Glutamina jest najpowszechniejszym i najbardziej wszechstronnym aminokwasem w ludzkim organizmie. Tak naprawdę potrzebują jej wszystkie organizmy żywe, ponieważ wchodzi w skład struktury najważniejszych białek. Co ciekawe, nasze ciało potrafi jednak produkować ją samodzielnie i to wykorzystując gromadzący się w tkankach toksyczny amoniak! Skąd więc pomysł, aby glutaminę konsumować dodatkowo jako suplement diety?
- Rola glutaminy w organizmie
- W jakich produktach żywnościowych znajdziemy glutaminę?
- Glutamina jako suplement – zastosowanie
- Dawkowanie glutaminy
- Przeciwwskazania i skutki uboczne
- Dla kogo L-glutamina?
Pod względem biologicznym glutaminę zalicza się do aminokwasów endogennych, co oznacza, że nie musi być przyjmowana systematycznie wraz z pożywieniem. Owa zasada ma jednak swoje ograniczenia – na przykład w sytuacjach stresowych własna produkcja organizmu bywa niewystarczająca i dopływ glutaminy z zewnątrz jest kluczowy dla zachowania zdrowia. Gdyby glutaminy zaczęło bowiem brakować, organizm zacznie pozyskiwać ją sam z mięśni szkieletowych!
Rola glutaminy w organizmie
W zdrowiu i w chorobie komórki odpornościowe w naszym organizmie konsumują więcej glutaminy niż glukozy! Stąd też za jedną z czołowych funkcji tego niezwykłego aminokwasu uważa się wspomaganie systemu immunologicznego, zwłaszcza w kontekście produkowania zapalnych cytokin, utrzymania limfocytów oraz zabijania bakterii przez granulocyty, zaliczane również do naszej wewnętrznej armii białych krwinek.
Największe stężenie glutaminy w organizmie ludzkim obserwuje się przy tym w wątrobie i mięśniach szkieletowych, gdzie stanowi ona nawet 40-60% wszystkich aminokwasów (Cruzat, 2017). Dalej, spore jej ilości znajdują się w osoczu, gdzie stanowią ok. 20% wszystkich aminokwasów. Wytwarzana bywa również w płucach i komórkach tłuszczowych. Jako związek stanowi ona cenną pożywkę nie tylko dla wspomnianych wyżej białych krwinek, ale także wewnętrznej śluzówki oraz komórek kanalików nerkowych. W efekcie glutamina ochrania żołądek i cały przewód pokarmowy, a także pomaga metabolizować alkohol, chroniąc tym samym wątrobę!
Ponadto glutamina jest podstawowym budulcem białek tworzących tkanki naszego ciała, bierze udział w syntezie tłuszczów, reguluje równowagę kwasowości w nerkach, dostarcza azot do ważnych reakcji, np. produkcji puryn oraz jest nietoksycznym transporterem dla amoniaku we krwi. Wreszcie, bierze również udział w kluczowym dla życia cyklu Krebsa.
Ciekawostka: Tak jak większość aminokwasów, glutamina występuje w dwóch podstawowych postaciach L-glutaminy i D-glutaminy (rozróżnienie to dotyczy konfiguracji rybozy w kwasie RNA). Ta pierwsza spełnia wymienione wyżej funkcje; rola tej drugiej w organizmach żywych wydaje się natomiast stosunkowo nieistotna.
W jakich produktach żywnościowych znajdziemy glutaminę?
Glutamina dostarczana jest organizmowi również w postaci pożywienia, co stanowi bardzo istotne wsparcie dla naturalnego procesu syntezy, zwłaszcza w sytuacjach stresu, wyczerpującego wysiłku fizycznego czy choroby. Jej poziom drastycznie obniża się również po operacjach, poparzeniach i doznanych ranach. Uważa się, że klasyczna dieta dostarcza człowiekowi od 3 do 6 gramów glutaminy dziennie, ale poziom ten może być bardzo różny w zależności od konkretnego sposobu odżywiania się (Gleeson, 2008).
Do najbardziej zasobnych w glutaminę produktów żywnościowych zalicza się jajka (0.6 g glutaminy na 100 g produktu); wołowinę (1.2 g/100 g), półtłuste mleko (0.3 g/100 g), tofu (0.6 g/100 g), biały ryż (0.3 g na 100 g) czy kukurydzę (0.4 g/100 g). Pokarmów takich jest na pewno znacznie więcej, ale studia określające poziom L-glutaminy w konkretnych produktach są jeszcze bardzo ograniczone. Można jednak przyjąć, że każda żywność zawierająca białko, jest w mniejszym lub większym stopniu źródłem glutaminy.
Ogólnie rzecz biorąc jednak, przeciętnemu człowiekowi do zdrowia wystarcza glutamina obecna w jadłospisie oraz ta produkowane przez jego własne tkanki.
Glutamina jako suplement – zastosowanie
Poznawszy ogrom i ważkość funkcji, jakie glutamina spełnia w organizmie ludzkim, naukowcy doszli do wniosku, że w określonych przypadkach zasadne byłoby dostarczenie ciału większej ilości cennego aminokwasu. Na potrzeby farmakologiczne zaczęto więc produkować glutaminę wykorzystując do tego celu odpowiednio zmutowane bakterie Brevibacterium flavum karmione glukozą.
Z dotychczasowych badań wynika, że glutamina jest przede wszystkim doskonałym lekiem na anemię sierpowatą. Podawana pacjentom z tą wrodzoną chorobą hemoglobiny pozwala znacząco ograniczyć liczbę bolesnych kryzysów i poziom hospitalizacji, zmniejszając również intensywność innych symptomów (FDA, 2017). Na rynku jest już opatentowany lek na receptę zawierający glutaminę i przeznaczony dla chorych na anemię sierpowatą.
