Grzegorz Lato najlepszy prezent dostał od huty [POLSKIE GWIAZDY MUNDIALI]

Grzegorz Lato urodził się 8 kwietnia 1950 roku w Malborku. Niedługo potem, wraz z całą rodziną, przeprowadził się do położonego ponad 500 kilometrów na południe, gdzie jego ojciec, mechanik samolotowy, dostał pracę w zakładach lotniczych. To właśnie Mielec, podkarpackie miasto, miał stać się miejscem piłkarskiego rozwoju młodego Grzegorza.

W 1962 roku dwunastoletni Grzegorz Lato rozpoczął przygodę z piłką w Stali Mielec. Szybko okazało się, że ma niemały talent i zaczął piąć się po szczeblach sportowej drabiny, która miała doprowadzić go do sławy. Niestety, w 1967 roku marsz na szczyt został przerwany przez groźną kontuzję. Piłkarska przyszłość Grzegorza Laty stanęła pod ogromnym znakiem zapytania. Na szczęście jego karierę uratował doktor Kazimierowski z Bielska, który postawił go na nogi. Dzięki temu już dwa lata później, w 1969 roku, zawodnik podpisał pierwszy profesjonalny kontrakt ze Stalą Mielec, która występowała wówczas w drugiej lidze. Jego przygoda na zapleczu ekstraklasy nie trwała jednak długo – w tym samym sezonie Stal awansowała do najwyższej klasy rozgrywek w Polsce. 

Debiut na najwyższym poziomie rozgrywkowym Grzegorz Lato zanotował 9 sierpnia 1970 roku w starciu z Wisłą Kraków. Ten występ okrasił dwoma trafieniami do siatki Białej Gwiazdy. Stal Mielec, której Lato był kluczową postacią, szybko stała się jedną z najsilniejszych drużyn w Polsce.

W sezonie 1972/1973 Stal Mielec pierwszy raz w historii zdobyła mistrzostwo Polski. Jednym z głównych architektów tego sukcesu był Grzegorz Lato, który w tamtym sezonie zdobył 13 goli, co zapewniło mu tytuł króla strzelców ekstraklasy, wówczas nazywanej pierwszą ligą.

W sezonie 1973/1974 Stal Mielec nie obroniła mistrzostwa Polski, a Grzegorz Lato musiał uznać wyższość Zdzisława Kapki w wyścigu po koronę króla strzelców. W kolejnej kampanii nasz bohater odzyskał tytuł najlepszego snajpera ligi, ale jego 19 bramek, które zdobył podczas rozgrywek 1974/1975, dały Stali Mielec tylko wicemistrzostwo kraju.

Lato grał dla Stali do 7 czerwca 1980 roku. W barwach mieleckiego klubu wystąpił 295 razy, zdobywając przy tym 112 bramek. 

Po wyjeździe z Polski, Grzegorz Lato przeniósł się do Belgii, do Lokeren, dla którego strzelił 12 goli w 64 meczach. Kolejnym krokiem podczas ostatniego etapu kariery było meksykańskie Atlante FC. W Meksyku wystąpił w 45 spotkaniach i zanotował 16 goli. W 1984 roku Grzegorz Lato zakończył profesjonalną przygodę z piłką.

Grzegorz Lato to jeden z najważniejszych piłkarzy w całej historii reprezentacji Polski. 17 listopada 1971 roku zadebiutował w drużynie prowadzonej przez Kazimierza Górskiego. Rok później był częścią ekipy, która na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium sięgnęła po złoty medal, jednak w tym turnieju rozegrał tylko jedno spotkanie. Najlepsze miało dopiero nadejść. 

Pierwsze trafienie dla biało-czerwonych zanotował 19 sierpnia 1973 roku podczas starcia z Bułgarią, dwa miesiące później miał wielki udział w “zwycięskim remisie” Polski na Wembley, a w 1974 roku znalazł się w kadrze powołanej na mundial 1974 w RFN. Ten czempionat był dla niego niezwykle udany – reprezentacja, której był czołową postacią, zajęła trzecie miejsce, a on sam został królem strzelców z siedmioma golami na koncie. Do historii przeszła jego bramka w starciu z Brazylią, która dała Polakom trzecie miejsce. Popisał się wówczas niesamowitym rajdem przez pół boiska i ostatecznie umieścił piłkę w siatce! 

