Ibuprofen jest najczęściej stosowanym na świecie środkiem przeciwbólowym. Sprzedawany bez recepty pod różnymi nazwami komercyjnymi, powszechnie uważany jest za silniejszy od paracetamolu i bezpieczniejszy od kwasu salicylowego, czyli popularnej Aspiryny. Czy jednak faktycznie możemy przyjmować ibuprofen bez ograniczeń i nadzoru lekarskiego? O czym warto pamiętać sięgając po tabletkę od bólu głowy?
- Jak działa ibuprofen?
- Kiedy warto sięgnąć po ibuprofen?
- Najważniejsze zasady stosowania ibuprofenu
- Co jeszcze warto wiedzieć o ibuprofenie?
- Kto nie powinien przyjmować ibuprofenu?
- Skutki uboczne ibuprofenu
- Dlaczego ibuprofen jest niebezpieczny?
W styczniu 2019 r. w brytyjskim mieście Notthingam zmarł w wieku 95 lat Stewart Adams, farmakolog, który wpisał się na stałe do historii medycyny dzięki wynalezieniu ibuprofenu. Adams poświęcił dziesięć lat swego życia próbom znalezienia bezpiecznego leku na bóle związane z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Znana już wówczas aspiryna krytykowana była głośno za powodowanie reakcji alergicznych oraz krwawień. Adams przetestował ponad 600 związków, niektóre z nich na sobie, a gdy w 1961 r. udało mu się wyleczyć kaca przed ważną przemową, był pewien, że znalazł zwycięzcę. Swój lek nazwał ibuprofenem w ramach skrótu pełnej chemicznej nazwy związku: isobutylphenyl propionic acid. W roku 1969 preparat zadebiutował na rynku, ale dostępny był wyłącznie na receptę – dopiero w latach 80-tych zaczął być sprzedawany w wolnym obrocie.
Jak działa ibuprofen?
Ibuprofen zaliczany jest w poczet niesterydowych leków przeciwzapalnych (NSAID). Jego celem jest łagodzenie bólu oraz stanów zapalnych poprzez blokowanie enzymów cyklooksygenazy, które z kolei prowokują produkcję prostaglandyn – hormonów odpowiedzialnych na skurcze mięśni oraz powstawanie odczynu zapalnego. Ibuprofen nie leczy więc przyczyny, która w normalnych warunkach wywołuje ból, gorączkę, obrzęk, zaczerwienienie, itd. ale hamuje jej konsekwencje.
Dostępny jest przede wszystkim w formie powlekanych tabletek do połykania, jak również emulsji dla dzieci. W formie roztworu może być również podawany dożylnie.
Kiedy warto sięgnąć po ibuprofen?
Dla większości z nas ibuprofen jest synonimem tabletki od bólu głowy i leku na gorączkę. Faktycznie, przeziębienia, grypa oraz migreny to najczęstsze okoliczności przyjmowania środków przeciwbólowych. Oficjalne wskazania do stosowania obejmują jednak również:
- reumatoidalne zapalenie stawów oraz chorobę zwyrodnieniową stawów – ibuprofen okazuje się bardzo skuteczny w łagodzeniu bólu i stanów zapalnych związanych z aparatem mięśniowo-szkieletowym oraz chorobami reumatycznymi. Wykazuje wysoką efektywność w leczeniu napadów dny moczanowej.
- bóle zębów – lek poleca się przy ostrych i chronicznych bólach szczękowo-twarzowych, jak również do łagodzenia bólu po ekstrakcji zębów czy innych zabiegach dentystycznych.
- bolesne miesiączki – ibuprofen wyraźnie zmniejsza kurczliwość macicy w trakcie menstruacji i redukuje dyskomfort w podbrzuszu.
