Dzielni harcerze będą mieli swoją tablicę

Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach oraz Szkoła Podstawowa nr 13 im. Tadeusza Kościuszki w Chorzowie zapraszają na uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej członków Podziemnej Organizacji Harcerstwa Polskiego.

Wydarzenie jest częścią projektu zainicjowanego przez Prezesa IPN dr. Jarosława Szarka 2019 r., w ramach którego z okazji tegorocznego Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” upamiętniane są młodzieżowe organizacje antykomunistyczne z lat 1945-1956.

Warto zaznaczyć, że to już druga tablica odsłonięta w ramach tej akcji. Pierwsza została odsłonięta 28 lutego 2019 r. w Mysłowicach i była ona poświęcona Tajnemu Harcerstwu Krajowemu- Szeregom Wolności.

Uroczystość odbędzie się 28 lutego 2020 r., o godz. 9.00, w Szkole Podstawowej nr 13 w Chorzowie przy  ul. W. Styczyńskiego 32. W programie m.in. wykład Jana Kwaśniewicza, naczelnika OBUWiM w Katowicach  o Podziemnej Organizacji Harcerstwa Polskiego.

Przedsięwzięciu będzie towarzyszyć akcja edukacyjna prowadzona przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach oraz prezentacja wystawy pt. „Zapomniane ogniwo. Konspiracyjne organizacje młodzieżowe na ziemiach polskich w latach 1944/1945-1956.”. Wystawa  przypomina nieznane historie konspiracyjnych organizacji, które były tworzone spontanicznie i niezależnie przez młodzież w latach 1944/1945–1956. Szacuje się, że w tym czasie istniały przynajmniej 972 podziemne związki młodzieżowe, skupiające ok. 11 tys. członków. Zakładali je we wszystkich regionach uczniowie, studenci, młodzi robotnicy i chłopi w wieku 14–21 lat. Przyświecały im te same cele: przekonanie społeczeństwa do kontynuowania oporu i obrony własnego systemu wartości. Zasadniczym jednakże zadaniem było odzyskanie niepodległości, rozumianej jako warunek restytucji wolności osobistej.

***

Podziemna Organizacja Harcerstwa Polskiego działała w latach 1950-1951. W jej skład weszli harcerze starsi, którzy po podporządkowaniu Związku Harcerstwa Polskiego komunistycznemu ZMP  nie mogli już działać w strukturach ZHP. Inicjatorami zawiązania się POHP byli: Franciszek Furmaniak, Norbert Sojka i Ernest Marek. Tajna zbiórka założycielska odbyła się w harcówce Szkoły Podstawowej nr 13 w Chorzowie. Grupa postanowiła kierować się wartościami przedwojennego harcerstwa. Poprzez działanie, m.in. w postaci małego sabotażu, harcerze chcieli zademonstrować swój sprzeciw wobec sowietyzacji kraju i odrzuceniu tradycji niepodległościowych, kultowi Stalina, Bieruta i Rokossowskiego, idei współzawodnictwa pracy wyzyskującej robotników i programowej ateizacji polskiego społeczeństwa.

Organizacja POHP działała w sprawdzonym konspiracyjnie systemie trójkowym, który miał pokrywać się z dzielnicami Chorzowa. Kontakty poziome miały być utrzymywane wyłącznie w obrębie trójek, natomiast szefowie trójek mieli utrzymywać kontakt ze swoimi zwierzchnikami. W obrębie trójek miało być prowadzone odpowiednie szkolenie i werbunek. Organizacja nigdy nie rozwinęła się do tego stopnia, aby te założenia mogły być zrealizowane. Nie jest możliwe jednoznaczne określenie liczby członków POHP. Najbardziej prawdopodobną liczbą jest ok. 14-18 osób.

Działalność organizacji została dostrzeżona przez UB i uznana za groźną dla komunistycznego państwa. Po rozpracowaniu organizacji nastąpiły aresztowania.

Na podstawie zebranych materiałów Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach skazał czterech członków POHP na kary pozbawienia wolności od 2 do 7 lat.

źródło UM. Chorzów, IPN