Estoński CIT jako sposób na odroczenie podatku

Estoński CIT obowiązuje od 1 stycznia 2021 r., wskutek nowelizacji z 28 listopada 2020 r. ustawy o CIT oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2122).

Wzorowany jest na przepisach estońskich oraz w mniejszym stopniu łotewskich i gruzińskich. Największą jego zaletą jest odroczenie zapłaty podatku do momentu wypłaty zysku (m.in. w formie dywidendy) lub przeznaczenia go na pokrycie strat albo ewentualnego wyjścia z sytemu, które zasadniczo następować będzie po czterech latach.

W wywiadzie dla DGP wiceminister finansów Jan Sarnowski zachęcał do przechodzenia na nowy system następująco: „Na przykładzie Estonii widzimy, że są takie spółki, które od dwudziestu lat po prostu nie płacą podatku, tylko systematycznie się rozwijają. Tak też będzie w Polsce. Wiele spółek po prostu na wiele lat zapomni, czym w ogóle jest podatek dochodowy” (Dla pionierów estońskiego CIT będą dodatkowe korzyści, DGP nr 248/2020).

Co do zasady spółki powinny zadeklarować wejście w system estoński do końca stycznia 2021 r. Mogą jednak uczynić to w dowolnym momencie; w tym celu wystarczy zamknąć rok podatkowy.

Kto jednak decyduje się na estoński CIT, musi zapomnieć o dotychczasowym sposobie rozliczania podatku, a także o wszelkich ulgach i preferencjach (m.in. odliczaniu darowizn, uldze na złe długi, uldze B+R).

Nowy system rozliczeń ma też inne mankamenty. Zasadniczym i często wytykanym jest skomplikowanie przepisów. O tym, że nowe zasady są trudne, świadczy opublikowany przez resort finansów projekt objaśnień podatkowych (z 8 grudnia br.). Ma on aż 123 strony.

Minusem estońskiego CIT jest także konieczność poniesienia dodatkowych kosztów związanych z wejściem do systemu.

Estoński CIT przewidziany został dla mikro, małych i średnich spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnych, których przychody (za poprzedni rok podatkowy lub wartość średnich przychodów z podatkiem VAT) nie przekraczają 100 mln zł.

Nie mogą z niego korzystać spółki komandytowo-akcyjne i spółdzielnie. Wykluczono również przedsiębiorstwa finansowe, pożyczkowe, a także podatników działających w specjalnych strefach ekonomicznych.

Spółki, które chcą wejść w estoński CIT, muszą również spełniać (łącznie) inne warunki:

– muszą ponosić nakłady inwestycyjne w określonej wysokości.

Kto prowadzi działalność w innej formie niż spółka z o.o. lub akcyjna, a chce korzystać z estońskiego CIT, musi najpierw się przekształcić. Jeśli postanowi przejść na nowy system rozliczeń w tym samym roku, w którym dojdzie do zmiany formy prawnej, to będzie musiał zapłacić podatek od dochodu z przekształcenia. Daniny nie zapłacą ci, którzy z przejściem na nowy system rozliczeń poczekają do następnego roku podatkowego.

Niezależenie od tego w grę może wchodzić również podatek od różnic przejściowych między wynikami: podatkowym i bilansowym. Dotyczy to np. sytuacji, gdy wcześniej podatnik skorzystał z jednorazowej amortyzacji (czyli od razu zaliczył do kosztów podatkowych cały wydatek na nabycie środka trwałego), a dla celów bilansowych amortyzuje dane aktywo w czasie. W estońskim CIT znaczenie mają bowiem wyłącznie normy prawa bilansowego, a to oznacza, że niektórzy podatnicy zobowiązani będą do odpowiednich korekt. Korekty te będą działać również w drugą stronę, bo ich celem jest wyeliminowanie zarówno podwójnego nieopodatkowania, jak i podwójnego opodatkowania tych samych przychodów.

Oba podatki – od dochodu z przekształcenia i różnic przejściowych – są ustalane jeszcze przed wejściem do estońskiego systemu.

Dochód z przekształcenia jest zawsze opodatkowany 19-proc. CIT (także u małych podatników). Natomiast podatek od różnic przejściowych wyliczany jest z uwzględnieniem stawki 19 proc., a u małych podatników – 9 proc. CIT.

Oba podatki można rozłożyć na raty i uregulować w ciągu dwóch lat liczonych od końca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem. To oznacza, że niektóre spółki będą je płacić w trakcie korzystania z estońskiego CIT.

Estoński CIT to rozwiązanie przewidziane dla spółek, których przychody nie przekraczają 100 mln zł na wejściu, a także w trakcie korzystania z estońskiego modelu. W razie przekroczenia tej kwoty trzeba będzie zapłacić dodatkowy podatek – tzw. domiar w wysokości 5 proc. podstawy opodatkowania wyliczonej według specjalnego wzoru. Ten warunek pozostanie w estońskim systemie.

Spółka, która przejdzie na estoński CIT, musi systematycznie zwiększać swój majątek trwały poprzez wytworzenie lub nabycie fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 (z wyłączeniem samochodów osobowyc … czytaj dalej