Ponadto ibuprofen w wysokich dawkach polecany jest w przebiegu mukowiscydozy jako lek przeciwzapalny zmniejszający ilość wydzieliny w płucach. Pomaga również przy niedociśnieniu ortostatycznym, a z niektórych badań wynika wręcz, że może być stosowany jako profilaktyka choroby Alzheiemera (Towsend i in., 2005). Ze studiów naukowych nad działaniem niesterydowych środków przeciwzapalnych prowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika również, że ibuprofen może być elementem leczenia choroby Parkinsona. Wreszcie, do oficjalnych wskazań należy również przetrwały przewód tętniczy – wrodzona wada serca występująca stosunkowo często u wcześniaków.
Uwaga!
W świetle badań opublikowanych w marcu 2020 r. w prestiżowym periodyku „British Medicine Journal” osoby doświadczające symptomów wskazujących na Covid-19 nie powinny przyjmować ibuprofenu, gdyż może on zaostrzyć symptomy i zwiększyć ryzyko komplikacji. Lepszym wyborem jest w tym przypadku paracetamol!
Najważniejsze zasady stosowania ibuprofenu
Maksymalna dzienna dawka ibuprofenu dostosowana powinna być do wieku i masy ciała, jak również nasilenia bólu. Błędem jest na przykład przyjmowanie preparatów wzmocnionych typu „forte” przy każdej dolegliwości. Standardowa dawka w jednej tabletce wynosi od 200 do 800 mg ibuprofenu, zaś dorośli mogą przyjmować do trzech dawek dziennie w odstępach co 4-6 godzin, w łącznej ilości 2400 mg na dobę. Dla dzieci dawki są odpowiednio niższe, przy czym waga ciała jest ważniejszym kryterium niż wiek.
Co jeszcze warto wiedzieć o ibuprofenie?
- Szczytowe stężenie ibuprofen osiąga we krwi po 1-2 godzinach od zażycia. Po 24 godzinach powinien być całkowicie zmetabolizowany.
- Ibuprofen można kombinować z paracetamolem dla efektywniejszego zwalczania gorączki. Nie należy jednak łączyć maksymalnych dawek obu leków w ciągu jednej doby, a między poszczególnymi dawkami należy zachować 4 godzinne odstępy.
- Leku nie powinno się spożywać wraz z alkoholem – zwiększa to ryzyko podrażnień żołądka.
- Popijanie ibuprofenu kawą lub innym kofeinowym napojem może zwiększyć jego potencjał przeciwbólowy i przyspieszyć działanie.
Kto nie powinien przyjmować ibuprofenu?
Mimo, że sprzedawany bez recepty, ibuprofen nie jest lekiem wskazanym dla każdego. Bez konsultacji lekarskiej nie może być podawany niemowlętom do ukończonego 3 miesiąca życia. Ponadto szczególnie zagrożone są osoby z niewydolnością nerek lub serca, historią wrzodów żołądka lub innych zaburzeń gastrycznych oraz po operacji wszczepienia by-passów. Na działania niepożądane bardziej narażeni są również seniorzy, astmatycy oraz cukrzycy.
Ibuprofen nie jest zabroniony kobietom w ciąży, ale powinien być stosowany w jak najmniejszych dawkach. Z badań naukowych wynika bowiem, że przyjmowanie niesterydowych środków przeciwzapalnych zwiększa ryzyko poronienia. Ibuprofen nie powinien w ogóle być stosowany w ostatnim trymestrze ciąży, ponieważ może spowodować poważne problemy z nerkami u płodu, które z kolei przełożyć się mogą na obniżenie poziomu wód płodowych i utrudnić donoszenie ciąży.
Kontrowersyjne jest również przyjmowanie ibuprofenu z lekami rozrzedzającymi krew, środkami przeciwdepresyjnymi hamującym reabsorpcję serotoniny, niektórymi lekami na nadciśnienie oraz lekami moczopędnymi. W każdym z tych przypadków warto poradzić się z lekarzem!
Skutki uboczne ibuprofenu
W standardowych dawkach i przy krótkotrwałym leczeniu ibuprofen jest lekiem stosunkowo bezpiecznym o niskim poziomie toksyczności. Nawet osoby zmuszone do przyjmowania go w dłuższym okresie czasu, np. pacjenci z mukowiscydozą, odnotowują zazwyczaj niski poziom działań niepożądanych. W porównaniu z aspiryną wykazuje on znacznie mniej skutków ubocznych, zwłaszcza w długiej perspektywie.