Podczas mundialu 1974 Grzegorz Lato strzelał gole w następujących meczach: 

• Polska – Argentyna 3-2 (jeden), 
• Polska – Haiti 7-0 (dwa), 
• Polska – Szwecją 1-0 (jeden), 
• Polska – Jugosławią 2-1 (jeden), 
• Polska – Brazylią 1-0 (jeden).

Wspaniały występ na mundialu zaowocował lawiną nagród. Lato został wybrany najlepszym piłkarzem roku według katowickiego Sportu, a w plebiscycie France Football, w którym przyznawana jest słynna Złota Piłka, zajął szóste miejsce. 

Nagrody za mundial 1974 i tytuł króla strzelców tak wspominał w książce wydanej przed mundialem 2022.

Grzegorz Lato wystąpił jeszcze na dwóch mundialach i na obu zdobywał gole. Na mundialu 1978 roku zdobył dwie bramki (z Tunezją i Brazylią), z kolei w 1982 roku znów zajął trzecie miejsce na mistrzostwach świata i był kluczową postacią ekipy prowadzonej przez Antoniego Piechniczka – zagrał we wszystkich siedmiu meczach i strzelił jednego gola (z Peru). 

Grzegorz Lato rozegrał w sumie sto oficjalnych meczów w reprezentacji Polski, zdobywając przy tym 45 goli. Ostatnim spotkaniem Laty w biało-czerwonych barwach było starcie z Belgią, które miało miejsce 17 kwietnia 1984 roku w Warszawie. 

Do Grzegorza Laty należy też pewien nietypowy rekord – jest najskuteczniejszym zawodnikiem reprezentacji Polski w jednym roku kalendarzowym. W 1974 roku strzelił aż jedenaście goli. Tego wyniku nie pobił nawet Robert Lewandowski! Jednocześnie, Grzegorz Lato jest jedynym piłkarzem w historii reprezentacji Polski, który strzelił gole dla niej w meczach na czterech kontynentach.

Po piłkarskiej karierze Lato najpierw zajął się trenerką. Był szkoleniowcem m.in. swojej ukochanej Stali Mielec, a także Amiki Wronki czy Widzewa Łódź, jednak w żadnym z klubów nie odniósł sukcesów. 

Po nieudanej przygodzie na ławce trenerskiej Lato ruszył w politykę. W latach 2001-2005 był senatorem z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej, a następnie, z list tej samej partii, kandydował do Parlamentu Europejskiego i dwukrotnie, w 2005 i 2007 roku, startował w wyborach parlamentarnych – za każdym razem bez powodzenia.

W latach 2006-2008 Grzegorz Lato był członkiem zarządu Stali Mielec, a od 30 października 2008 roku do 26 października 2012 roku był prezesem Polskiego Związku Piłki Nożnej.

Niestety, kadencja Grzegorza Laty nie jest wspominana dobrze. W 2009 roku, w atmosferze skandalu, zwolnił Leo Beenhakkera, z którym był skonfliktowany. Na jego następcę wybrał Franciszka Smudę, który miał poprowadzić kadrę na rozgrywanym w Polsce i na Ukrainie EURO 2012. Niestety, ten wybór również nie okazał się trafiony, a Lato, po fali krytyki postanowił nie ubiegać się o reelekcję.

Podczas jednego z wywiadów zaprezentował dziennikarzom ile, według niego, polski piłkarz potrzebuje, by “pokonać setkę”. Lato odpowiedział, że wystarczą trzy sekundy, a następnie wykonał ruch jednoznacznie kojarzący się z piciem wódki.

Grzegorz Lato był wybitnym piłkarzem, odznaczonym, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz miejscem w jedenastce stulecia PZPN. Im dłużej od zakończenia jego kadencji jako prezesa PZPN, tym mniej wypomina mu się jego wypowiedzi w tej roli, a częściej przypomina wielkie chwile z boiska. 

Grzegorz Lato 29 lipca 1972 roku poślubił Zdzisławę. Para ma dwójkę dzieci, syna Pawła i córkę Magdalenę. Lato ma też brata, Ryszarda.

Po zakończeniu kadencji w PZPN wycofał się z życia publicznego. O tym, jak dziś wygląda jego codzienne życie, opowiedział w wywiadzie z Jerzym Chromikiem dla TVP Sport: