Strona główna Informacje regionalne Cenne zbiory Biblioteki Diecezjalnej odzyskały blask

Cenne zbiory Biblioteki Diecezjalnej odzyskały blask

30 grudnia 2020

A A⁺ A⁺⁺

Cztery średniowieczne i nowożytne rękopisy ze zbiorów Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu poddano gruntownej renowacji, zaś 107 poddano konserwacji zachowawczej, zdigitalizowano i udostępniono w wersji cyfrowej.

– To taki prezent na jubileusz 200-lecie utworzenia biblioteki, który obchodziliśmy w minionym roku. Dzięki podjętym zadaniom cenne dzieła rękopiśmiennicze zostały zabezpieczone przed dewastacją, zaś woluminy zostały poddane zabiegom konserwatorskim i udostępnione dla szerokiego grona badaczy i czytelników w formie cyfrowej. Dzięki bibliotece cyfrowej wiele osób może prowadzić badania naukowe najcenniejszych zabytków piśmienniczych i to w dobie pandemii – podkreślał ks. Piotr Tylec, dyrektor Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu. Pierwsze zadanie, prowadzone w ramach programu Ochrona Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, obejmowało pełną renowację czterech rękopisów, które wytworzone zostały w okresie średniowiecza i nowożytności. Zawierały one m.in. dzieła św. Alberta Wielkiego, ozdobione inicjałami; zbiory medytacji i modlitw z XVII w., zawierające unikalne rysunki, czy rękopiśmienne fragmenty Biblii. – Wszystkie te rękopisy stanowią unikalną wartość, gdyż mają status archiwaliów i występują tylko w jednym egzemplarzu. W ramach pełnej konserwacji przeprowadzono, m.in.: odkażanie i dezynsekcję; czyszczenie bloku, oprawy, obcięć i kolejno wszystkich kart; odkwaszanie; uzupełnienia ubytków; planaż i prasowanie kart oraz wykonanie pudeł ochronnych – wyjaśnia ks. P. Tylec. Kolejne dwa zadania zostały podjęte w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jedno polegało na konserwacji zachowawczej, opracowaniu i udostępnieniu 37 zabytkowych woluminów. – Były to druki z superexlibrisami, czyli znakami własnościowymi, znajdującymi się na oprawie. Książki te trafiły do seminaryjnej książnicy w XIX w. z bibliotek skasowanych klasztorów: sandomierskich dominikanów oraz filipinów ze Studzianny. Wśród nich odnajdujemy pozycje, które znajdowały się m.in. w prywatnych bibliotekach Andrzeja Kucharskiego, profesora Akademii Krakowskiej czy Teofila Szemberga, znanego dyplomaty i bibliofila. Starodruki te to pięknie wydane wielotomowe wydawnictwa, oprawione w skóry i pergamin. Oprócz znaków herbowych posiadają one zapisy i pieczątki proweniencyjne, naklejki oraz oznaczenia własnościowe na grzbietach – wyjaśnia dyrektor biblioteki. W ramach tego zadania wykonano najpierw niezbędne prace przygotowawcze, tj. konserwację zachowawczą. Polegała ona na dezynfekcji i dezynsekcji, czyszczeniu karta po karcie, naprawie uszkodzeń mechanicznych oraz przeprowadzeniu zabiegów pielęgnacyjnych i profilaktycznych. Następnie przystąpiono do głównej części projektu – digitalizacji, importu plików do repozytorium i publikacji ich w serwisie Polona. Dodatkowo opracowano rekordy bibliograficzne do Nukatu, czyli centralnego katalogu bibliotek polskich. – Kolejne zadanie polegało na konserwacji zachowawczej, opracowaniu i udostępnieniu 70 woluminów z zabytkowego księgozbioru Kapituły Kolegiackiej i Katedralnej w Sandomierzu. Książki te pochodziły z okresu nowożytności i obejmowały kilka dziedzin naukowych: teologię, filozofię, historię, matematykę oraz językoznawstwo. Dzięki wspomnianym powyżej dwóm zadaniom w internecie można odnaleźć ponad sto kolejnych książek, które pochodzą z zasobu Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu – dodaje.

Dodatkowo Archiwum Diecezji Sandomierskiej, które ściśle współpracuje z Biblioteką Diecezjalną, m.in. poprzez jedną siedzibę i kierownictwo, w minionym roku uporządkowało i opracowało merytorycznie kolejny fragment swojego zasobu. Prace te zostały przeprowadzone w ramach zadania publicznego „Wspieranie działań archiwalnych 2020” Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Wybrana część zasobu obejmowała akta dotyczące m.in. spraw szkolno-katechetycznych, kongregacji, wizytacji czy zakonów. Łącznie opracowano i przygotowano do udostępnienia ponad 1500 jednostek archiwalnych. Inwentarz wspomnianych materiałów źródłowych można odnaleźć na stronie internetowej Archiwum Diecezji Sandomierskiej (www.bdsandomierz.pl/archiwum.html) oraz w serwisie szukajwarchiwach.pl. Zadanie to zostało dofinansowane przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych kwotą 33 080 zł.

Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu utworzona została w głównej mierze z biblioteki sandomierskiego seminarium, a ta swoimi początkami sięga roku 1820. To właśnie wtedy, dzięki staraniom bpa Adama Prospera Burzyńskiego, w Sandomierzu działalność rozpoczęła uczelnia, której celem było kształcenie przyszłych kapłanów. – Wspomniany jubileusz stał się dobrą okazją ku podjęciu kilku inicjatyw o charakterze naukowo-kulturalnym, m.in. zainicjowano serię wydawniczą Prace Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu oraz zapewniono dostęp zdalny do kilkuset kolejnych książek i archiwaliów (bc.bdsandomierz.pl oraz polona.pl) – w ramach hasła: 200 nowych publikacji na 200-lecie Biblioteki – podsumowuje ks. P. Tylec.