Rehabilitacja chorych – szczególnie kardiologicznych – to proces kompleksowy i zindywidualizowany. Fizjoterapeuta odgrywa ważną rolę na różnych etapach leczenia, nie tylko po zabiegu. Wzajemna współpraca zespołu interdyscyplinarnego jest kluczowa dla osiągnięcia najlepszych rezultatów – mówi w rozmowie z politykazdrowotna.com dr. Dominika Batycka Stachnik, wiceprezes Krajowej Izby Fizjoterapeutów, fizjoterapeutka w Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im św. Jana Pawła II.
Pani prezes czy pani doktor?
Przede wszystkim fizjoterapeutka. W nasz zawód, podobnie jak w przypadku innych mających zastosowanie w ochronie zdrowia, wpisane jest ustawiczne kształcenie. Mamy możliwość nabywania nowych kompetencji w ramach specjalizacji, nowych umiejętności w ramach szkoleń, ale również możliwość rozwoju naukowego. I z tej ścieżki korzysta coraz większa grupa fizjoterapeutów uzyskując tytuły naukowe. Pani prezes – to szczególne wyróżnienie, możliwość pracy w samorządzie na rzecz środowiska fizjoterapeutów. Z drugiej strony rola, którą pełnimy określony czas. Daje możliwość współpracy na wielu poziomach, oddziaływania na to co się dzieje w sektorze ochrony zdrowia. Ale jest to również ogromna odpowiedzialność za cele przed nami postawione i sprostanie oczekiwaniom środowiska.
Uważaj na fałszywych fizjoterapeutów!
Jest Pani fizjoterapeutką specjalizującą się w dość wąskiej dziedzinie jaką jest fizjoterapia kardiologiczna na czym ona polega?
Fizjoterapia kardiologiczna, nie jest jakby się wydawać mogło, wąską dziedziną. Wręcz przeciwnie. Choroby układu krążenia stanowią pierwszą przyczynę zgonów w Polsce i na świecie, zatem problemy dotyczą bardzo szerokiej populacji. Fizjoterapia kardiologiczna obejmuje różne grupy chorych leczonych zachowawczo, interwencyjnie, jak i operacyjnie. Dla każdej z tych grup precyzyjnie określone są modele postępowania, w tym fizjoterapii. Definicja rehabilitacji kardiologicznej mówi o jej kompleksowości (interdyscyplinarności), etapowości (jest procesem wieloetapowym), zindywidualizowanym podejściu do chorego, a co najważniejsze wdrażanym natychmiast. Ważną jej częścią jest prewencja pierwotna oraz wtórna ( w przypadku osób, u których doszło już do incydentu sercowo-naczyniowego). Wielu niekorzystnych następstw zdrowotnych udałoby się uniknąć gdyby osoby zdrowe lub nawet już zdiagnozowane w kierunku chorób układu krążenia stosowały zalecenia dotyczące profilaktyki. Tutaj najprostszym i najtańszym lekarstwem jest właściwie „aplikowany” ruch. Natomiast przedmiotem mojej pasji, jak i realizacji zadań zawodowych jest inna dziedzina. Tutaj można powiedzieć, że dość wąska, a może wysokospecjalistyczna – a mianowicie fizjoterapia w oddziale intensywnej terapii. Stanowiąca często wyzwanie, ale dająca niezwykłą satysfakcję.
KIF zachęca do aktywności i korzystania z fizjoterapii – start kampanii społecznej
Kiedy kończy się praca lekarza a zaczyna fizjoterapeuty?
Leczenie pacjenta to proces, w związku z czym nie ma momentu kiedy kończy się praca lekarza, a zaczyna fizjoterapeuty.
Na etapie szpitalnym czy ambulatoryjnym te działania się przenikają, uzupełniają i mają prowadzić do uzyskania przez pacjenta możliwie najlepszego stanu funkcjonalnego w momencie wypisu ze szpitala. Wszyscy członkowie zespołu terapeutycznego dokładają starań, aby czas hospitalizacji był możliwie jak najkrótszy. Po jego zakończeniu należy przedstawić pacjentowi zalecenia odnośnie dalszego postępowania (leczenia, rehabilitacji, pielęgnacji).
Pracuje Pani w wyjątkowym miejscu, gdzie fizjoterapia jest bardzo ważną częścią leczenia pacjenta. Jak to u Was działa i dlaczego nie dzieje się tak w innych szpitalach i placówkach?
