W dniach od piątku 28 do poniedziałku 31 stycznia 2022 roku kilkadziesiąt osób – nauczycieli, miłośników astronomii oraz edukatorów przybyłych z całej Polski doskonaliło w naszym Obserwatorium sztukę używania narzędzi astronomicznych do wykonywania fotografii. Lista zagadnień, jakimi zajmowaliśmy się w trakcie czterech zimowych dni, była bardzo obszerna. Obejmowała zagadnienia podstawowe – prawidłowe złożenie i ustawienie lunety i teleskopu na stanowisku obserwacyjnym, podłączenie kamerki czy też lustrzanki cyfrowej, wykorzystanie aparatu w smartfonie, wreszcie wybieranie poprawnych warunków ekspozycji z użyciem podglądu „na żywo”. Pomocne w tym były darmowe programy komputerowe, takie jak AstroPhotographyTool czy FireCapture. Ponieważ tym razem aura nie była łaskawa, całość zajęć praktycznych odbywała się w foyer naszego Obserwatorium. Tam też ustawione były stanowiska ze szczegółowo opisanym sprzętem obserwacyjnym, aby uczestnicy od samego początku mogli posługiwać się prawidłowym nazewnictwem.
Dwoje kursantów przywiozło swoje prywatne teleskopy. Był wśród nich spory, bo czternastocalowy Newton na montażu Dobsona z platformą równikową oraz nieco skromniejszy, pięciocalowy Newton na montażu paralaktycznym EQ‑3.
Teleskop kratownicowy Newtona na platformie równikowej
Poświęciliśmy sporo czasu na zapoznanie się z metodami kolimowania i justowania sprzętu, a także na prawidłowe użycie lunetki biegunowej oraz maski Bahtinova. Ćwiczenia z ustawiania teleskopów na biegun nieba odbywały się w sali Planetarium, co znacznie przybliżało kursantów do warunków naturalnych. Istotną zaletą zajęć praktycznych był fakt dysponowania dużą liczbą różnorodnego sprzętu, co pozwoliło każdemu uczestnikowi na wykonywanie samodzielnych manipulacji i powtarzanie ich do woli. Kilkoro z nich wykorzystało okazję do zrobienia sobie „selfie” z użyciem lunety astronomicznej.
Zestaw do robienia selfików
Wszystko odbywało się z zachowaniem rygorów sanitarnych dzięki obszernym, dobrze wietrzonym pomieszczeniom oraz dostępności na miejscu maseczek i środków dezynfekcyjnych.
W auli odbyła się seria wykładów, poświęconych między innymi sposobom doboru sprzętu do indywidualnych warunków obserwacji, wraz z przedstawieniem zmontowanych zestawów służących do astrofotografii.
Zaawansowana aparatura służąca do fotografowania nocnego nieba
Kolega z okolicy Niepołomic, dysponujący dużym, amatorskim teleskopem, opowiedział o swoich obserwacjach zakryć planetoidalnych, co przekonało nas o możliwościach prowadzenia takich obserwacji w MOA. W niejednej polskiej szkole drzemie sprzęt, który również mógłby być z pożytkiem użyty do takich obserwacji – będziemy szkolić i zachęcać nauczycieli do podejmowania wysiłków w tym kierunku.
Cała seria zajęć odbyła się w pracowni komputerowej. Tam uczestnicy na swoich stanowiskach składali, analizowali i opisywali zdjęcia archiwalne, w tym całkiem świeże zdjęcia NEO (7482) 1994 PC1 z dnia 19 stycznia tego roku.
Zdalne zajęcia w sali komputerowej
Wykonano także animację z użyciem programu GIMP, aby zwizualizować przelot planetoidy. Kolejny temat obejmował opracowywanie archiwalnej serii zdjęć nieba z szerokim kadrem, obejmującym okolice gwiazdozbioru Kasjopei z gromadą otwartą Messier 52 oraz mgławicą „Bańka”, czyli NGC 7635. Zadanie kursantów polegało na uzyskania możliwie naturalnej kolorystyki obrazu. W tym celu zostały użyte programy DeepSkyStacker oraz GIMP.
Droga Mleczna w Kasjopei
Nie obyło się także bez opracowywania zdjęć naszego Słońca – tym razem rzecz dotyczyła rejestracji z poniedziałku 24 stycznia, a pracowano z programami Registax5 oraz GIMP. Ciekawostkę stanowiło krótkie wprowadzenie do fotografowania satelitów stacjonarnych – rzecz, którą można wykonać bez specjalnego zachodu, dysponując tylko aparatem wyposażonym w teleobiektyw i umieszczonym na statywie. Programem niezbędnym do prawidłowej interpretacji takich zdjęć jest Startrails, no i oczywiście Stellarium, któremu poświęcono nieco uwagi. Na koniec zapoznano uczestników szkolenia ze stroną Microobservatory, dzięki której można zamawiać zdjęcia obiektów astronomicznych w sytuacji, kiedy szkoła nie dysponuje innymi możliwościami ich pozyskania.
Miłym akcentem było nagranie filmiku slow-mo, przedstawiającego dużą sprężynę „slinky” dzielnie pokonującą 12 schodów – oczywiście w dół. Autorkami nagrania były dwie najmłodsze uczestniczki warsztatów.
Podsumowując, w Warsztatach uczestniczyły 23 osoby, zaś całość zajęć zamknęła się w trzydziestu dwóch godzinach intensywnej pracy.
Zbiorowe zdjęcie, wykonane przy historycznej aparaturze planetarium Zeissa
Tą drogą wyrażam ogromną wdzięczność koleżance Justynie Put za nieocenioną pomoc w trakcie szkolenia, zaś Dyrektorowi MOA, Panu Dominikowi Pasternakowi, dziękuję za przeprowadzenie zdalnych zajęć z uczestnikami zgromadzonymi przy komputerach oraz za umożliwienie odbycia Warsztatów pomimo wszelkich trudności.
Grzegorz Sęk
Ps
Z kuluarowych rozmów doszło do mnie, że istnieje potrzeba organizowania tego typu zajęć na bardziej elementarnym poziomie, tak aby nauczyciele szkolni, którzy do tej pory nie mieli kontaktu z tematyką astronomiczną, zyskali nowe narzędzie do pracy z aktywnymi uczniami. Dlatego też zamierzamy kontynuować rozpoczęty w październiku 2021 roku cykl trzydniowych warsztatów „Obserwacje obiektów Układu Słonecznego” w rytmie dwumiesięcznym, na przemian z jednodniowymi warsztatami projektu EartKAM, zapoczątkowanymi w listopadzie 2021 roku.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS