Poinsecja, wilczomlecz nadobny, euforbia piękna – gwiazda betlejemska jest symbolem Świąt Bożego Narodzenia. Można powiedzieć, że od połowy dwudziestego wieku gości w europejskich domach. Skąd do nas przywędrowała gwiazda betlejemska? Jak właściwie ją pielęgnować, by cieszyć się pięknem poisencji przez cały rok?
- Gwiazda betlejemska lubi ciepło
- Podlewanie i nawożenie gwiazdy betlejemskiej
- Przycinanie gwiazdy betlejemskiej
- Rozmnażanie gwiazdy betlejemskiej
- Ochrona gwiazdy betlejemskiej
- Jak przezimować gwiazdę betlejemską
- Mroczna strona gwiazdy betlejemskiej
Poisencja pochodzi z rejonu Ameryki Środkowej. Aztekowie nazywali ją płonącym kwiatem i uważali, że czerwony kolor rośliny pochodzi od krwi bogini, której z miłości pękło serce. Nazwa poinsecja wywodzi się od nazwiska meksykańskiego dyplomaty i botanika Joela Poinsettego, który jako pierwszy, sprowadził ją do Stanów Zjednoczonych. Podczas pobytu w Meksyku wędrował po okolicy w poszukiwaniu nowych gatunków roślin. W 1828 roku znalazł przy drodze piękny krzew z dużymi czerwonymi kwiatami. Uszczknął z rośliny sadzonki i przywiózł je do swojej szklarni w Południowej Karolinie. Nazwa botaniczna została przypisana do Poinsettia przez niemieckiego botanika Wilenowa, który porażony urodą rośliny, nadał jej nazwę Euphorbia pulcherrima, co znaczy „bardzo piękna”.
Skąd się wzięła nazwa Gwiazda Betlejemska? Prawdopodobnie związane jest to z czasem kwitnienia poisencji – okresem Bożego Narodzenia. Mogło się to również stać za sprawą legendy o meksykańskiej dziewczynce imieniem Pepita. Szła ona ze swym kuzynem Pedro w Wigilię do kaplicy bardzo zasmucona, ponieważ nie miała żadnego daru dla narodzonego Jezusa Chrystusa. Pedro pocieszał ją, mówiąc że nawet najskromniejszy dar, jeśli dany w miłości, będzie do przyjęcia w Jego oczach. Pepita uklękła przy drodze i zebrała garść pospolitych chwastów, tworząc z nich mały bukiet. Kiedy pojawiła się w kaplicy, by przywitać Dzieciątko, skromny bukiet z chwastów rozbłysnął brylantową czerwienią kwiatów. Dlatego w Meksyku gwiazda betlejemska nazywana jest Flores de Noche Buena (Kwiat Świętej Nocy) i zakwita w Boże Narodzenie.
Poinsecja występuje w ponad 100 odmianach i w szerokiej palecie kolorystycznej. Te najbardziej tradycyjne ‒ „Christmas Carol”, „Christmas Feelings Red”, „Freedom Red’, „Millenium”, „Noel” ‒ mają przykwiaty o barwie czerwonej. Ale są też odmiany różowe, pastelowe, morelowe, pomarańczowe. Co ciekawe, gwiazda betlejemska może mieć też różne rozmiary. Może być miniaturowa i średniej wielkości. W swoim środowisku naturalnym roślina osiąga nawet kilka metrów wysokości.
W naszych domach najczęściej gości gwiazda betlejemska w wersji doniczkowej, o dekoracyjnych „kwiatach”. Gwiazda betlejemska jest typowo bożonarodzeniową rośliną, ale stosując kilka prostych zasad możemy zachować jej świeżość na dłużej
Gwiazda betlejemska lubi ciepło
Gdzie najlepiej ulokować gwiazdę betlejemską? Ważne jest światło dzienne, ponieważ gwiazda betlejemska, jako prawdziwa meksykańska piękność, preferuje miejsce ciepłe i dobrze oświetlone. Bezpośrednie nasłonecznienie na parapecie, w szczególności podczas krótkich zimowych dni nie stanowi dla niej problemu. Idealnie odnajduje się w temperaturze pokojowej między 15 a 22 stopniami Celsjusza. Gwiazda betlejemska nie toleruje przeciągów. Na czas wietrzenia pomieszczenia należy ją przestawić w zaciszne miejsce.