Rzeczywiście, jestem pracownikiem I Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii oraz Oddziału Klinicznego Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im św. Jana Pawła II. W 1997 roku zatrudnił mnie do pracy w klinice profesor Antoni Dziatkowiak, twórca krakowskiej kardiochirurgii. Niezwykle wymagający szef, wysoko stawiający poprzeczkę. Profesor od początku miał wizję zespołu fizjoterapeutycznego. Inspiracją był staż w Texas Heart Institute w Stanach Zjednoczonych i stworzenie modelu nowoczesnej fizjoterapii kardiochirurgicznej. I już wówczas – w końcówce lat dziewięćdziesiątych powstał 20 osobowy zespół fizjoterapeutów, pracujący na dwie zmiany oraz pełniący całodobowe dyżury zarówno w dni powszednie, jak i weekendy i święta. Fizjoterapeuci pracowali i trwa to do dziś – 7 dni w tygodniu 24h/dobę. Daje to możliwość nie tylko planowych sesji fizjoterapeutycznych w ciągu doby, ale również bezzwłocznej interwencji w chwili kiedy pacjent tego wymaga (np. w przypadku niewydolności oddechowej). To optymalny model pozwalający na uzyskanie najlepszych efektów terapeutycznych. Intensywna terapia i kardiochirurgia to dziedziny medycyny w których niezwykle istotna jest współpraca wszystkich grup zawodowych, również ze względu przenikanie się kompetencji. Fizjoterapeuci ściśle współpracują z zespołem pielęgniarskim i lekarskim. Wymieniamy się informacjami o pacjencie, zgłaszamy nawet czasem niewielkie zmiany w jego stanie zdrowia – gdyż w tym miejscu mogą one mieć kluczowe znaczenie dla zdrowia lub życia chorego. Wspólne działania budują zaufanie do naszych kompetencji i wiedzy. Odpowiadając dlaczego to tak nie działa w innych miejscach – myślę, że w wielu miejscach jest podobnie. Natomiast tam gdzie tej współpracy brak wynika najczęściej z braku odpowiedniej ilości personelu, w tym fizjoterapeutów. Moim zdaniem „dochodzący” na oddział fizjoterapeuta nie ma możliwości stworzyć takich ram współpracy, ma za mało czasu by w pełni wykorzystać swój potencjał. Dostosowuje środki i czas do stworzonych możliwości, a to niestety może stanowić minimum a nie optimum dla pacjenta. Dlatego należałoby to zmienić i zapewnić wszystkim zawodom medycznym optymalne warunki pracy.
Oszustwo fejkowych fizjoterapeutów – zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta
Jaka jest recepta na dobrą pracę zespołu interdyscyplinarnego w którym jest fizjoterapeuta?
Partnerstwo. Każdy z członków zespołu kompleksowo ocenia pacjenta. Często elementy tej oceny znajdują się w zakresie kompetencji różnych zawodów medycznych. Przykładem jest badanie poziomu bólu, którą wykonuje pielęgniarka, lekarz, fizjoterapeuta. Dla fizjoterapeuty występowanie bólu oznacza ograniczenie lub brak współpracy ze strony pacjenta. Wyniki badań laboratoryjnych- ważne są dla każdego członka zespołu terapeutycznego – nie tylko dla lekarza i pielęgniarki. Fizjoterapeuta, również na ich podstawie podejmuje decyzje w zakresie planowania procesu fizjoterapii. Wyniki gazometrii krwi tętniczej/żylnej, poziomu troponiny czy enzymu CK-MB (w przypadku pacjentów kardiologicznych) będą determinować nasze postępowanie i wpływać na bezpieczeństwo terapii. Każda osoba w zespole interdyscyplinarnym wnosi swoją wiedzę i doświadczenie, co wpływa na optymalizację i kompleksowość procesu leczenia.
Pacjenci trafiają na rehabilitację z innymi dolegliwościami. Czas oczekiwania na wizytę jest za długi
W którym momencie dla pacjenta kardiologicznego niezbędna jest fizjoterapia/czy to mit, że tylko po zabiegu?
Zdecydowanie mit. Osoby z chorobami układu krążenia na różnych etapach swojego leczenia poddawane są fizjoterapii, także te które nie będą leczone w sposób inwazyjny. Oczywiście w przypadku zabiegów chirurgicznych nasze działania są szczególnie ważne, ze względu na rodzaj, rozległość i ewentualne powikłania tego rodzaju procedur. Konieczność inwazyjnej wentylacji mechanicznej i unieruchomienia pacjenta – nawet przez kilka godzin ma swoje niekorzystne konsekwencje, naszą rolą jest temu przeciwdziałać. Coraz częściej pojawia się termin „prehabilitacja”, który oznacza optymalne, multidyscyplinarne przygotowanie do zabiegu chirurgicznego. A zatem widać, że ten proces (fizjoterapia) zaczyna się dużo wcześniej i nie jest zarezerwowany tylko i wyłącznie dla zabiegów chirurgicznych.
