Czarny bez – jak wykorzystać w kuchni?

Kora, liście, owoce i kwiaty wykorzystywano od wieków w medycynie ludowej. Tymczasem rodzice ciągle powtarzają dzieciom, żeby nie jadły tych surowych owoców, gdyż są trujące. Jak po czymś takim przekonać się do wykorzystywania ich w swojej kuchni? A jednak warto! Naprawdę!

W dzisiejszych czasach czarny bez wykorzystuje się w ziołolecznictwie, medycynie, kosmetyce, a także w kuchni. Okazuje się, że nawet owoce można bez obaw spożywać, jeśli się je wcześniej podda obróbce termicznej. Naukowe badania dowiodły, że czarny bez ma bardzo korzystny wpływ na ludzki organizm.

Działanie czarnego bzu:

• wzmacnia odporność,
• wspiera zwalczanie infekcji – również wirusowych,
• wspomaga walkę z nowotworami, gdyż ma działanie przeciwutleniające,
• zwalcza wolne rodniki opóźnia procesy starzeniowe, 
• przeczyszcza,
• ma właściwości wykrztuśne i zwiększające wydzielanie śluzu działa moczopędnie, więc wykorzystuje się go w leczeniu stanów zapalnych układu moczowego,
• wspomaga leczenie cukrzycy,
• ma właściwości lecznicze w przypadku zapaleń skórnych, oparzeń i wyprysków,
• uszczelnia naczynia włosowate i zwiększa ich elastyczność,
• ogranicza objawy alergii (działa przeciwhistaminowo),
• oczyszcza nerki, 
• zmniejsza bóle migrenowe i nerwobóle,
• reguluje poziom cholesterolu we krwi,
• łagodzi stany zapalne spojówek i brzegów powiek,
• poprawia przemianę materii,
• wspiera leczenie problemów trawiennych,
• ma działanie przeciwzmarszczkowe,
• odżywia, rozjaśnia i oczyszcza skórę,
• poprawia kondycję włosów.

Z czarnego bzu (zarówno kwiatów, jak i owoców) najlepiej przygotować napar, sok lub nalewkę. W ten sposób wykorzystamy jego właściwości prozdrowotne bez obawy o zawartość sambunigryny rozkładającej się na trujący cyjanowodór, która znajduje się w surowych owocach, a szczególnie w pestkach jagódek. Sambunigryna rozkłada się podczas gotowania, więc przetwory z czarnego bzu są całkowicie bezpieczne.

Do wykorzystania kulinarnego owoce czarnego bzu muszą być zrywane w pełni dojrzałe, ciemnofioletowe, czyli w okolicy końcówki sierpnia lub we wrześniu. Przebierając owoce do gotowania, odrzucajmy te zielone lub czerwone, jeśli chcemy uniknąć dolegliwości trawiennych. Poniżej przedstawiamy kilka pomysłów na przetwory z czarnego bzu.

Składniki:

• 700 g dojrzałych owoców czarnego bzu,
• 500 ml wody,
• 700 ml wódki,
• 200 ml spirytusu,
• skórka i sok z połowy cytryny,
• 1 szkl. cukru,
• 0,5 szkl. wody.

Przygotowanie:

1. Owoce obrywamy z gałązek, myjemy i dokładnie przebieramy, odrzucając niedojrzałe. Wrzucamy je do garnka i zalewamy wodą. Zagotowujemy.
2. Gotujemy na niewielkim ogniu przez ok. 5 minut bez przykrycia. Owoce przecedzamy przez sito. Nie wyrzucamy ich, gdyż można je wykorzystać się do przygotowania smacznej konfitury.
3. Powstały sok mieszamy z alkoholem. Dodajemy do niego skórkę i sok z cytryny. Całość przelewamy do butelek i szczelnie zamykamy.
4. Po tygodniu przygotowujemy syrop cukrowy z cukru i wody. Wylewamy do większego garnka zawartość butelek i mieszamy z tymże syropem. Znów przelewamy do butelek.
5. Dobrze zakryte odstawiamy w ciemne miejsce na minimum 3 miesiące.

Podgotowane owoce czarnego bzu, które zostały nam po przygotowaniu nalewki, warto wykorzystać do zrobienia konfitury na kanapki, do owsianki czy do deserów.

Składniki:

• 350 g podgotowanych owoców czarnego bzu,
• 350 g jabłek (najlepiej antonówek),
• 1 szkl. cukru,
• sok z 1 cytryny.

Przygotowanie:

1. Jabłka myjemy, obieramy i kroimy na niewielkie kawałki. W garnku umieszczamy owoce czarnego bzu, jabłka oraz cukier. Smażymy ok. pół godziny, mieszając tak, by zawartość nie przywierała.
2. Dodajemy sok z cytryny i dalej smażymy ok. 20-30 minut do momentu, aż konsystencja konfitury będzie nam odpowiadała.
3. Gorącą masę przekładamy do słoików, zakręcamy i zostawiamy do wystygnięcia.

Jeśli nie robiliśmy nalewki, a chcemy przygotować konfiturę z owoców czarnego bzu, możemy wypróbować ten przepis:

Składniki:

• 1 kg owoców czarnego bzu,
• 400-500 g cukru,
• ok z 0,5 cytryny.

Przygotowanie:

1. Umyte owoce oddzielone od gałązek i przebrane wkładamy do garnka. Dodajemy nieco wody, cukier i połowę soku z cytryny.
2. Całość zagotowujemy i na małym ogniu gotujemy, co jakiś czas mieszając. W połowie gotowania wlewamy pozostały sok z cytryny i gotujemy wszystko do momentu, aż konsystencja dżemu będzie zadowalająca.
3. Przekładamy do słoików i dokładnie zakręcamy. Pozostawiamy do ostygnięcia.

1. Owoce przepuszczamy przez maszynkę do mielenia mięsa. Dodajemy cukier, pamiętając, że na 1 kg miazgi owocowej przypada 1 kg cukru.
2. Odstawiamy na 24 godziny, mieszając co kilka godzin drewnianą łyżką, aż cukier się całkowicie rozpuści.
3. Galaretkę przekładamy do gorących, wyparzonych słoików. Nie pasteryzujemy.

Składniki:

• 25 dag dojrzałych owoców,
• 2 szkl. wrzątku,
• 1/3 szkl. cukru,
• 1 kopiasta łyżka mąki ziemniaczanej.

Przygotowanie:

1. Owoce zagotowujemy z wodą. Przecieramy je przez sito. Do powstałej masy dodajemy cukier oraz mąkę ziemniaczaną wcześniej rozpuszczoną w zimnej wodzie.
2. Uzupełniamy wodą do objętości ¾ litra i zagotowujemy.
3. Taki kisiel sprawdza się przy zaparciach oraz korzystnie działa na drogi moczowe. Wystarczy 1 łyżkę przetworu rozpuścić w 1 szkl. herbaty i wypijać rano.

Z owoców czarnego bzu można oczywiście też przygotować sok, syrop albo napój. Traktujmy je jak lekarstwa, które pomogą nam na wiele schorzeń lub infekcji. Wystarczy systematycznie je zażywać, by zobaczyć efekty.