Podlewanie i nawożenie gwiazdy betlejemskiej
Bardzo ważne w uprawie gwiazdy betlejemskiej jest częstotliwość podlewania. O ile roślina dobrze znosi czasowe przesuszenie, to nadmiar wody jest dla niej szkodliwy. Dlatego rośliny nie należy przelewać. Kiedy gwiazda betlejemska ma przemoczone korzenie, gnije i więdnie. Nie należy podlewać roślin zbyt twardą wodą. co powoduje zwiększenie pH gleby i zmniejszenie przyswajalności niektórych mikroskładników. Z drugiej strony nadmierne przesuszenie także jest szkodliwe. Bez dostępu do wody roślinie więdnie, a pożółkłe liście zaczynają opadać. Gwiazdę betlejemską należy podlewać delikatnie co drugi dzień lub raz w tygodniu zanurzyć całkowicie w wodzie jej bryłę korzeniową. Od czasu do czasu można rozpylić w pobliżu rośliny delikatną mgiełkę wody.
Przycinanie gwiazdy betlejemskiej
Przycinanie gwiazdy betlejemskiej jest ważne jeżeli mamy zamiar trzymać ją dłużej niż jeden sezon i liczymy na to, że ponownie zakwitnie w przyszłym roku. Poprzez cięcie usuniemy zwiędłe i chore pędy, utrzymamy roślinę w formie i pobudzimy ją do wytwarzania nowych pędów. Gwiazdę betlejemską przycinamy wiosną (maj), skracając ją mniej więcej o połowę. Pozwoli to uzyskać odpowiedni kształt i rozkrzewić roślinę.
Rozmnażanie gwiazdy betlejemskiej
Rozmnażanie gwiazdy betlejemskiej w domu jest dosyć karkołomnym przedsięwzięciem, biorąc pod uwagę, że efekty takiego zabiegu mogą okazać się mizerne. Jeżeli nam się uda, to trzeba nastawić się na to, że uzyskane w ten sposób rośliny nie będą tak piękne i okazałe, jak te sprzedawane w sklepach w okresie Świąt Bożego Narodzenia. Ale spróbować można.
Gwiazdę betlejemską rozmnaża się wegetatywnie, przez sadzonki wierzchołkowe. Najlepiej robić to od kwietnia do czerwca. W tym celu odcinamy mocne, niezdrewniałe wierzchołkowe części pędów o długości 10-15 cm i ukorzeniamy je. Z sadzonek wierzchołkowych, po odcięciu wypływa biały sok. By zatamować jego wyciek sadzonkę można spłukać ciepłą wodą lub przypalić jej końcówkę. Następnie sadzonkę umieszczamy w lekko wilgotnej ziemi. Trzymamy w cieple, a doniczkę dodatkowo przykrywamy folią lub uciętą plastikową butelką, co pozwoli utrzymać wysoką wilgotność powietrza. Z takich ukorzenionych sadzonek po około 3-4 tygodniach rozwiną się nowe rośliny doniczkowe.
Ochrona gwiazdy betlejemskiej
Główną przyczyną chorób w uprawie gwiazdy betlejemskiej są grzyby z rodzaju Pythium i Phytophthora. Źródłem zakażenia są najczęściej zainfekowane sadzonki. Dlatego przy wyborze gwiazdy betlejemskiej trzeba brać pod uwagę sprawdzone źródła. Kiedy już zauważymy białą, mączystą grzybnię na liściach trzeba szybko działać. Porażone rośliny w błyskawicznym tempie ulegają deformacji i zamierają, a zarodniki z łatwością przenoszą się na sąsiednie rośliny. Dlatego zarażone gwiazdy betlejemskie izolujemy i traktujemy fungicydami, na przemian z nawozami ograniczającymi rozwój choroby.
Delikatne liście gwiazdy betlejemskiej często atakowane są przez szkodniki. Zagrożenie stanowią głownie ziemiórki, przędziorki czy mączlik szklarniowy. Przędziorki z reguły żyją na spodniej stronie liści i roztaczają wokół białą pajęczynkę, pod wpływem której liście tracą barwę, a potem brązowieją. Dobra wiadomość jest taka, że można się ich łatwo wodą z mydłem szarym lub przecierając szmatką nasączoną denaturatem. Ziemiórki zwalczamy za pomocą specjalnych pałeczek owadobójczych lub stosując środki chemiczne.
