Frankowicze a bank – jak to pogodzić?

Przy okazji prowadzonych przed Sądem
Polubownym przy KNF mediacji pojawiło się wiele zagadnień budzących
zainteresowanie kredytobiorców, którzy szukają odpowiedzi na nurtujące ich
wątpliwości u prawników oraz na forach internetowych. W tym artykule wyjaśnię
kilka zawiłości faktycznych i prawnych, które powstały w kontekście procesu
mediacji.

1.      
Dlaczego
ugoda?

Po pierwsze, zawarcie ugody pomiędzy
kredytobiorcą a bankiem może przynieść kredytobiorcy wiele korzyści. Głównym
założeniem ugody jest bowiem przyjęcie przez strony, że kredyt udzielony we
franku szwajcarskim od momentu podpisania umowy kredytu stał się kredytem
złotowym oprocentowanym tak jak kredyt udzielony właśnie w polskiej walucie .
Dzięki zawarciu takiej ugody w szybki sposób można uwolnić się od ryzyka
walutowego wynikającego ze wzrostu kursu franka szwajcarskiego.

Przystąpienie
do procesu mediacji co do zasady nie wiąże się z dodatkowymi kosztami dla
kredytobiorców. Bank ponosi koszt opłaty za mediację i wynagrodzenia mediatora.
Jeśli jednak kredytobiorca ustanowi pełnomocnika do mediacji, jego
wynagrodzenie pokrywa we własnym zakresie. Kredytobiorca nie ponosi też żadnych
dodatkowych kosztów przy zawarciu ugody.

Jedyną
opłatą jaką ponosi jest koszt wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej – w
przypadku całkowitej spłaty kredytu w wyniku zawarcia ugody.

Zawarcie
ugody oznacza , że kredytobiorcy oraz bank nie będą w przyszłości występować
wobec siebie z roszczeniami. W ten sposób kredytobiorcy zaoszczędzą czas w
porównaniu do uczestnictwa w postępowaniu sądowym oraz koszty, które się z
postępowaniem sądowym wiążą (o czym dalej). Warto zauważyć, że średni czas
trwania postępowań sądowych w I instancji wynosił 7 miesięcy w 2020 r. W
praktyce w największych sądach (m.in. w Warszawie) czas ten jest kilkukrotnie
dłuższy i sięga w I instancji nawet 2-3 lat.

Co ważne,
ugoda może zostać zawarta w momencie, gdy toczy się już postępowanie sądowe w
sprawie danego kredytu walutowego. W takiej sytuacji po zawarciu ugody,
kredytobiorca (powód) powinien cofnąć powództwo zrzekając się roszczenia o
zapłatę oraz ustalenia nieważności umowy o kredyt wobec banku,
a sąd umarza postępowanie.

2.      
Skutki
ewentualnego unieważnienia umowy

Kredytobiorcy w postępowaniach sądowych kwestionują
ważność umowy. W przypadku wygranej sprawy bank zobowiązany jest do oddania
kredytobiorcy wszystkich wpłaconych przez niego środków. Kredytobiorcy powinni
zwrócić bankowi taką kwotę, jaką otrzymali od banku oraz korzyści wynikające z
możliwości korzystania przez lata z udostępnionego przez bank kapitału.

Warto więc
pamiętać, że w wyniku wygrania przez kredytobiorców procesu sądowego – wydania
przez sąd prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność umowy i obowiązku
zwrotu świadczeń – kredytobiorcy ponoszą konsekwencje finansowe. Jednocześnie
kredytobiorcy ponoszą koszty profesjonalnego pełnomocnika (radcy prawnego lub
adwokata). Często koszty za pomoc prawną w postępowaniu sądowym wynoszą kilka
lub kilkanaście tysięcy złotych.  Oprócz
tego, profesjonalni pełnomocnicy pobierają dodatkowe wynagrodzenie tzw. success
fee (premia za sukces) jako procent kwoty zasądzonej w wyroku na rzecz
kredytobiorców.

3.      
Wynagrodzenie
dla banku za bezumowne korzystanie z kapitału przez kredytobiorców

Wygranie sprawy sądowej z bankiem nie zawsze jednak
przynosi oczekiwane rezultaty. Kredytobiorcy zakładają często, że skutkiem
unieważnienia umowy kredytowej będzie uzyskanie kredytu darmowego (obowiązek
zwrotu bankowi wyłącznie wypłacanego kapitału).Oczekiwanie to może się jednak
okazać płonne wobec pojawiających się opinii i stwierdzeń sądów , iż
kredytobiorca po unieważnieniu umowy zobowiązany jest oddać bankowi nie tylko
kapitał, ale także koszt korzystania przez lata z tego kapitału.

Na powyższą kwestię zwracają
uwagę sędziowie podczas rozpraw, pouczając kredytobiorców o możliwości wystąpienia
przez bank z takim roszczeniem.

Sąd Najwyższy w wyroku z 11
grudnia 2019 r., sygn. akt: V CSK 382/18, wskazał na możliwość dochodzenia tego
rodzaju należności, podnosząc, że ich podstawy prawnej należy poszukiwać w art.
405 Kc albo art. 224 i n. Kc. Sąd Najwyższy w tym względzie zauważył, że „zbyt
uproszczone jest też stwierdzenie, że wskutek uznania podstaw do żądania przez
bank wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału unikałby on negatywnych
konsekwencji związanych z zastrzeżeniem niedozwolonego postanowienia”.

W związku
z tym, należy mieć świadomość że wygrana w sądzie zwykle oznacza kolejną sprawą
sądową z powództwa banku, który będzie oczekiwał wynagrodzenia za korzystanie z
wypłaconej kwoty kapitału. Perspektywa kolejnej sprawy sądowej oraz niepewność
jej wyniku powinna być dla kredytobiorcy istotnym kryterium przemawiającym za
wyborem opcji ugodowej.

4.      
Podatek

Kwota kredytu umarzana w wyniku
zawarcia ugody, staje się przychodem po stronie kredytobiorców. Taki przychód
traktowany jest w świetle przepisów prawa jako przychód z innych źródeł. W
przypadku kilku kredytobiorców, przyjmuje się, że przychód powstaje
proporcjonalnie po stronie każdego z nich. Co do zasady, bank ma obowiązek
uwzględnić kwotę tego przychodu w informacji PIT-11 (przesyłanej kredytobiorcy
i właściwemu urzędowi skarbowemu po zakończeniu roku, w którym doszło do
umorzenia), a kredytobiorca powinien uwzględnić ten przychód w rocznym zeznaniu
podatkowym.

Do
przychodu powstałego z tytułu umorzenia zastosowanie znaleźć może jednak
rozporządzenie Ministra Finansów z 15 marca 2022 roku w sprawie zaniechania
poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z
kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz.U. 2022 poz. 592). Na
mocy przepisów rozporządzenia zarządza się zaniechanie poboru podatku
dochodowego m.in. od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu
kredytu mieszkaniowego. Warunkiem zastosowania rozporządzenia jest spełnianie
przez kredytobiorcę określonych w nim przesłanek. Do przesłanek, które muszą
być spełnione, aby skorzystać z rozporządzenia należy m.in. związek umarzanego
kredytu z jedną inwestycją mieszkaniową, czy brak wcześniejszego skorzystania z
zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu
mieszkaniowego zaciągniętego na realizację inwestycji mieszkaniowej innej, niż
ta, której dotyczy umarzany kredyt.

Rozporządzenie
dotyczy przychodów osiągniętych w 2022 r., … czytaj dalej

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