Dalie, zwane też georginiami, wywodzą się z Ameryki Środkowej, konkretnie z wyżyn Meksyku, Hondurasu i Nikaragui. Łącznie na świecie istnieje 35 gatunków, z których zaledwie trzy – Dahlia pinnata, Dahlia rosea i Dahlia coccinea trafiły przed dwoma wiekami do Europy jako rośliny ozdobne. Ogrodnicy od razu zauważyli jednak cudowną własność: dalie hodowane z nasion z zadziwiającą łatwością tworzą kolorowe hybrydy, dając nieograniczone prawie możliwości krzyżowania.
- Dalie – wymagania glebowe
- Uprawa i sadzenie dalii
- Podlewanie i nawożenie dalii
- Rozmnażanie dalii
- Ochrona dalii
- Zastosowanie dalii
Dalie z botanicznego punktu widzenia należą do rodziny astrowatych. Swoją nazwę, jak wiele innych kwiatów, zawdzięczają Karolowi Linneuszowi, który zwykł nadawać opisywanym przez siebie gatunkom nazwiska botaników – w tym przypadku „ojcem chrzestnym” stał się uczeń Linneusza, Szwed Anders Dahl.
Ogromna większość odmian, które sadzimy dziś w ogródkach to mieszańce wspomnianych już oryginalnych gatunków Dahlia pinnata i Dahlia coccinea. Już w XIX wieku zafascynowani pięknymi, regularnymi kwiatostanami hodowcy dopracowali się kilku tysięcy odmian. I faktycznie, zróżnicowanie jest ogromne. Rośliny osiągają bowiem od 30 do 200 cm wysokości – ze źródeł historycznych wynika nawet, że Aztekowie uprawiali 6-metrowe dalie, które przyjmowały postać… drzewa. Bardzo różna jest także wielkość samych kwiatostanów zebranych w koszyczki, które mogą przyjmować formę pojedynczą, półpełną lub pełną. W Polsce odmiany o największych kwiatach, sięgających nawet 30 cm w średnicy, nazywane są powszechnie wielgoniami.
Półpełne i pełne kwiatostany miewają tak różną budowę, że laikowi czasem trudno zaliczyć je do tej samej grupy roślin. Dla przykładu, wąskie języczkowe kwiaty odmian strzępiastych przypominają chryzantemy, podczas gdy rurkowate kwiaty odmian pomponowych zebrane w okrągłym koszyczku mogą łatwo kojarzyć się z astrami. Ciekawostką jest również dalia kaktusowa, której płatki przypominają sztywne igiełki i mogą być prawdziwie egzotyczną ozdobą rabaty.
Dalie – wymagania glebowe
Optymalne warunki dla dalii obejmują słoneczne stanowisko i żyzną, dobrze przepuszczalną glebę. Ziemia nie powinna mieć przy tym ani skłonności do wysychania, ani zatrzymywania wody – złoty środek „wilgotności” najlepiej zapewnić umieszczając pod rabatą warstwę drenażu ze żwiru lub drobnych kamyków. Podłoże warto jest też wzbogacić dojrzałym kompostem i porządnie spulchnić. Odczyn gleby powinien wahać się w granicach 6,5 – 7.0 pH – przy bardziej alkalicznej ziemi można dodać nieco torfu, który dodatkowo doda jej lekkości. Ponadto, dalie sadzimy w miejscu osłoniętym od wiatru, idealnie z 6-8 godzinami bezpośredniego nasłonecznienia dziennie.
Uprawa i sadzenie dalii
Dalie sadzić można w postaci nasion, karpy lub gotowych sadzonek, przy czym w gruncie umieszczać je można dopiero w maju, kiedy minie ryzyko przymrozków. Nasiona wysiewa się do doniczek w lutym i utrzymuje w cieple i wilgoci, aż do wykiełkowania. Karpę można również zawczasu pędzić na parapecie, aby w maju posadzić już bardziej rozwiniętą roślinę i szybciej doczekać się kwiatów. Standardowy okres kwitnienia dla dalii trwa od lipca do października.
Mniejsze, karłowate odmiany można sadzić w odległości 30 cm od siebie, te największe zaś wymagają minimum 90-centymetrowych odstępów. Sadzonki należy umieszczać w ziemi tak, aby wierzch bryły korzeniowej był przykryty kilkoma centymetrami ziemi. Karpę natomiast zakopuje się na głębokości ok. 20-25 cm. Po zasadzeniu sadzonki trzeba od razu porządnie podlać, natomiast karpę pozostawić na kilka dni bez podlewania – aż do wypuszczenia pędów.
Małe odmiany można sadzić do doniczek z drenażem, podczas gdy większe nadają się tylko do gruntu i to z podpórką – ciężkie kwiaty mają tendencję do łamania się.
Z czynności pielęgnacyjnych dalia wymaga jedynie usuwania przekwitłych kwiatostanów oraz okresowego, lekkiego przycinania na początku okresu wegetacyjnego – to ostatnie pobudza georginie do rozgałęziania się. U największych kultywarów zaleca się też ograniczanie liczby łodyg do 3-5, aby nadmiernie nie obciążać rośliny. Ważne jest również, aby zagon wokół pieczołowicie odchwaszczać – dalie wyjątkowo nie lubią konkurencji.
Podlewanie i nawożenie dalii
Gdy roślina rozwinie już liście i pąki, należy ją regularnie i dość obficie podlewać, minimum 1-2 razy w tygodniu, a w okresach upałów nawet częściej. Nawadnianie warto łączyć z nawożeniem, którego georginie potrzebują dość często. Oficjalne zalecenia mówią o 3-4 tygodniowych interwałach, w których zasilamy dalie nawozami organicznymi lub mineralnymi, o wysokim poziomie potasu i fosforu. Należy przy tym uważać, żeby nie stosować zbyt dużych dawek, bo nadmiar azotu ogranicza rozwój karpy, a co za tym idzie, także pąków i kwiatów. Nawożenie należy zakończyć w połowie września.
Rozmnażanie dalii
Dalie najłatwiej jest rozmnożyć poprzez podział karpy. Z jednej rośliny można stworzyć dwie-trzy nowe, a samego podziału dokonuje się na wiosnę, idealnie tuż przed posadzeniem. Bezpieczniej jest przy tym posadzić nowe rośliny najpierw do donic i przez kilka tygodni trzymać je w cieple, a dopiero po wypuszczeniu pędów przesadzić na zagon.
Alternatywnie można georginie rozmnażać również z nasion. W tym celu należy pozostawić na łodygach kilka przekwitniętych kwiatów i jesienią wytrząsnąć z nich nad papierem nasionka. Te przetrzymujemy zimą w suchym, chłodnym miejscu i w lutym wysiewamy do doniczek i uprawiamy początkowo w szklarni lub na parapecie.
Wreszcie, istnieje też możliwość pobrania pędów zielonych z dorosłej rośliny, ścinanych tuż nad bryłą korzeniową, i umieszczenie ich w kompoście po uprzednim zanurzeniu w ukorzeniaczu. Po dwóch tygodniach pędy powinny się ukorzenić.
Ochrona dalii
Dalia jest rośliną wieloletnią, ale nie jest w stanie przetrwać mroźnej zimy, ani w rzeczy samej nawet temperatury poniżej 5 stopni C. Z tego względu należy co roku na jesień wykopać karpę (pozbawioną wcześniej łodyg i liści) i umieścić w torfie lub piasku w chłodnym pomieszczeniu o temperaturze ok. 8 stopni C, co jakiś czas podlewając. Jest to niewątpliwie najbardziej uciążliwy aspekt uprawy dalii.
Zimowanie jest nie tylko pracochłonne, ale także ryzykowne. To w tym okresie dochodzi bowiem najczęściej do rozwoju chorób grzybowych. W ramach prewencji można więc wykopane karpy opryskać zawczasu fungicydem. W okresie wegetacyjnym z kolei daliom najczęściej zagrażają mszyce oraz ślimaki, które warto zwalczać tradycyjnymi metodami. Jesienią rośliny padają też czasem ofiarą mączniaka prawdziwego astrowatych, który objawia się białym, kleistym nalotem na liściach. Jedynym ratunkiem jest oprysk środkami grzybobójczymi, które można też stosować prewencyjnie – w niższych dawkach.
Zastosowanie dalii
Dalie to jedne z najbardziej uniwersalnych roślin ogrodowych. Karłowate odmiany doskonale prezentują się w doniczkach, skrzyniach i klombach, a także jako niskie obrzeża zagonów. Łącząc różne kolory, można tym sposobem tworzyć artystyczne niemal kompozycje. A kto nie posiada własnego ogródka, może dalie z powodzeniem uprawiać na balkonie, jeśli tylko jest on odpowiednio nasłoneczniony.
Wyższe odmiany dalii doskonale wyglądają w środku zagonów – zarówno jako wielobarwna monokultura, jak i w połączeniu z astrami, nawłociami, nasturcjami, szałwią, werbeną czy bylicami. Dalie ogrodowe można też z powodzeniem wykorzystywać jako kwiaty cięte, które szczególnie pięknie komponują się w wielokwiatowych, kolorowych kompozycjach.
Przygodę z daliami warto rozpocząć ze śmiałością. Skoro już bowiem zdecydujemy się na coroczne wykopywanie karpy i składowanie jej przez zimę, wybierzmy kilka różnych odmian, które wzbogacą ogród na różne sposoby. Szczególnie cenione są dalie dekoracyjne o pełnych, dużych kwiatach przypominających swoją perfekcją obrazki z kalejdoskopu. Do kanonu ogrodowego należą zwłaszcza ciemnoczerwona odmiana „Arabian Night”, biało-różowy „Edinburgh” czy czerwony „Duet” z białymi końcówkami. Uroczo prezentuje się również różowa, kaktusowa odmiana „Park Princess” oraz biała pomponowa odmiana „White Aster”. Świętym Graalem wśród ogrodników jest również czarna dalia o niezwykle wysokim skondensowaniu antocyjanin. A tej różnorodności będzie jeszcze przybywać – chodzą pogłoski, że naukowcy próbują wyhodować dalię idealnie niebieską, dalię pachnącą oraz dalię odporną na mróz. Jest się więc na co cieszyć!
Bibliografia
- “http://www.dahlia-nds.co.uk/about_dahlias/Dahlia_History.htm”; data dostępu: 2018-08-13
- “https://www.gardenia.net/guide/learn-how-to-plant-and-care-for-your-dahlias”; data dostępu: 2018-08-13
- “https://www.gardendesign.com/dahlias/”; data dostępu: 2018-08-13
- “https://www.rhs.org.uk/advice/profile?PID=592”; data dostępu: 2018-08-13
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS