Co jest głównym celem wprowadzenia Pakietu Wolności Akademickiej?
Dr hab. Przemysław Czarnek (minister edukacji i nauki): Nauka może rozwijać się tylko przy pełnej wolności w prezentowaniu własnych poglądów, w tym także przekonań dotyczących światopoglądu, filozofii czy religii. Mówimy tu zarówno o poszczególnych naukowcach, jak i o możliwości organizowania debaty akademickiej z osobami o poglądach lewicowo-liberalnych, centrowych i konserwatywnych. To jest postulat, który wynika wprost z Konstytucji RP. Niekiedy bywały z tym problemy, a więc takie urzeczywistnienie tych konstytucyjnych przepisów w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce jest potrzebne.
Czego Pańskim zdaniem brakowało w dotychczasowym prawie pod tym względem?
Konstytucja ustala pewne normy ogólne, ustrojowe, które są jasne. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce jest natomiast ustawą, które doprecyzowuje działanie w tych obszarach właściwych, kompetentnych organów. Dlatego proponujemy zmiany, które idą właśnie w tym kierunku.
Z czego zatem wynika tak duża niechęć środowisk lewicowych do proponowanych przez Pana zmian?
To bardzo ciekawe pytanie. Sprawdziło się w praktyce powiedzenie: uderz w stół, a nożyce same się odezwą. Powtarzam: nic nie ma w tym projekcie ustawy, co byłoby sprzeczne z Konstytucją i w jakimś stopniu kontrowersyjne. Chyba, że dla kogoś kontrowersyjna jest wolność. Jeżeli ktoś mówi, że w imię wolności eliminuje wolność, to postępuje dokładnie tak, jak ci, co mówią o tolerancji, a są skrajnie nietolerancyjni, albo ci co mówią o konstytucji i demokracji, a są skrajnie niedemokratyczni. Zdaje się, że często to te same grupy, które przy okazji tej krytyki próbują uzurpować sobie prawo do tego, by stwierdzać co nauką jest, a co nie jest. Jednak jestem przekonany, że zdecydowana większość środowiska akademickiego ceni sobie wolność i dla tych osób proponowane przepisy nie będą w żaden sposób kontrowersyjne. W jaki sposób gwarancja ustawowa prezentowania swoich poglądów religijnych, światopoglądowych i filozoficznych w ramach wolności akademickiej może być próbą kontroli uczelni przez ministra? W tej ustawie nie ma żadnych procedur, które by na to wskazywały. Jest za to próba poszerzenia i urzeczywistnienia tego obszaru wolności. Jest to konieczne, aby nauka rozwijała się w sposób dynamiczny.
Ustawa zakłada m.in. umorzenie postępowań dyscyplinarnych i wyjaśniających wobec wykładowców. Jak odniesie się Pan do zarzutów, że to działanie prawa wstecz?
Konkretnie mówiąc, chodzi o sprawy, które dotyczą wyrażania przez nauczycieli akademickich przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych. Nie mówimy tu oczywiście o światopoglądzie, który jest ograniczany mocą samej Konstytucji. Nie można pozwolić sobie na prezentowanie przekonań komunistycznych, faszystowskich czy nazistowskich. To jest sprzeczne z wolnością i demokracją, prowadzi do zniewolenia, co pokazuje tragiczna historia XX w.
Czy to oznacza, że te postępowania były niezgodne z Konstytucją?
W naszym przekonaniu tak, podobnie jak niezgodna jest możliwość zawieszania nauczyciela akademickiego w okresie postępowania wyjaśniającego. Ono nie odbywa się przeciwko komukolwiek. Jest to postępowanie wyjaśniające konkretną sprawę. To jeszcze żadna podstawa do zawieszania kogokolwiek. Jeszcze raz powtórzę, nie chodzi nam o nic innego, jak tylko o urzeczywistnienie przepisów Konstytucji RP. Wolność jest dla wszystkich i wszyscy z tej wolności mają prawo korzystać.
W ostatnim czasie głośno było o przypadkach cenzury pod adresem nauczycieli akademickich o poglądach konserwatywnych. Czy Pańskim zdaniem są to pojedyncze sprawy, a może zdarzają się częściej?
Problemem jest to, że nawet jednostkowe przypadki oddziałują na całość. Jest wielu naukowców, którzy pod ich wpływem boją się zabierać głos w dyskusji i prezentować swoich prawdziwych poglądów. Są też przypadki nierówności debaty akademickiej. Niekiedy zdarzały odmowy zgody na debatę, której tematyka była związana z konserwatywnym światopoglądem. To nie jest wzorzec konstytucyjny, ani wzorzec państwa wolnego i demokratycznego. Chcemy takie działania ukrócić. Warto podkreślić, że wolność jest dla wszystkich, którzy działają w granicach prawa, albo jej nie ma.
Mówił Pan, że we współczesnym systemie edukacji za mało mówi się np. o postaci św. Jana Pawła II. W jaki sposób skutecznie zachęcać młodzież do poznawania życia i myśli Papieża Polaka?
To nie jest łatwe zadanie, ponieważ zaniedbania w tym względzie są bardzo duże. Podałem Jana Pawła II jako pewien przykład. Mamy Polaków, których cechuje wybitna myśl i dorobek społeczny. Papież z pewnością do nich należy. Można dyskutować na temat upowszechnienia tej wiedzy. Już sama zapowiedź, że chciałbym promować dorobek jednego z największych Polaków w historii, wywołuje jakieś kontrowersje. Zupełnie nie rozumiem, dlaczego. Na ten temat będą dyskutować eksperci, którzy podejmą m.in. temat nowego kanonu szkolnych lektur.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS