Doprecyzowano obowiązki zamawiającego i wykonawcy

Regulacja zawarta w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych (dalej: SPZP) dotycząca kwestii terminu związania ofertą rodziła liczne problemy interpretacyjne, które prowadziły do rozbieżności w orzecznictwie zarówno KIO, jak i sądów okręgowych. Wątpliwości dotyczyły m.in. przedłużenia terminu związania ofertą (w jakiej formie i terminie ma to nastąpić), na ile ściśle jest powiązany z okresem ważności wadium, dopuszczalności przerwy i konsekwencji upływu terminu związania ofertą na możliwość wybrania oferty jako najkorzystniejszej oraz zawarcia umowy, czy też maksymalnego okresu związania ofertą i ważności wadium. Wydaje się, że ustawa z 11 września 2019 roku – Prawo zamówień publicznych (dalej: NPZP) przynosi rozwiązanie większości tych problemów.

Poniżej dalsza część artykułu

Powyżej progów

Przepis art. 220 NPZP w postępowaniach powyżej progów unijnych wydłuża podstawowy okres związania ofertą w stosunku do art. 85 SPZP i przewiduje, iż wykonawca jest związany ofertą nie dłużej niż 90 dni, a w przypadku, gdy wartość zamówienia dla robót budowlanych przekracza kwotę 20 mln euro, a dla dostaw lub usług 10 mln euro – nawet do 120 dni (w przypadku zamówień poniżej progów unijnych jest to nadal 30 dni). Jednocześnie pozostawiono możliwość jednokrotnego zwrócenia się przez zamawiającego o przedłużenie terminu związania ofertą o okres nie dłuższy niż 60 dni (lub 30 dni dla postępowań o wartości poniżej progów unijnych). Zrezygnowano natomiast w NPZP z możliwości przedłużania z własnej inicjatywy terminu związania ofertą oraz instytucji zawieszenia biegu terminu związania ofertą w sytuacji wniesienia odwołania po wyborze najkorzystniejszej oferty. W SPZP zawieszenie biegu terminu związania ofertą przy jednoczesnym braku podobnej regulacji dotyczącej ważności wadium powodowało liczne problemy interpretacyjne w orzecznictwie, ale także konieczność ponoszenia często znaczących kosztów związanych z utrzymywaniem wadium. Próbowano tę kwestię uregulować poprzez nowelizację SPZP i wprowadzenie obowiązku zwrotu wadium po wyborze najkorzystniejszej oferty pozostałym wykonawcom – jednakże nie rozwiązało to problemów przedłużających się postępowań odwoławczych, które toczyły się, co prawda, po terminie składania ofert, ale jeszcze przed wyborem najkorzystniejszej oferty. Uregulowanie tej kwestii w NPZP oceniam bardzo pozytywnie, gdyż w sposób istotny uprości sytuację wykonawców. Określono bowiem także, iż maksymalny okres związania ofertą nie może przekroczyć 150 dni, a w największych zamówieniach – 180 dni. Jeśli dodamy do tego wymóg, że wadium musi być ważne przez cały okres związania ofertą, to otrzymamy maksymalny okres utrzymywania ważności wadium, a tym samym ponoszenia realnych kosztów z tym związanych. NPZP nie zawiera już zatem bezprzedmiotowej w świetle powyższej regulacji zasady automatycznego zwrotu wadium wykonawcom, których oferta nie została wybrana jako najkorzystniejsza.

Na piśmie

W przeciwieństwie do SPZP przepis art. 220 ust. 4 NPZP nie pozostawia zbyt dużego pola do interpretacji co do dopuszczalnej formy przedłużenia terminu związania ofertą, przewiduje bowiem obowiązek złożenia przez wykonawcę pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą. Innymi słowy, bez takiego oświadczenia przedłużenie terminu związania ofertą będzie uważane za bezskuteczne i zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 12 NPZP oferta zostanie odrzucona. Przedłużenie terminu związania ofertą w postępowaniu, w którym zamawiający wymagał wniesienia wadium (w NPZP zniesiono obligatoryjność wadium), musi być połączone z przedłużeniem okresu ważności wadium albo, jeżeli nie jest to możliwe, z wniesieniem nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą. Przepis art. 226 ust. 1 pkt 14 NPZP także w tym zakresie doprecyzował sankcję za zaniechanie spełnienia powyższego obowiązku i przewiduje w takiej sytuacji odrzucenie oferty.

Upływ terminu

Jaki zatem skutek NPZP przewiduje w związku z upływem maksymalnego terminu związania ofertą? Zasadą jest, iż zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą w terminie związania ofertą, jednakże w sytuacji, w której zamawiający nie zdąży dokonać tej czynności w tym czasie, zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, do wyrażenia w wyznaczonym przez zamawiającego terminie pisemnej zgody na wybór jego oferty. Mamy zatem do czynienia z nowym pojęciem – obok „terminu związania ofertą” pojawia się „zgoda na wybór oferty … czytaj dalej