Jak przezimować gwiazdę betlejemską
Gwiazda betlejemska pojawia się w naszych domach głównie na Święta Bożego Narodzenia, ale stosując kilka prostych zasad możemy zachować jej świeżość na dłużej. Jeśli lubimy wyzwania, powinniśmy spróbować „przezimować” wilczomlecz do następnych świąt.
Kiedy gwiazda betlejemska straci zabarwione przykwiaty, przycinamy jej pędy o połowę i przesadzamy do większej doniczki. Przenosimy w chłodniejsze, zacienione miejsce, gdzie poisencja przechodzi w stan spoczynku. Wiosną, w okolicy maja, zaczynamy wybudzać roślinę. Podlewamy ją obficie i raz na dwa tygodnie zasilamy płynnym nawozem do roślin kwitnących. Na jesieni rozpoczynamy proces przyciemniania. Polega to na tym, że gwiazdę betlejemską na 14 godzin umieszczamy w całkowitej ciemności (pod kartonem lub wiadrem). Przez resztę doby dostarczamy roślinie światło słoneczne. Tak traktowana Euphorria powinna zakwitnąć na Boże Narodzenie.
Mroczna strona gwiazdy betlejemskiej
Gwiazda betlejemska należy do rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae), które wytwarzają biały sok mleczny. Pojawia się on gdy natniemy łodygi gwiazdy betlejemskiej. Istnieje powszechne przekonanie, jakoby ten mleczny sok był trujący. Jednak jest ono mocno wyolbrzymione. Gwiazda betlejemska nie jest zabójcza.
Trującymi związkami są estry diterpenowe występujące w mlecznym lateksie, ale mają one bardzo niską toksyczność. Spożycie liści gwiazdy betlejemskiej może wywoływać sporadyczne bóle brzucha z wymiotami i biegunką. Częsty kontakt ze skórą może powodować zaczerwienienie, obrzęk i pęcherze, które zanikają po kilku minutach.
Co ciekawe w Ameryce Południowej sok mleczny z gwiazdy betlejemskiej ma szerokie zastosowanie. W Meksyku jest składnikiem kremów do golenia, a w Gwatemali stosowany jest przy bólach zębów i jako środek wymiotny. Sok mleczny używany jest do leczenia różnego rodzaju wyprysków i zmian skórnych, a okłady liści przynosiły ulgę przy bólach reumatycznych. Na przełomie XIV-XVI wieku używano soku Poinsettia do zbijania gorączki. W XIV-XVI wieku przylistki (kolorowe liście) wykorzystywano do produkcji czerwonawego barwnika.
Gwiazda betlejemska bardzo często zdobi świąteczne stoły. Jej rubinowy kolor idealnie współgra z żywą zielenią bożonarodzeniowej choinki. Na nic zdadzą się nasze wysiłki i zabiegi pielęgnacyjne jeżeli poinsecja była nieodpowiednio traktowana zanim trafiła do naszego domu. Dlatego też podczas zakupu warto upewnić się czy ma mocne liście, pozbawione jakichkolwiek defektów, czy nie stała w przeciągu i jak wygląda jej bryła korzeniowa. O dobrej kondycji rośliny świadczą jej zielone liście i żółto-zielone pączki kwiatowe, znajdujące się pomiędzy kolorowymi przylistkami.
Bibliografia
- University of Illinois Extension; “The Poinsettia Pages”; data dostępu: 2019-09-24
- “Euphorbia Pulcherrima”; data dostępu: 2019-09-24
- House Plants Expert; “Poinsettia Euphorbia Pulcherrima”; data dostępu: 2019-09-24
- Nikki Tilley; “Poinsettia Care – How Do You Take Care Of Poinsettias”; data dostępu: 2019-09-24
- WebMD; “Poinsettia”; data dostępu: 2019-09-24
- Abdur Rauf, Naveed Muhammad; “Phytochemical and pharmacological evaluation of aerial parts of Euphorbia pulcherrima L 1”; data dostępu: 2019-09-24
- “Meet The Plants: Euphorbia pulcherrima”; data dostępu: 2018-12-11
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS