Cukrzyca ‒ przyczyny, objawy i leczenie cukrzycy

Cukrzyca przybiera postać globalnej epidemii mimo, że nie jest zaraźliwa! Według danych Światowej Organizacji Zdrowia cierpią już na nią ponad 420 miliony ludzi, a co roku umiera nawet 1.6 miliona! Co gorsza, statystyki wyraźnie wskazują na stale rosnący trend zachorowań, któremu ewidentnie winne są współczesne nawyki żywieniowe oraz tryb życia. Cukrzyca tymczasem jest chorobą, której w zdecydowanej większości wypadków można by zapobiec!

1. Rodzaje cukrzycy
2. Przyczyny cukrzycy
3. Czy cukrzyca daje jakieś objawy?
4. Powikłania cukrzycy
5. Stan przedcukrzycowy – naturalne sposoby leczenia
6. Leczenie cukrzycy
7. Jak uniknąć cukrzycy?

Z danych Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że w 2018 r. w Polsce na cukrzycę chorował nawet co jedenasty dorosły – łącznie ok. 2.9 miliona pacjentów! W ciągu pięciu lat liczba ta wzrosła przy tym aż o 13.7%, z czego tylko połowa wynika ze zmian demograficznych. Na świecie w niechlubnych statystykach przodują Stany Zjednoczone z 11% chorych wśród populacji w wieku 20-79 lat, a zaraz za nimi plasują się Singapur, Malta, Portugalia i Cypr (International Diabetes Federation, 2015). Co gorsza, oczekuje się, że w 2040 r. na świecie chorych na cukrzycę będzie już ponad 640 milionów!

Rodzaje cukrzycy

Cukrzyca jest niewyleczalną chorobą metaboliczną związaną ze stale podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Bezpośrednio wiąże się ona z insuliną, hormonem wydzielanym przez komórki beta zlokalizowane na trzustce i odpowiedzialnym za wykorzystanie cukru krążącego w krwiobiegu. W zależności od mechanizmu choroby wyróżniamy różne rodzaje cukrzycy:

• Cukrzyca typu I, inaczej insulinozależna, zwana również cukrzycą dziecięcą, pojawia się, gdy system immunologiczny atakuje własne komórki beta i niszczy je, wskutek czego insulina nie jest już produkowana przez organizm. Faktycznie najczęściej diagnozowana jest w okresie dzieciństwa i młodości.
• Cukrzyca typu II, insulinoniezależna, to znacznie bardziej rozpowszechniona postać choroby, która z kolei częściej dotyka ludzi w średnim wieku i starszych. W tym przypadku insulina jest produkowana przez organizm, ale nie działa wystarczająco dobrze, aby obniżyć poziom glukozy we krwi.
• Cukrzyca ciążowa, jak sama nazwa wskazuje, pojawia się u niektórych kobiet w ciąży, i zazwyczaj mija po porodzie, zwiększając jednak ryzyko rozwinięcia w przyszłości cukrzycy typu II.
• Cukrzyca monogenowa – rzadko dziedziczna postać choroby związana z dziedziczeniem pojedynczych genów (ok. 1-2% wszystkich chorych).
• Cukrzyca związana z mukowiscydozą (tzw. CRFD) – będąca powikłaniem typowej dla rasy kaukaskiej genetycznej choroby metabolicznej zwanej mukowiscydozą.

Przyczyny cukrzycy

Cukrzyca typu I jako spontanicznie atakująca młodych ludzi choroba autoimmunologiczna pozostaje dla naukowców nierozszyfrowaną zagadką. Wciąż prowadzi się badania nad czynnikami decydującymi o „włączeniu się” samodestrukcyjnego mechanizmu u pojedynczych osobników, a jak dotąd największą wagę przywiązuje się do genetyki, infekcji wirusowych, a także zaburzeń mikroflory bakteryjnej jelit! Nie udało się jednak jak dotąd wykazać jakiegokolwiek związku między dietą a rozwojem cukrzycy typu I.

W przypadku cukrzycy typu II mechanizm jest już prostszy i w dużej mierze zależny od człowieka. Największe szanse na zachorowanie mają ludzie po 45 roku życia, otyli i z historią cukrzycy w rodzinie. Ponadto z cukrzycą blisko skorelowane są takie przypadłości jak wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom trójglicerydów lub niski poziom „dobrego” cholesterolu HDL we krwi, brak aktywności fizycznej, historia chorób serca, a u kobiet również zespół policystycznych jajników.

Cukrzykom proponuje się dziś m.in. pompy insulinowe. Źródło: shutterstock

Czy cukrzyca daje jakieś objawy?

Diagnozę o cukrzycy stawia się na podstawie powtarzających wyników badań świadczących o zbyt wysokim poziomie glukozy we krwi. Przy podejrzeniu pacjentom wykonuje się tzw. krzywą cukrową, która bada wzrost cukru po obciążeniu glukozą. Zanim jednak człowiek trafi do lekarza może zaobserwować niepokojące symptomy, które mogą być bezpośrednio związane z rozwijającą się po cichu cukrzycą, zarówno I, jak i II typu:

• zwiększona potrzeba picia i wydalania moczu;
• zwiększony apetyt;
• chroniczne zmęczenie;
• zaburzenia widzenia;
• drętwienie lub mrowienie w stopach i dłoniach;
• utrudniony proces gojenia się ran;
• niewyjaśniona dietą utrata wagi;
• u mężczyzn oznaką są również zaburzenia erekcji i obniżone libido;
• kobiety z cukrzycą częściej cierpią na drożdżycowe infekcje dróg rodnych i infekcje układu moczowego.

Dodajmy, że podczas gdy cukrzyca typu I rozwija się szybko, często na przestrzeni tygodni, cukrzyca typu II jest przebiegłym wrogiem działającym na przestrzeni lat. W związku z tym w medycynie funkcjonuje pojęcie stanu przedcukrzycowego, czyli podwyższonego poziomu cukru we krwi na czczo i/lub nieprawidłowej tolerancji glukozy po posiłkach, które nie mają jeszcze wartości odpowiadających cukrzycy, ale wyraźnie zmierzają w jej stronę.

Powikłania cukrzycy

Niestety, utrzymujący się w długim okresie czasu podwyższony poziom glukozy we krwi prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. U pacjentów z cukrzycą typu I organizm nie jest więc w stanie wykorzystywać glukozy z jedzenia i aby utrzymać się przy życiu zaczyna metabolizować własne tkanki, co prowadzi do szybkiego rozwoju kwasicy ketonowej. Bez leczenia chorzy umierają.
Cukrzyca typu II natomiast, zwłaszcza, gdy jest nieodpowiednio leczona, skutkować może rozwojem chorób serca i udarami niedokrwiennymi mózgu, niewydolnością nerek, zaburzeniami wzroku, a także problemami natury neurologicznej. Widocznym gołym okiem powikłaniem jest również częste występowanie chorób dziąseł i próchnicy zębów, a także tzw. „stopa cukrzycowa”, związana z bólem, owrzodzeniami i trudno gojącymi się ranami na stopach.

Diagram przedstawiający podstawowe metody prewencji cukrzycy insulinoniezależnej; opracowanie własne

Stan przedcukrzycowy – naturalne sposoby leczenia

Diagnoza stanu przedcukrzycowego jest przysłowiowym „ostatnim dzwonkiem” dla wprowadzenia radykalnych zmian stylu życia, które mogą uchronić nas przed chorobą. Oprócz omówionych niżej typowych działań prewencyjnych polecanych szerokiemu społeczeństwu, przy podwyższonym poziomie cukru we krwi można wypróbować szereg naturalnych środków zaradczych, takich jak.:

• dieta niskowęglowodanowa oparta przede wszystkim na warzywach, nabiale, chudym mięsie i zdrowych tłuszczach roślinnych; kierowanie się indeksem glikemicznym produktów spożywczych;
• zwiększenie ilości wody w diecie;
• kontrolowanie posiłków – spożywanie mniejszych porcji w interwałach co 3 godziny;
• kontrola stresu – jak się okazuje, kortyzol, czyli hormon stresu powoduje podwyższenie poziomu glukozy we krwi;
• suplementy z chromem i magnezem również mogą długoterminowo obniżać poziom cukru we krwi;
• ocet jabłkowy okazuje się zwiększać wrażliwości na insulinę u dorosłych (Johnston, 2010);
• cynamon w formie suplementu potrafi obniżać poziom glukozy we krwi nawet o 29% (Kirkham, 2009);
• berberyna to chińskie zioło, które wykazuje skuteczność podobną lekom obniżającym poziom glukozy we krwi (Yin, 2002);
• mielone nasiona kozieradki również polecane są jako forma leczenia stanu przedcukrzycowego, gdyż zawierają dużo błonnika i efektywnie obniżają poziom glukozy (Gaddam, 2015);

Uwaga!
Wspomnianych wyżej naturalnych środków obniżających poziom cukru we krwi nie należy kombinować z lekami dla diabetyków ze względu na poważne ryzyko hipoglikemii (nadmiernego spadku poziomu glukozy we krwi).

Zdrowa dieta jest podstawowym sposobem kontroli poziomu cukru we krwi. Źródło: shutterstock

Leczenie cukrzycy

Oprócz aktywnego liczenia konsumowanych węglowodanów, które u cukrzyków jest podstawą skutecznej kontroli ilości glukozy we krwi (Nielsen, 2008), niezbędnym elementem leczenia jest monitorowanie na bieżąco poziomu cukru we krwi. Dokonuje się go dzięki kieszonkowym urządzeniom zwanym glukometrami, które mierzą poziom glukozy z kropli krwi. W cukrzycy typu I oraz sporej części przypadków cukrzycy typu II niezbędne jest również podskórne podawanie insuliny w formie zastrzyków lub podłączonej na stałe przez specjalny port pompy insulinowej.

Jak uniknąć cukrzycy?

Dwa najważniejsze elementy zapobiegania cukrzycy składają się na to, co większość z nas ma w głowie myśląc o zdrowym stylu życia. Po pierwsze, więc istotna jest dieta, a przede wszystkim ograniczenie ilości spożywanych węglowodanów prostych. Do tych zaliczają się nie tylko słodycze i słodzone napoje, ale także produkty z białej mąki, biały ryż, miód czy suszone owoce. Warto z kolei spożywać większe ilości błonnika, która opóźnia wchłanianie się cukru z układu pokarmowego (Franz, 2002). Świeże warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, a także otręby są jego doskonałym źródłem.

Drugim, równie ważnym elementem prewencji jest regularny wysiłek fizyczny. Zdaniem naukowców sport i rekreacja nie tylko skutecznie obniżają poziom glukozy we krwi, ale również przeciwdziałają ewentualnym powikłaniom cukrzycy, takim jak choroby serca czy otyłość (Chipkin, 2001). Ponadto warto dbać o prawidłowy wypoczynek nocny – studia wskazują, że niedostatek snu nie tylko podwyższa poziom hormonów odpowiedzialnych za apetyt, prowadząc do nadwagi, ale także stymuluje wydzielanie kortyzolu przez co może wpływać na poziom glukozy we krwi (Maurovich-Horvat, 2008).

Jak widać, wszystko co możemy we własnym zakresie robić w celu uniknięcia cukrzycy sprzyja także ogólnemu zdrowiu i może ograniczyć ryzyko rozwoju wielu innych chorób. Zmiany natomiast są trudne tylko na początku, bo do zdrowego stylu życia naprawdę łatwo przywyknąć!

Bibliografia

1. World Health Organization; “Diabetes”; data dostępu: 2020-12-11
2. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases; “What is Diabetes”; data dostępu: 2020-12-11
3. Diabetes UK; “Research spotlight – what causes type 1 diabetes?”; data dostępu: 2020-12-11
4. Danielle E. Greenman ; “Natural Remedies for Type 2 Diabetes”; data dostępu: 2020-12-11
5. Endocrine News; “U.S. Leads Developed Nations in Diabetes Prevalence”; data dostępu: 2020-12-11
6. International Diabetes Federation; “What is diabetes”; data dostępu: 2020-12-11

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