Ponadto w medycynie preparaty z glutaminą podaje się pacjentom, którzy doznali rozległych oparzeń – ma ona zmniejszać ryzyko infekcji oraz śmierci (Lin, 2013). Podobne rezultaty daje w przypadku osób krytycznie chorych oraz po przebytych rozległych operacjach (Zanten, 2015). Podawana dożylnie pacjentom hospitalizowanym po silnych urazach glutamina zwiększa szanse ich przeżycia i ogranicza ryzyko zakażenia się w szpitalu. Dalej, glutamina wykorzystywana jest również do przeciwdziałania utracie wagi u osób chorych na AIDS/HIV (Burini, 2015).
Na półkach z suplementami znajdziemy jednak L-glutaminę zaadresowaną przede wszystkim do sportowców. Twierdzi się wręcz, że pomaga ona przyrostowi mięśni i siły. Niestety, dotychczasowe badania w tym zakresie nie znalazły potwierdzenia dla marketingowych haseł (Candow, 2001; Lehmkuhl, 2003). Uczestnicy, którym podawano glutaminę przy intensywnym kilkutygodniowym treningu nie wykazali większej siły ani masy mięśniowej w porównaniu z grupą kontrolą. Mieszane są również wyniki dotyczące potencjału poprawy funkcji immunologicznej u atletów. Jak dotąd, jedyne dwie korzyści, które potwierdziły studia naukowe w kontekście przyjmowania glutaminy przez sportowców to poprawa regeneracji i ograniczenie bólów po treningu (Legault, 2015) oraz zmniejszenie poczucia zmęczenia przy biegach wytrzymałościowych (Carvalho-Peixoto, 2007).
Podobnie, nie zaobserwowano jak dotąd korzystnego wpływu suplementacji glutaminą na zaburzenia pracy jelit, w tym chorobę Crohna, kamicę nerkową, dystrofię mięśniową czy przyrost masy ciała u wcześniaków. Hipotezy takiej treści, choć wysuwane przez środowisko medyczne, nie zostały potwierdzone z należną naukową pieczołowitością!
Dawkowanie glutaminy
W dotychczasowych studiach badano suplementację L-glutaminą w dawkach sięgających od 5 do 45 g dziennie przez okres nawet 6 tygodni (Candow, 2001). Nawet te największe dawki nie wykazały znaczących skutków ubocznych, ale nie zbadano wszystkich markerów mogących potwierdzać ich bezpieczeństwo. Stąd za dowiedziony naukowo dopuszczalny limit suplementacji L-glutaminą uważa się obecnie dawkę 14 g dziennie dla osoby dorosłej (Shao, 2008), zwłaszcza, jeśli jest to krótkoterminowa suplementacja. Przyjmowanie glutaminy przez długi okres czasu wciąż jednak budzi kontrowersje w środowisku naukowców. Długofalowe rezultaty pozostają bowiem niezbadane (Holecek, 2012).
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Glutamina w postaci suplementu uznawana jest za bezpieczną dla dorosłych, dzieci, a nawet przedwcześnie urodzonych niemowląt. Nawet fakt, że glutamina metabolizowana jest do dwóch toksycznych dla organizmu związków: amoniaku oraz glutaminianu, nie wydaje się przekładać na żadne istotne zaburzenia neurologiczne. Tym niemniej suplementacja glutaminą nie jest wskazana w przypadku (Buchman 2001; Holecek, 2013):
- żywienia pozajelitowego;
- zaburzeniach wątroby;
- nowotworów – glutaminą karmią się bowiem również komórki rakowe i jej nadmiar może powodować zaostrzenie choroby.
Ponadto glutamina podawana doustnie jako lek na anemię sierpowatą może wywoływać skutki uboczne w postaci zaparć, mdłości, bólów głowy, bólów brzucha, kaszlu, bólów kończyn, pleców oraz klatki piersiowej. W dawkach sugerowanych w ramach nieregulowanej receptami suplementacji wydaje się jednak być wolna od działań niepożądanych. Znany jest natomiast fakt, że osoby przyjmujące przez dłuższy czas wysokie dawki L-glutaminy po jej odstawieniu cierpią na objawy abstynencyjne takie jak infekcje oraz zaburzenia funkcji jelit.
Dla kogo L-glutamina?
Glutamina jest z punktu widzenia medycyny bardzo ważnym suplementem, który może okazać się krytyczny u ludzi ciężko chorych czy zranionych. Dla zwykłych zjadaczy chleb nie przedstawia jednak wartości, w jakie każą nam wierzyć producenci suplementów. Owszem, sportowcy, zwłaszcza atleci, jednoznacznie korzystają na wyższej podaży białka i aminokwasów, ale wystarczy im w tym celu odpowiednio zbilansowana dieta. Nie dajmy się więc zwieźć reklamom!
Bibliografia
- WebMD; “Glutamine”; data dostępu: 2020-12-15
- PubChem; “Glutamine”; data dostępu: 2020-12-15
- Vinicius Cruza i in.; “Glutamine: Metabolism and Immune Function, Supplementation and Clinical Translation”; data dostępu: 2020-12-15
- Michael Gleeson; “Dosing and efficacy of glutamine supplementation in human exercise and sport training”; data dostępu: 2020-12-15
- Kamal Patel; “Glutamine”; data dostępu: 2020-12-15
- Alyssa M. Parian MD, …Amy C. Brown PhD,; “Inflammatory Bowel Disease”; Integrative Medicine (Fourth Edition), Elsevier 2018;
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS