Czy jazda motocyklem między samochodami jest dozwolona?

W internecie karierę robi nagranie, na którym motocyklista poległ w starciu z samochodami stojącymi w korku. Bezmyślne przeciskanie się tam, gdzie nie ma miejsca może łatwo sprowadzić na ciebie kłopoty, ale jak wygląda to od strony prawnej?

Nasz czytelnik jechał między stojącymi w korku autami i został uderzony przez włączający się do ruchu pojazd, który wyjechał sprzed znajdującej się po jego prawej stronie ciężarówki. Sprawa niby oczywista, a jednak ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania z polisy OC sprawcy. Stwierdził, że w oparciu o definicję pasa ruchu motocykliście nie wolno jechać między samochodami, a więc jeśli jechał, to ponosi winę za zdarzenie.

Wydawać by się mogło, że temat śmigania między autami wyczerpują art. 23 kodeksu drogowego, traktujący między innymi o omijaniu, oraz art. 24 poświęcony wyprzedzaniu.

Mówią artykuły

Art. 24 mówi, że można wyprzedzać z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, na jezdni jednokierunkowej i dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy poza obszarem zabudowanym są przeznaczone do jazdy w tym samym kierunku. Kierujący musi upewnić się, czy ma odpowiednią widoczność i miejsce do wyprzedzania bez utrudniania ruchu innym pojazdom. Musi się też upewnić, czy pojazd jadący za nim nie rozpoczął wyprzedzania, a jadący przed nim po tym samym pasie nie sygnalizuje zamiaru wyprzedzania, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.

Art. 23 stanowi natomiast, iż kierujący pojazdem musi podczas omijania zachować bezpieczny odstęp od omijanego pojazdu (uczestnika ruchu lub przeszkody) i w razie potrzeby zmniejszyć prędkość.

Dodatkowo art. 22 stwierdza, że kierujący pojazdem może zmieniać kierunek jazdy lub pas ruchu tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności. Zmieniając pas, musi ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie, na który chce wjechać, i pojazdowi wjeżdżającemu na pas z prawej strony. Mówi też, że należy zawczasu i wyraźnie sygnalizować zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa.

Jeśli więc ktoś nie przesadza z prędkością, nie rysuje lakieru i nie urywa w mijanych samochodach lusterek, pamięta o znakach i kierunkowskazach, raczej może nie stresować się widokiem policji.

Problem pojawia się w razie wypadku.

Gdy do niego dojdzie sprawa może okazać się bardziej skomplikowana. O tym, kto zawinił, czasem decydują centymetry, o chętnych do zeznawania świadków zazwyczaj trudno, a wezwany do wypadku policjant to też człowiek, czyli może akurat mieć zły dzień… Tak więc wspomniane wcześniej działanie firmy ubezpieczeniowej nie wzięło się z sufitu.

Odmowa wypłacenia odszkodowania mogła wynikać z ekspertyzy dra hab. Ryszarda A. Stefańskiego z Instytutu Ekspertyz Sądowych „Zasady wyprzedzania i omijania pojazdów przez motocyklistów” („Paragraf na drodze” 11/2008, www.ies.krakow.pl/wydawnictwo/ paragraf/). W myśl tej wykładni kluczowe są definicja pasa ruchu wynikająca z kodeksu oraz rozporządzenie ministra transportu i gospodarki morskiej z 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. W rozporządzeniu tym (DzU nr 43, poz. 430) znajduje się tabela określająca szerokości pasów ruchu na drogach krajowych.

Dla przypomnienia: pas ruchu jest to każdy z podłużnych pasów jezdni wystarczający do ruchu jednego rzędu pojazdów wielośladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi. Zdaniem dra Stefańskiego oznacza to, iż „…chodzi o pas, którym może poruszać się jeden rząd takich [wielośladowych – red.] pojazdow, a wobec tego nie ma miejsca dla innych pojazdów”. Rozporządzenie ustala w zależności od rodzaju drogi szerokość pasa ruchu na od 2,5 do 3,75 m, z czego ma wynikać „…że po jednym pasie ruchu nie mogą poruszać się obok siebie pojazd wielośladowy i jednośladowy”. Czyli „…jazda motocyklistów na tym samym pasie ruchu obok pojazdów wielośladowych narusza przepisy ruchu drogowego”.

Ostatnie zdanie należy do sądu 

Tę wykładnię – mimo iż jest mocno naciągana – sygnował nazwiskiem człowiek będący (jak pisze Wikipedia) specjalistą w zakresie prawnych zagadnień ruchu drogowego. Jest ona bardzo korzystna dla firm ubezpieczeniowych i może stanowić doskonały pretekst do kwestionowania roszczeń. W razie sporu ostateczną decyzję podejmuje jednak sąd, który może, ale nie musi brać pod uwagę tego typu wykładni. Można przyjąć, że łatwo nie będzie, bo postępowanie sądowe trwa czasem latami, zazwyczaj kosztuje i nie daje gwarancji, że wyrok będzie zgodny z oczekiwaniami.

Zobacz też: Dźwięk silnika, czyli dlaczego widlak gada inaczej od rzędowej czwórki

Tak więc motocyklista musi wiedzieć, że jazda między samochodami oznacza dla niego większe ryzyko. Jadąc bowiem w niewielkiej odległości od większych i cięższych pojazdów jest bardziej narażony na kolizję. Wobec nieprecyzyjnych i niejednoznacznych przepisów musi brać pod uwagę, że wypadek może oznaczać bieganie po sądach, stratę czasu i znaczne wydatki. Dlatego każdy musi sam zdecydować, czy podjąć ryzyko, czy może jednak odstać swoje w korku. Tak czy inaczej warto ćwiczyć precyzyjną jazdę z małymi prędkościami.