Z okazji premiery filmu dokumentalnego “Tony Halik” w reżyserii Marcina Borchardta rozmawialiśmy z Elżbietą Dzikowską o jej wspomnieniach dotyczących Toniego i tajemnicach, jakie przed nią skrywał.
Anna Sobańda: Czy pamięta Pani, jakie wrażenie zrobił na pani Tony, kiedy w 1974 roku poleciała pani do jego domu w Meksyku, by zrobić z nim wywiad?
Elżbieta Dzikowska: Nie pojechałam wówczas do Toniego, tylko do Meksyku dokąd wysłały mnie „Kontynenty”. Dowiedział się o tej podróży R. Badowski i poprosił o zrobienie wywiadu z Tonim. Zadzwoniłam, ale go nie zastałam w domu. Zostawiłam swój telefon i mnie odnalazł. Był miłym człowiekiem o dużym poczuciu humoru, życzliwym dla Polski. To mnie ujęło.
Rok po tym spotkaniu Halik wywrócił swoje życie do góry nogami i przeniósł się dla Pani do Polski. Czy to była dla niego trudna decyzja?
Nie sądzę, że była to trudna decyzja. On kochał Polskę i może wróciłby tu i beze mnie. Ale ja mu tę decyzję ułatwiłam, bo nie chciałam mieszkać nigdzie za granicą. Więc jeśli ze mną – to tylko w Polsce.
Kiedy Tony wrócił do Polski był rok 1975. Był to pierwszy raz, kiedy zetknął się z realiami PRL-u. Jak odbierał panującą wówczas w Polsce atmosferę?
Tony był w Polsce wcześniej, z Nixonem. Wtedy go nie znałam. Starał się wszystko co polskie przedstawiać dobrze, był patriotą niezależnie od ustroju.
W filmie pada stwierdzenie, że Tony szanował każdą władzę. Jakie było jego podejście do władz PRL?
Kochał Polskę, nie PRL.
Tony Halik / PAP Archiwum / Janusz Uklejewski
Z filmu dowiadujemy się, że w wynajmowanym przez Tony’ego apartamencie hotelowym stworzyliście coś w rodzaju salonu polityczno – kulturalnego. Kogo gościliście na swoich przyjęciach?
Ja nie bywałam w apartamencie hotelowym na tych spotkaniach. A w domu przyjmowaliśmy tylko przyjaciół.
Po śmierci Toniego znalazła Pani kopertę. Co w niej było?
Znalazłam kopertę po śmierci Toniego, nie zniszczyłam jej i zapomniałam o niej do czasu, kiedy zaczęły się pojawiać przypuszczenia o Tonim w Wehrmachcie. Odnalazłam kopertę i otworzyłam. Były w niej przede wszystkim listy przywódców francuskiego ruchu oporu gratulujące Toniemu dzielności. Była lista dezerterów z Wehrmachtu, polskich, którzy uciekli razem z Tonim. Poza tym świadectwo ślubu z Pierette i metryka urodzenia. Przekazałam te dokumenty wraz z kopertą do Muzeum Podróżników im. Toniego Halika w Toruniu.
Jak Pani sądzi, dlaczego Tony miał taki problem z tym, że w 1945 roku służył w Luftwaffe? Przecież kiedy tylko nadarzyła się okazja, zdezerterował i przystąpił do francuskiego ruchu oporu. Tony sam nie był pogodzony z tą częścią swojej przeszłości, czy bał się reakcji opinii społecznej?
Bardzo mnie chronił przed wszystkimi, którzy mogli mnie poinformować o jego niemieckiej karcie. Znał mój stosunek do Niemców – zabili mi ojca, wuja, nie chciałam mówić po niemiecku, bał się mojej reakcji. A w Luftwaffe nie mógł latać, bo nie był wtedy pilotem.
W filmie mówi Pani, że jeszcze bardziej niż tego, że był w niemieckiej armii, Tony bał się pani przyznać, że był tajnym współpracownikiem SB. Dlaczego?
Tego Tony bał się chyba jeszcze bardziej, bo ja siedziałam w więzieniu za udział w organizacji antykomunistycznej, znał moje przekonania, nie chciałam w stanie wojennym występować w telewizji, był w programach sam. Zależało mu na mnie, więc się nie przyznawał, a ja go o to nie podejrzewałam.
Czy miała Pani do niego żal, że zataił przed Panią te informacje?
Rozumiem go, było mu na pewno z tym ciężko, ale chronił mnie i nie chciał stracić.
Po jego śmierci odszukała Pani w IPN jego teczkę. O czym informował SB jako agent?
Dowiedziałam się w IPN, że miał informować o stosunkach handlowych Meksyku z Chinami! Bzdura. On … czytaj dalej
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS