Gdyńskie konserwacje – posadzki kamienne

Płyty z naturalnego kamienia stosowane we wnętrzach reprezentacyjnych i luksusowych budynków to jeden z najbardziej eleganckich rodzajów wykończenia posadzek.

W Gdyni, w której budynki wznoszono dość oszczędnie, naturalny kamień jako element aranżacji wnętrz wykorzystywano nieczęsto. Materiał pojawiał się głównie w ważnych i okazałych gmachach użyteczności publicznej np. w bankach i w znaczniejszych kamienicach modernistycznych.

Posadzka na klatce schodowej w budynku przy ul. Abrahama 37, płyty z wapienia mikrytowego, podstopnice i cokoły schodów z okładziny marmurowej, prawdopodobnie importowanej.

W latach 20. i 30. XX w. różne rodzaje struktur i kolory kamienia pozwalały na tworzenie posadzek o wyjątkowych walorach. W przeciwieństwie do posadzek ceramicznych, tu dekoracyjność wynikała często z indywidualnej struktury naturalnego materiału z widocznymi warstwami skały, żyłkami o różnych kolorach, a nawet z organicznymi skamielinami.

Posadzka w budynku ZUS, ob. Urząd Miasta, przy ul. 10 Lutego 24, płyty z beżowego i różowego wapienia kieleckiego; Posadzka w budynku Banku Polskiego przy ul. 10 Lutego 20-22, posadzka z wapienia Morawica oraz brunatnego wapienia kieleckiego.

Stosowane były najczęściej płyty kamienne krajowego pochodzenia, głównie z kamieniołomów położonych na obszarach świętokrzyskich, kieleckich, czy krakowskich. Część rzadszych granitów i marmurów importowano również z Włoch oraz Skandynawii. Po II wojnie światowej, w wyniku przesunięcia państwowych granic, pojawiła się możliwość korzystania ze złóż kamieni granitów strzegomskich i strzelińskich oraz marmurów śląskich. Jedne z najbardziej dekoracyjnych posadzek wykonano w latach 50. XX w. w budynkach dworca kolejowego Gdynia Główna.

Posadzka w budynku dworca kolejowego Gdynia Główna przy pl. Konstytucji 1, mozaika z płytek z wapieni Dębnik, Morawica i Bolechowice oraz biało-różowego marmuru Marianna.

Kamień naturalny to materiał efektowny, ale jego odporność na zużycie zależy od rodzaju i właściwości. Na posadzkach wykonanych z bardziej miękkich kamieni, np. wapieni, można dzisiaj dostrzec skutki upływającego czasu i ślady natężonego użytkowania w miejscowym starciu powierzchni. Renowacja materiału jest jednak możliwa do wykonania, choć w niektórych przypadkach może być konieczna wymiana pojedynczych elementów posadzek. Dzięki temu kamienne posadzki mogą być ozdobą wnętrza przez kolejne długie lata.

Opracowanie tekstu: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdyni
Zdjęcia: Biuro MKZ i B. Ponikiewski