Co było Pani największym sukcesem fizjoterapeutycznym?
Nasza praca składa się z wielu małych sukcesów – Pana W. udało się odłączyć od wentylacji mechanicznej, Pani M. po wielu próbach siedzenia z asekuracją, samodzielnego siedzenia , stania z asekuracją etc. w końcu doszła do etapu samodzielnego wykonania kilku kroków. To nasza codzienność. Na pewno jest kilka osób, które szczególnie pamiętam. Dwudziesto-kilku latka przywieziona do nas w hipotermii głębokiej, uratowana spod lawiny. Blisko 6 godzin masażu serca…, obraz pacjentki w momencie przyjęcia do oddziału intensywnej terapii zostanie ze mną do końca życia. Wydawało się, że pomimo wieku szanse na powrót do zdrowia są znikome… Wielodniowy pobyt w OIT, ECMO, wentylacja mechaniczna, długa, intensywna rehabilitacja i pacjentka wyszła z Kliniki na własnych nogach. Kolejna pacjentka – młoda kobieta z bardzo ciężkim przebiegiem zakażenia wirusem SARS-Cov2, również leczona metodą pozaustrojowego utlenowania krwi (ECMO) – kilkutygodniowa heroiczna walka o Jej życie… zakończona stopniowym powrotem do zdrowia i pełni życia społeczno-zawodowego. Takich przykładów można byłoby mnożyć. Jest to zasługa wielkiego zaangażowania całego zespołu terapeutycznego, ale również modelu fizjoterapii – 7 dni w tygodniu 24h/dobę.
Gdyby mogła pani od ręki zmienić coś w systemie to co by to było?
Na pewno wymóg posiadania etatu fizjoterapeuty na każdym oddziale oraz stworzenie standardów postępowania. Nie ma nowoczesnego leczenia bez fizjoterapii. Szczególnie widać to na takich oddziałach jak OIT. Ograniczanie dostępu do fizjoterapii powoduje nie tylko następstwa dla samego pacjenta (np. ICU-AW – intensive care aquired syndrome, PICS – post intensive care syndrome) oznaczające wolniejsze tempo lub brak powrotu do zdrowia, znaczne ograniczenie sprawności funkcjonalnej (mogące skutkować niemożnością powrotu do stanu sprzed choroby, niepełnosprawnością w zakresie ADL, zaburzeniami poznawczymi, a co za tym idzie obniżeniem jakości życia związanej ze zdrowiem). W przypadku blisko 40% osób wypisywanych z OIT te następstwa mogą utrzymywać się latami. Odnotowuje się również w tej grupie chorych wysoką śmiertelność w ciągu roku od wypisu ze szpitala.
Jednym z elementów przeciwdziałania tego typu skutkom według amerykańskiego towarzystwa – Society of Critical Care Medicine , jest tak zwana wczesna mobilizacja (ang. Early mobilization) polegająca na możliwie jak najszybszym uruchamianiu pacjenta, oczywiście przy zachowaniu kryteriów bezpieczeństwa. Wczesna mobilizacja została włączona do pakietu PAD w 2018 roku i stanowi obok oceny i zarządzania bólem, prób spontanicznego oddechu i wybudzania, odpowiedniej sedacji, przeciwdziałania delirium i zaangażowania rodziny w proces opieki nad pacjentem, czynnik wpływający na zmniejszenie powikłań u pacjentów w stanie krytycznym. Proste narzędzia, których zastosowanie oprócz korzyści zdrowotnych niesie za sobą również skutki ekonomiczne – skrócenie pobytu w OIT, w szpitalu, etc. Dużym problemem w mojej opinii jest niewystarczająca wiedza decydentów w kwestii korzyści płynących z wdrożenia fizjoprofilaktyki, fizjoterapii na każdym etapie leczenia. Gdyby ta świadomość była na odpowiednim poziomie, prestiż zawodu byłby zdecydowanie wyższy, a pacjenci nie borykaliby się z ograniczeniem dostępności zabiegów fizjoterapeutycznych lub braku fizjoterapii w niektórych oddziałach szpitalnych. W przypadku wielu jednostek chorobowych tylko natychmiastowe wdrożenie procesu fizjoterapii przynosi oczekiwany skutek. Korzyści zdrowotne, społeczne i ekonomiczne są bezsporne.
Materiał powstał we współpracy z KIF.
Źródła:
https://www.szpitaljp2.krakow.pl/
https://kif.info.pl/
Autor: Ewa Bałdyga
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS