzysztofa Szwagrzyka na terenie tzw. Łączki Cmentarza Wojskowego na Powązkach w 2013 i 2017 roku.

Jedną z zidentyfikowanych ofiar totalitaryzmów jest Tadeusz Bejt. Urodził się 20 maja 1923 r. w Mękolinie w pow. płockim. W okresie okupacji należał do AK, pełniąc funkcję kuriera. Walczył w Powstaniu Warszawskim w zgrupowaniu “Radosław” w batalionie “Czata 49”. Po jego upadku został osadzony w Pruszkowie, a następnie w obozach na terenie Niemiec. W maju 1945 r. powrócił do Polski.

We wrześniu 1946 r. nawiązał kontakt z oficerem wywiadu II Korpusu i po przedostaniu się na teren alianckich stref okupacyjnych rozpoczął w październiku 1946 działania mające na celu stworzenie komórki wywiadowczej z siedzibą w Berlinie. Organizował drogi kurierskie i punkty przerzutowe na granicy polsko-niemieckiej dla osób ściganych przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa oraz członków rodzin żołnierzy II Korpusu. Współpracował z prowadzącym działania wywiadowcze na rzecz II Korpusu na terenie Polski rtm. Witoldem Pileckim.

Został zatrzymany w swoim mieszkaniu w Berlinie pod koniec września 1947 r. Skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie 18 listopada 1948 r. na karę śmierci. Wyrok wykonano 11 lutego 1949 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Szczątki Tadeusza Bejta odnaleziono podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN wiosną 2013 r. na terenie kwatery “Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

Na terenie kwatery “Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach odnaleziono również szczątki Eugeniusza Chudowolskiego ps. Pawełek, Zemsta. Chudowolski urodził się 20 marca 1925 r. w Lublinie. W czasie okupacji niemieckiej został wywieziony na roboty przymusowe do Prus Wschodnich, skąd trafił do obozu w Stutthofie. Po powrocie w rodzinne strony w maju 1945 r. ukrywał się.

Od lipca do września 1946 r. był członkiem oddziału Stanisława Łukasika ps. Ryś, wchodzącego w skład zgrupowania mjr Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora. Aresztowany przez bezpiekę w październiku 1946 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie na 5 lat więzienia, jednakże zwolniono go na mocy amnestii.

W sierpniu 1950 r. wstąpił do organizacji konspiracyjnej “Polska Armia Powstańcza”. Był jednym z inicjatorów niezrealizowanego pomysłu zamachu na Bolesława Bieruta oraz Konstantego Rokossowskiego w czasie ogólnopolskich dożynek we wrześniu 1950 r. w Lublinie.

Został aresztowany na kilka dni przed planowanymi uroczystościami i skazany na karę śmierci 14 maja 1951 r. przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie. Wyrok wykonano 24 października 1951 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Szczątki Eugeniusza Chudowolskiego odnaleziono w maju 2017 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na terenie kwatery “Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

IPN zidentyfikował również ppor. WP Edwarda Dziewę ps. Ostoja, Jeremi. Urodził się 17 września 1925 r. w Ponikwach w pow. krasnostawskim (obecnie lubelskim). W maju 1942 r. wstąpił do AK, a jesienią 1943 r. został członkiem komórki BCh w rodzinnej miejscowości. Po wkroczeniu Sowietów na Lubelszczyznę zaciągnął się do Wojska Polskiego.

W kwietniu 1950 r. wstąpił do organizacji konspiracyjnej “Polska Armia Powstańcza”, gdzie został dowódcą grupy bojowej, która wykonała kilka akcji rekwizycyjnych. Został aresztowany na początku września 1950 r., na kilka dnia przed planowanym zamachem na Bolesława Bieruta oraz Konstantego Rokossowskiego, w czasie ogólnopolskich dożynek w Lublinie.

Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 14 maja 1951 r. został skazany na karę śmierci, którą wykonano 24 października 1951 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Szczątki Edwarda Dziewy odnaleziono w maju 2017 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na terenie kwatery “Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

Na terenie kwatery “Ł” odnaleziono także szczątki Tadeusza Kościółka. Urodził się 4 maja 1932 r. w Krakowie. W styczniu 1952 r. został zatrzymany pod zarzutem kontaktu z przedstawicielami francuskiego wywiadu na terenie Niemiec i przekazywania informacji stanowiących tajemnicę państwową.

7 października 1952 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na karę śmierci. Wyrok wykonano 30 marca 1953 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Szczątki Tadeusza Kościółka odnaleziono podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN wiosną 2013 r. na terenie kwatery “Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

Instytut Pamięci Narodowej prowadzi działania zmierzające do odnalezienia i identyfikacji ofiar reżimów totalitarnych oraz czystek etnicznych w ramach działalności Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, we współpracy z Główną Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Lista nazwisk zidentyfikowanych ofiar (łącznie z przeznaczonymi do ogłoszenia 22 lipca) wynosi już 220.

Instytut Pamięci Narodowej od kilku lat korzysta z narzędzia udostępnionego przez amerykańskie Federalne Biuro Śledcze (FBI) – systemu CODIS. Każdego roku wzrasta odsetek osób zidentyfikowanych z wykorzystaniem tego systemu. Obecnie wynosi 30 procent.

Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadzi działania poszukiwawcze na terenie całego kraju oraz poza jego granicami. Zespół specjalistów przebadał kilkadziesiąt miejsc w Polsce, prowadził także prace m.in. na Ukrainie, Białorusi, na Litwie oraz w Niemczech. Kilka tygodni temu zakończyła się wizyta archeologów i historyków w Kazachstanie i Uzbekistanie.