Były pracodawca nie chce wydać świadectwa pracy

-Jestem matką samotnie wychowującą nie w pełni sprawne dziecko – napisała do nas czytelniczka.
W sierpniu chciałam wyjechać z synem na turnus rehabilitacyjny. Leczenie to może jednak nie dojść do skutku z powodu braku ubezpieczenia. Nie byłoby tego problemu, gdybym otrzymała od byłego pracodawcy świadectwo pracy, niezwłocznie po rozwiązaniu umowy o pracę. Podpisując ten dokument w grudniu ubiegłego roku, miałam nadzieję, że popracuję w tej firmie przez rok, taki okres obejmowała bowiem umowa.
Od lutego br. zaczęły się jednak kłopoty z wypłatą wynagrodzenia. Nie widziałam szans na poprawę sytuacji. Jedynym wyjściem było odejście z firmy. Jej właścicielka zaproponowała, abym sama rozwiązała umowę. Zobowiązała się pokryć finansowe zaległości i wypłacić ekwiwalent za urlop. Wyrównanie dostałam, ale na świadectwo pracy i na ekwiwalent za urlop czekam do dziś. Bez tego dokumentu nie mogłam dotąd zarejestrować się jako bezrobotna. W tej sytuacji mój wyjazd z synem pozostaje pod znakiem zapytania. Czy pracodawca może tak bezkarnie łamać przepisy wynikające z Kodeksu Pracy – pytała nasza czytelniczka.
-Tryb wydawania i wypełnianiem świadectw pracy regulują przepisy Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy – wyjaśnia Barbara Kaszycka, nadinspektor pracy OIP Kielce. Pracodawca wydaje pracownikowi świadectwo pracy w dniu ustania stosunku pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy. Świadectwo pracy powinno być doręczone pracownikowi albo osobie upoważnionej przez pracownika do odbioru świadectwa. Upoważnienie może być dostarczone pracodawcy w postaci papierowej lub elektronicznej. W przypadku nieobecności pracownika w dniu rozwiązania umowy (urlop, choroba itp.) pracodawca w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania umowy przesyła świadectwo pracy pracownikowi za pośrednictwem poczty albo doręcza je w inny sposób.
Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą.
Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko w terminie wydać świadectwo pracy, ale również wypłacić w dniu rozwiązania umowy o pracę wynagrodzenia za pracę, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i innych należnych świadczeń, niezależnie od trybu zwolnienia z pracy.
Od 7 września 2019 r. obowiązują zmiany dotyczące zasad wydawania i prostowania świadectwa pracy. Nowelizacja reguluje m.in. możliwości wyegzekwowania świadectwa pracy. Pracownik w razie jego nieotrzymania ma prawo wystąpić do sądu pracy z powództwem o zobowiązanie pracodawcy do wydania dokumentu.
Obowiązkiem szefa firmy jest wydanie pracownikowi świadectwa pracy za zakończony okres zatrudnienia, nawet, gdy pracownik tego nie zażąda. Niewydanie pracownikowi świadectwa pracy jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, zagrożonym karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł (art. 282 par. 1 pkt 3 Kodeksu pracy).
W sytuacji, gdy mimo interwencji pracownika szef firmy nie wydaje w terminie świadectwa pracy, sprawę można zgłosić na piśmie do Okręgowego Inspektora Pracy właściwego ze względu na siedzibę zakładu. W uzasadnionych przypadkach inspektor pracy po kontroli może ukarać pracodawcę mandatem od 1.000 zł do 2.000 zł lub skierować sprawę o ukaranie do Sądu, który może orzec karę grzywny do 30 tys. zł. Pracownik, wyrażając zgodę na rozwiązanie stosunku pracy w trybie porozumienia stron, np. podpisując oświadczenie, że wyraża zgodę na takie zwolnienie, powinien być świadomy konsekwencji, bowiem praktycznie nie ma możliwości wycofać się z takiej decyzji.
Sposób rozwiązania umowy o pracę wpływa na termin przyznania prawa do zasiłku dla bezrobotnych i okres jego wypłaty. W przypadku, gdy pracownik wypowiada umowę lub rozwiązuje ją na mocy porozumienia stron, prawo do zasiłku będzie przysługiwało dopiero po 90 dniach od daty rejestracji w urzędzie pracy. Natomiast odprawa pieniężna należy się, jeżeli w zakładzie zatrudniającym co najmniej 20 pracowników mają zastosowanie przepisy ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników np. z powodów finansowych, organizacyjnych, upadłości, likwidacji etatu lub firmy.
Pracujący nie musi podpisywać porozumienia stron. W przypadku kiedy pracownik nie otrzymuje w terminie wynagrodzenia za pracę, może on złożyć pracodawcy oświadczenie o tzw. natychmiastowym rozwiązaniu umowy, czyli rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy na podstawie art. 55 par. 1[1] kp. Przysługuje mu wówczas odszkodowanie, które równe jest wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia, albowiem ten sposób ustania stosunku pracy jest traktowany jak rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem (art. 55 par. 3 kp). Nabywa również prawo do zasiłku od dnia zarejestrowania bez wyczekiwania jak przy porozumieniu stron.
PS. Po naszej interwencji i przedstawieniu wyjaśnienia z Okręgowej Inspekcji Pracy, właścicielka firmy, w której była zatrudniona nasza czytelniczka, wydała żądany dokument.