Groby olbrzymów, czyli grobowce megalityczne na Kujawach

Grobowce megalityczne na Kujawach można uznać za najstarsze zabytki architektury w Polsce. Mają 5500 lat. Następne, które przetrwały do naszych czasów, są kościoły średniowieczne, młodsze o – bagatela – 4500 lat – zauważa dr Piotr Papiernik, który prowadzi badania na Kujawach.

Zachowane grobowce megalityczne w tym regionie można zobaczyć w Wietrzychowicach, Sarnowie i Gaju Stolarskim. 

Groby olbrzymów zostały wybudowane w kształcie bardzo wydłużonego trójkąta. Niektóre mają nawet ponad 100 metrów długości i kilka metrów wysokości, a do budowy każdego grobowca użyto ok. 400 wielkich głazów.

Ustalenie, jak te głazy zostały przetransportowane i ułożone, nie jest wielkim problemem – przyznaje archeolog. Jest pytanie o zamysł budowy, ponieważ zgromadzenie ok. 400 wielotonowych głazów musiało trwać miesiącami, a być może nawet latami – zauważa.

W jednym olbrzymim grobowcu chowano tylko jedną osobę, rzadko dwie. Pochówek prawie zawsze dotyczył wyjątkowego mężczyzny, który spełniał bardzo ważne funkcje w dawnych społecznościach.

Był prawdopodobnie przywódcą społecznym, religijnym, a być może też politycznym. W grobowcu znajdowały się m.in elementy, które można uznać za pewne dary, żeby zmarły mógł lepiej funkcjonować w zaświatach.

Bardzo ciekawy pochówek kobiety – w bardzo zaawansowanym wieku – powyżej 60. roku życia został odkryty pod nasypem grobowca w Sarnowie – mówi kurator zespołu archeologicznego łódzkiego muzeum.

Ta kobieta była wyposażona w różne narzędzia, prawdopodobnie związane z medycyną. Nad nią był budynek, w którym można było się z nią w jakiś sposób komunikować. Grobowiec różnił się od grobowców męskich, był niewielki, miał ok. 35-40 metrów długości – opowiada dr Piotr Papiernik.

Pod innym kujawskim grobowcem archeolog odkrył szkielet 3-4-letniego dziecka, które też zostało pochowane z dodatkowymi elementami.

Dr Piotr Papiernik z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego przyznaje, że mamy do czynienia z bardzo skomplikowaną religią, której nie można poznać w szczegółach.

Te społeczności nie były piśmienne, nie zostawiły dla nas informacji dlaczego to robiono. Archeologicznie potrafimy zbadać czy technicznie wyjaśnić niektóre aspekty, ale świat duchowy jest dla nas zupełnie niedostępny – podkreśla badacz.

W 2006 r. w Wietrzychowicach niedaleko Izbicy Kujawskiej został utworzony park kulturowy. Co roku w pierwszą niedzielę września organizowany jest tu festyn archeologiczny.