Tym niemniej, szerokie wykorzystanie ibuprofenu w globalnym społeczeństwie pozwoliło zidentyfikować szereg skutków ubocznych, które u wrażliwych osób mogą objawić się już po kilku dawkach leku. Należą do nich przede wszystkim:
- zaburzenia gastryczne, łącznie z bólami brzucha, biegunką, wzdęciem i wymiotami;
- bóle i zawroty głowy;
- wysypka lub świąd skóry;
- obrzęki twarzy, palców, dłoni, stóp, kostek;
- krótki oddech.
Pojawienie się nagłych i silnych reakcji, zwłaszcza zaburzeń oddychania, obrzęków czy niewyjaśnionych krwawień wymaga natychmiastowego zaprzestania stosowania ibuprofenu i udania się po pomoc lekarską. Jednorazowe przedawkowanie może objawiać się nawet dezorientacją, paranoją, ciemnymi wymiotami lub smolistą biegunką, drgawkami, śpiączką, a w drastycznych przypadkach śmiercią!
Dlaczego ibuprofen jest niebezpieczny?
Mało kto z nas prowadzi rachubę przyjmowanych środków przeciwbólowych – bierzemy je, gdy zajdzie potrzeba, nie dbając specjalnie o całościowy w bilans. A w tym właśnie kontekście ibuprofen jest największym zagrożeniem dla zdrowia. Według naukowców z Londynu co piąta osoba długotrwale przyjmująca ibuprofen rozwinie ukryte zaburzenia układu pokarmowego, do których mogą należeć nawet rozwijające się bezobjawowo wrzody żołądka. U starszych ludzi odnotowuje się również przypadki krwawień wewnątrzjelitowych.
Obok zaburzeń gastrycznych duże dawki ibuprofenu mogą przyczyniać się do niewydolności serca, zwłaszcza przy współistniejących problemach kardiologicznych. Nadużywanie ibuprofenu może więc wydatnie zwiększać ryzyko zawału serca oraz udarów, jak również poważnych zaburzeń pracy nerek oraz wątroby. Zdarzają się również zaburzenia widzenia, które zwykle ustępują jednak po odstawieniu leku.
Ponadto, należy pamiętać, że wszystkie niesterydowe środki przeciwzapalne w dużych lub częstych dawkach są znaczącym obciążaniem dla układu nerwowego i mogą prowadzić do drgawek, a nawet śpiączki. Nie należy bać się tych konsekwencji przy okazyjnym stosowaniu ibuprofenu, ale warto przed każdorazowym „połknięciem tabletki” zastanowić się, czy ból jest faktycznie nie do zniesienia i czy wymaga koniecznie farmakologicznej pomocy. Pamiętajmy, że istnieje wiele naturalnych metod łagodzenia bólu, a czasem zamiast walczyć z dyskomfortem lepiej jest położyć się do łóżka i dać organizmowi czas na naturalną regenerację. W końcu przecież i ból, i gorączka to naturalne reakcje, które pomagają nam wygrać z chorobą!
Bibliografia
- BBC; “The hangover that led to the discovery of ibuprofen”; data dostępu: 2021-02-09
- Medicover Hospitals; “Unknown Facts & Side Effects About Ibuprofen”; data dostępu: 2021-02-09
- Carmen Fookes; “Ibuprofen: 7 things you should know”; data dostępu: 2021-02-09
- Rabia Bushra, Nousheen Aslam; “An Overview of Clinical Pharmacology of Ibuprofen”; data dostępu: 2021-02-09
- BMJ 2020; “Covid-19: ibuprofen should not be used for managing symptoms, say doctors and scientists”; data dostępu: 2021-02-09
- Zachary A. Marcum i in.; “Recognizing the Risks of Chronic Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drug Use in Older Adults”; data dostępu: 2021-02-09
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS